Ստրատֆորդ (Ստրետֆորդ, անգլ.՝ Stratford), թաղամաս Լոնդոնի հյուսիս-արևելքում, Նյուհեմի շրջանի մի մասը։ Տարածքը գտնվում է Չարինգ Կրոսից 9,7 կիլոմետր հյուսիս-արևելք և հանդիսանում է Լոնդոնի զարգացման ծրագրի մեջ ներառված հիմնական կենտրոններից մեկը[2]։ Պատմականորեն դա ագրարային բնակավայր էր Վեսթ Հեմի հնագույն ծխում, որը հետագայում դարձավ արդյունաբերական արվարձան 1839 թվականին երկաթուղու հայտնվելուց հետո։ 19-րդ դարի վերջին Լոնդոնի աճի հետ մեկտեղ Ստրատֆորդը մեծացավ և դարձավ ավելի մարդաշատ՝ դառնալով Վեսթ Հեմի վարչական կենտրոնը 1886 թվականին և դառնալով Մեծ Լոնդոնի մի մասը 1965 թվականին։ Վերջին տնտեսական հաջողությունները հանգեցրին նրան, որ նա հեռացավ ծանր արդյունաբերությունից և երկաթուղային ծառայություններից և շեշտը դրեց առևտրային և մշակութային կենտրոնների վրա։ Ստրատֆորդը գտնվում է Օլիմպիական այգու հարևանությամբ և ակտիվորեն զարգանում է 2012 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի հետ կապված։

Բնակավայր
Ստրատֆորդ
ԵրկիրՄիացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն
Առաջին հիշատակում1067
Պաշտոնական լեզուանգլերեն
Բնակչություն51 387 մարդ (2011)[1]
Ժամային գոտիUTC+0
Հեռախոսային կոդ020
Փոստային դասիչE15 և E20
Ստրատֆորդ (Լոնդոն) (Միացյալ Թագավորություն)##
Ստրատֆորդ (Լոնդոն) (Միացյալ Թագավորություն)

Պատմություն խմբագրել

Տեղանուն խմբագրել

Այս անվան առաջին հիշատակումը թվագրվում է 1067 թվականին։ Հետո գրվեց «Strætforda» (բառացի՝ «գետանց հռոմեական ճանապարհի վրա»[3])։ Բառը ձևավորվել է հին անգլերեն երկու բառերից՝ «stræt» և «ford»։ Ֆորդը վերաբերում է Լեա գետի Կոլչեստր տանող ճանապարհի հատմանը հենց բնակավայրից արևմուտք[3]։ Հարևան Բոու բնակավայրը՝ Լեա գետի մյուս կողմում, այժմ Թաուեր Համլետսի մի մասն է, հայտնի էր նաև որպես Ստրատֆորդ, ուստի կային մի շարք նախածանցներ՝ դրանք նույնացնելու համար[3]։

Լիից արևելք գտնվող բնակավայրը հայտնի էր նաև որպես «Իստրաֆորդ», նկատի ունենալով իր ավելի արևելյան դիրքը (իստ- Արևելք), «Ստրատֆորդ Հեմե», որը ենթադրում է հարաբերություններ Վեսթ Հեմի հետ, և «Աբեյ Ստրատֆորդ» և «Ստրատֆորդ Լանգթորն» - ը ենթադրում է գտնվելու վայրը։ Ստրատֆորդ Լենգթորն աբբայության[3]։

Տեղական իշխանություն խմբագրել

 
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին Ստրատֆորդում
 
Առևտրի կենտրոն Ստրատֆորդում

Ստրատֆորդը Էսսեքսի Հարյուր Բեկոն շրջանի Վեսթ Հեմի ծխական շրջանի ամենահին շրջաններից մեկն էր։ Տարածքը մետրոպոլիայի ոստիկանության վերահսկողության տակ է անցել 1840 թվականին[4]։ Չնայած ծխական համայնքը աճող Լոնդոնի մի մասն էր, այն չէր մտնում Մետրոպոլիտեն տարածքի (Լոնդոնի հետ կապված) և Լոնդոնի շրջանի մեջ, որը հիմնադրվել է 1889 թվականին։ Փոխարենը իրականացվել է խոշոր գավառական քաղաքի նման վարչական ռեֆորմ։ Տեղական իշխանությունը ձևավորվել է 1856 թվականին, իսկ ավելի ուշ՝ 1886 թվականին, ծխական համայնքը միացվել է մունիցիպալ բորոյի։ 1889 թվականին Բորոուն բավականաչափ մեծ էր բնակչությամբ՝ դառնալու շրջանային շրջան և անկախանալով Էսսեքսի շրջանի խորհրդից։ Ստրատֆորդը դարձավ շրջանի վարչական կենտրոնը և դարձավ քաղաքապետարանի տարածքը։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Ստրատֆորդը գտնվում է Նյուհեմի հյուսիս-արևմտյան եզրին և սահմանակից է Հեքնի Ուիկին՝ Հեքնի թաղամասում և Բոուին Թաուեր Համլետսում և հյուսիսից՝ Լեյթոնով, Ուոլթեմ անտառում։ Նյուհեմի սահմաններում Ստրատֆորդը սահմանակից է արևելքից Ֆորեստ Գեյթին, հարավ-արևելքից՝ Վեսթ Հեմին և հարավում՝ Պլաստոուն։ Լի գետը նշում է շրջանի արևմտյան սահմանը։

