Վիքիպեդիա

Սրապիոն Տմուիտցի

Սրապիոն Տմուիտցի (հուն․՝ Σεραπίων Θμούεως, մոտ 300[1][2], Եգիպտոս[3][4] - 370[1][2] կամ ոչ վաղ քան 362, Եգիպտոս), սուրբ, խոստովանահայր։ Իր կյանքի սկզբում նա եղել է վանական, իսկ հետո` եպիսկոպոս։ Սարդիկյան տաճարի անդամ, Աթանաս Ալեքսանդրացու ուղեկիցը։ Պատարագի և եկեղեցական կյանքի վերաբերյալ ձեռագրերի հեղինակ է։

Սրապիոն Տմուիտցի
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ 300[1][2]
ԾննդավայրԵգիպտոս[3][4]
Մահացել է370[1][2] կամ ոչ վաղ քան 362
Մահվան վայրԵգիպտոս
Քաղաքացիություն Եգիպտոս
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
ԵրկերSacramentary of Serapion of Thmuis?
Մասնագիտությունգրող, քահանա, քահանա, ճգնավորություն, աստվածաբան և վանական
Զբաղեցրած պաշտոններեպիսկոպոս
 Serapion of Thmuis Վիքիպահեստում

Հիշատակի օրեր[5][6].

Կենսագրություն խմբագրել

Սրապիոնի ծննդյան ամսաթիվը հայտնի չէ։ «Կաթոլիկ հանրագիտարանը» (1913) հայտնում է ապագա եկեղեցականի կյանքի սկզբի մասին միայն այն, որ նրա ծնողները քրիստոնյա էին։ Նա սովորել է Ալեքսանդրիայում, հնարավոր է` Աթանաս Ալեքսանդրացու (298-373) անմիջական վերահսկողությամբ, որը միշտ բարձր է գնահատել Սրապիոնին։ Որոշ ժամանակ անց Սրապիոնը դարձել է վանքի առաջնորդը։ Դեռևս մի քանի տարի, մինչև 343 թվականը («կաթոլիկության այբուբենը» ենթադրում է, որ մոտ 339 թվականին[6]) Սերապիոնը ձեռնադրվել է Ներքին Եգիպտոսի Տմուիտա քաղաքի (հուն․՝ Θμουίς) եպիսկոպոս[10][11]։

355 թվականին եպիսկոպոսի աստիճանով Սրապիոնի մասնակցել է Սարդիկիայի տաճարի խորհրդին, որտեղ, ինչպես և Աթանասը, պաշտպանել է Նիկիական հանգանակը` արիոսականության դեմ։ Սոկրատ Սքոլաստիկոսից[12] և Սոզոմենից հետո, մինչև 19-րդ դարի վերջը, այս տաճարը թվագրվել է 347 թվականին։ Ամսաթիվը նշված է Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարանում[13], որը համապատասխանաբար փոփոխել է նաև Սրապիոնի` եպիսկոպոս օծվելու ամսաթվերը։ Այս հոդվածում Սրապիոնի կյանքի բոլոր ամսաթվերը տրված են ըստ 1913 թվականի «Կաթոլիկ հանրագիտարանի»[14]։

359 թվականին («Կաթոլիկ հանրագիտարանի» Էլեկտրոնային տարբերակում գրանշանների օպտիկական ճանաչման սխալի պատճառով նշված է 350 թվական, ճշգրտված է ըստ բնօրինակի) արիոսական Գեորգին Սրապիոնին զրկել է Տմուիտի եպիսկոպոսի կոչումից ու աքսորել նրան։ Այս հալածանքը հիմք է դարձել Սրապիոնի` որպես խոստովանահոր համբավի ձեռքբերմանը։

Սրապիոնը մահացել է 362 թվականից հետո։

Աշխատանքներ խմբագրել

358-362 թվականներին Սրապիոնը նամակագրական կապ է հաստատել Աթանասի հետ աստվածաբանական հարցերի շուրջ։ Աթանասը նրան նամակ է ուղարկել Արիոսի մահվան մասին[15], ինչպես նաև դոգմատիկ բովանդակության չորս էպիստոլ, մեկը` Աստծո որդու և երեքը` Սուրբ հոգու մասին[16]։ Աստվածաբանական գիտելիքների խորության համար Հերոնիմը Սրապիոնին անվանել է նաև «սքոլաստիկ»[17], իր աշխատությունների մեջ մատնանշելով մանիքեացիների դեմ տրակտատը, սաղմոսների մեկնաբանությունը և մի շարք նամակներ տարբեր թղթակիցներին։

Սաղմոսների մասին Սրապիոնի տրակտատը կորել է։ Մանիխեացիների մասին տրակտատը մտել է Basnage հրատարակություն (1725 թվական), որից վերատպվել է Ժան Պոլ Մինի կողմից։ Վերջինս ավելացրել է մի հատված, որը կրկին հայտնաբերվել և հրապարակվել է 1894 թվականին Բրինկմանի կողմից[18]։ Սրապիոնի մյուս նամակներից են. նամակ` ուղղված Եվդոկսիա եպիսկոպոսին (անգլ.՝ Eudoxios)[19], № 23 նամակից մի հատված[20], նամակների երեք հատված սիրիերենով[21], նամակ Հոր և Որդու մասին, որն առաջին անգամ հրատարակվել է 1898 թվականին, Վոբբերմինի կողմից և այլն[22]։