Տնտեսություն խմբագրել

Գոյություն ունեցող Ստրատֆորդ առևտրի կենտրոնը գտնվում է հենց կայարանի կողքին և հայտնի է իր էժան ապրանքների լայն տեսականիով,ներսից և դրսից կրպակներով և բազմաթիվ վաճառակետերով։ Առևտրի կենտրոնը զբաղեցնում է գրեթե ողջ «կղզին», որը ձևավորվել է 1960-ականներին ճանապարհային համակարգով։ 2011 թվականին կայարանի մյուս կողմում նոր առևտրի կենտրոնի կառուցումից հետո ակնկալվում է, որ երկու կենտրոններն էլ կկապվեն հետիոտնային անցումով բոլոր ճանապարհների և երկաթգծերի վրայով։

Զարգացում խմբագրել

Ստրատֆորդը արդեն մի քանի տարի է, ինչ ապրում է շինարարության նոր ալիք և մի քանի խոշոր նախագծերի տուն է.

  • Westfield Ստրատֆորդ քաղաքում, Ստրատֆորդի կենտրոնից հյուսիս 73 հեկտար լքված երկաթուղային հողատարածք վերադարձնելու մի քանի միլիարդ դոլար արժողությամբ ծրագիր։ Դրան կից կկառուցվեն 5000 տուն, գրասենյակ, դպրոցներ, հանրային տարածքներ, մունիցիպալ և այլ շենքեր, որոնք այս վայրը կդարձնեն Արևելյան Լոնդոնի կենտրոնական վայրերից մեկը։
  • 2012 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերը հիմնված էին Օլիմպիական այգում, որտեղ տեղակայված էին բազմաթիվ սպորտային վայրեր, ներառյալ Օլիմպիական մարզադաշտը, Լոնդոնի ջրային սպորտի կենտրոնը և Լոնդոնի հեծանվային այգին։ Ստրատֆորդ քաղաքում որոշ նոր տներ կծառայեն որպես օլիմպիական գյուղ՝ նախքան վաճառքի հանվելը։

Մշակույթ խմբագրել

Ստրատֆորդի մշակութային թաղամասում՝ առևտրի կենտրոնի կողքին, կան մի քանի մշակութային կենտրոններ (օրինակ՝ երկու թատրոն), բարեր և սրճարաններ։

Հսկայական թվով ֆիլմեր են նկարահանվել Ստրատֆորդում, իսկ Beatles-ի Penny Lane սինգլի պրոմո տեսահոլովակը նկարահանվել է Անխել Լեյն տարածքում։

Կրթություն խմբագրել

Ստրատֆորդում է գտնվում Արևելյան Լոնդոնի համալսարանի մեծ կամպուսը, որի հիմնական շենքը պատմական է և թվագրվում է 19-րդ դարով։ Բացի այդ, Բիրքբեկը, որը Լոնդոնի համալսարանի մի մասն է, դասընթացներ է սկսել Արևելյան Լոնդոնի համալսարանի Ստրատֆորդի տարածքում՝ ապագայում սեփական կամպուս կառուցելու հնարավորությամբ։ Նաև ապագայում նախատեսվում է 2012 թվականի խաղերից հետո Օլիմպիական այգու տարածքում նոր համալսարան բացել։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. https://web.archive.org/web/20161021060337/http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/LeadKeyFigures.do?a=7&b=13688999&c=Stratford&d=14&e=62&g=6335050&i=1001x1003x1032x1004&o=362&m=0&r=1&s=1476711028366&enc=1
  2. Мэр Лондона (февраль 2008). «London Plan (Consolidated with Alterations since 2004)» (PDF). Greater London Authority. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 D. Mills Oxford Dictionary of London Place Names. — Oxford, 2000.
  4. West Ham — Local government and public services | British History Online

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստրատֆորդ (Լոնդոն)» հոդվածին։