Մեծ արժեք ունի ծիսարանը (հուն․՝ Euchologion), որն իր մեջ ներառում է 30 աղոթք, որոնք կապված են հաղորդության, մկրտության, հաստատման, քահանայության ձեռնադրության, օծման, հուղարկավորության հետ։

Սրապիոնի ծիսարան խմբագրել

Մինչև 19-րդ դարի վերջը «Տմուիտցի եպիսկոպոս Սրապիոնի ծիսարանն» անհայտ էր։ Այն համաշխարհային գիտության համար հայտնաբերել է ռուս պրոֆեսոր Ա. Դմիտրիևսկին 1894 թվականին, ով հայտնաբերել է այս աշխատանքը 10-րդ դարի ձեռագրերում, որը պահվում էր Աթոսի Մեծ դափնու գրադարանում։ Առաջին անգամ հայտնաբերված ձեռագիրը տպագրվել է «Կիևի հոգևոր ակադեմիայի աշխատություններում»։ Այս մասին ժամանակին տեղեկացվել է նաև Արևմտյան գիտական գրականության մեջ։ Դմիտրիևսկու մատենագրության մեջ «Ծիսարանների» մասին նյութի հրապարակումը թվագրվում է 1894 թվականին[23]։

«Սակայն 1898 թվականին գերմանացի պրոֆեսոր Վոբերմինը կրկին «բացահայտել է» Ծիսարանն ու լույս ընծայել այն Լայպցիգում, «Texte & Untersuchungen» շարքում», վրդովված նշել է Կիպրիան վարդապետը դասախոսությունների ժամանակ, որոնք կարդացել էր մի քանի տարի անց Փարիզում (հետագայում դասախոսությունները հրատարակվել են «Ծիսարան» ժողովածուում)։ Օտարերկրյա գիտնականները աջակցել են ռուսական գիտության առաջնահերթությունը, և 1899 թվականին նույն «Byzantinische Zeitschrift» Ed. Kurz-ը վերականգնել է ճշմարտությունը։ Հետագայում Դմիտրիևսկուն հղումներ են արել Շերմանը, Բրայթմանը, Օ. Կաբրոլը և Ֆունկը[24]։

30 աղոթքներից կազմված ծիսարանում դրանցից 18-ը վերաբերում են պատարագին, յոթը` մկրտության և հաստատման, երեքը` սուրբ հետևություններին, երկուսը` հիվանդների բուժմանը և մեկը` հոգեհանգստյան։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Catalogue of the Library of the Pontifical University of the Holy Cross
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 http://archive.org/stream/bishopsarapionsp06sera/bishopsarapionsp06sera_djvu.txt
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://biography.yourdictionary.com/st-anthony
  5. ↑ Vaschalde A. A. Serapion, Saint // Original Catholic Encyclopedia. — 1913. — Т. XIII. — С. 726. Архивировано из первоисточника 1 հունվարի 2009.
  6. ↑ 6,0 6,1 Серапион, свяйтой // Азбука католицизма. [Католическая энциклопедия].
  7. ↑ Синаксарь. Жития святых Православной Церкви. Автор-составитель иеромонах Макарий Симонопетрский. Адаптированный перевод с французского. В 6 тт., М.: Издательство Сретенского монастыря, 2011, т. III, с. 592-594.
  8. ↑ Избранные жития святых на русском языке, изложенные по руководству четьих-миней архиепископа Филарета Черниговского, в 2-х тт., М.: Сибирская благозвонница, 2011, т. 1, с. 389-390
  9. ↑ «Ава Јустин. Житија светих за март». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 9-ին.
  10. ↑ Vaschalde A. A. Serapion, Saint // Original Catholic Encyclopedia. — 1913. — Т. XIII. — С. 726. Архивировано из первоисточника 1 հունվարի 2009.
  11. ↑ Pétridès S. Thmuis. A titular see in Augustamnica Prima // Original Catholic Encyclopedia. — 1913. Архивировано из первоисточника 23 Մայիսի 2015.
  12. ↑ Сократ Схоластик. Книга первая. // Церковная история. — М.: Росспэн, 1996. — 368 с. — ISBN 5-86004-071-7
  13. ↑ «Сардикийский собор». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  14. ↑ Vaschalde A. A. Serapion, Saint // Original Catholic Encyclopedia. — 1913. — Т. XIII. — С. 726. Архивировано из первоисточника 1 հունվարի 2009.
  15. ↑ P.G., XXV, 685-90
  16. ↑ P.G., XXVI, 529—676
  17. ↑ Saint Serapion the Scholastic // Saints.SQPN.com.
  18. ↑ P.G. XL, 599—924
  19. ↑ P.G. XL, 923—925
  20. ↑ Pitra. Analecta sacra, II, p. xl
  21. ↑ Pitra. Analecta sacra, IV, 214-5
  22. ↑ Wobbermin G. Altchristliche liturgische Stücke… /Texte and Untersuchungen…, XVII, new series II, fasc. 3b; ср. Wobbermin, Georg. Altchristliche liturgische Stücke aus der Kirche Aegyptens nebst e. dogmat. Brief des Bischofs Serapion von Thumis // Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur. — Leipzig: Hinrichs, 1899. — С. 36, 33 S.; 8.
  23. ↑ .«Дмитриевский, Алексей Афанасьевич». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  24. ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link)«Архивированная копия». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 16. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ unfit URL (link)

Գրականություն խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սրապիոն Տմուիտցի» հոդվածին։


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սրապիոն_Տմուիտցի&oldid=9538202» էջից