Ստեփան Աղաջանյան
Ստեփան Մելիքսեթի Աղաջանյան (դեկտեմբերի 16 (28), 1863[1][2], Շուշի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[3][1][2] - դեկտեմբերի 13, 1940[3][1][2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[3][1][2]), հայ դասական գեղանկարիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ։
Ստեփան Աղաջանյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 16 (28), 1863[1][2] |
| Ծննդավայր | Շուշի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[3][1][2] |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 13, 1940[3][1][2] (76 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[3][1][2] |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Շուշիի թեմական հոգևոր դպրոց (1881)[1] և Ժյուլիանի ակադեմիա (1900)[1] |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Ժանր | դիմապատկեր |
| Ակտիվ շրջան | 1900 - 1940 |
| Ուսուցիչ | Ժան Պոլ Լորան[1] և Բենջամեն Կոնստան Ժան-Ժոզեֆ[1] |
| Աշակերտներ | Վլադիմիր Այվազյան և Հմայակ Ավետիսյան |
| Պարգևներ |  , և  |
| Ստեփան Աղաջանյան Վիքիքաղվածքում | |
 Stephan Aghajanyan Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ստեփան Աղաջանյանը ծնվել է 1863 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Շուշիում, դերձակի ընտանիքում։ Սովորել է Շուշիի թեմական դպրոցում (1872-1881) և ռուսական ռեալական ուսումնարանում (1881-1884)։ 1884 թվականին մեկնում է Բաքու, 1886 թվականին՝ Ֆրանսիա։
Հիմնավոր նկարչական կրթությունը ստացել է 1886-1890 թվականներին Մարսելի նկարչական ստուդիայում, ապա Փարիզի Ժյուլիանի ակադեմիայում՝ 1897-1900 թվականներին, պրոֆեսորներ Բ. Կոնստանի և Ժ. Պ. Լորանսի արվեստանոցում[4]։
1900 թվականին վերադարձել է Շուշի, 1902-1904 թվականներին աշխատել է Բաքվում, ապա տեղափոխվել Դոնի Ռոստով, ուր մինչև 1921 թվականը ստեղծագործել և նկարչություն է դասավանդել հանրակրթական դպրոցներում ու Պետական նկարչական ստուդիայում։
Ստեփան Աղաջանյանը 1921 թվականին վերադառնում է Հայաստան։ 1922-1929 թվականներին պաշտոնավարել է գեղարվեստա-արդյունաբերական տեխնիկումում (այժմ՝ Երևանի Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ) իբրև գեղանկարչության դասատու։ 1938 թվականին արժանանում է ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ կոչմանը, 1939 թվականին պարգևատրվում է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։ Մահացել է 1940 թվականի դեկտեմբերի 13-ին։
ՍտեղծագործություններըԽմբագրել
- Բրետանուհին 1898
- Ակադեմիական էտյուդ 1899
- Նկարչի մոր դիմանկարը 1900
- Նկարչի հոր դիմանկարը 1900
- Նկարչի քրոջ աղջիկը 1907
- Մարուսյան 1907
- Մ. Էքմեքչյանի դիմանկարը 1908
- Ինքնադիմանկար 1909
- Հյուսնը 1910
- Ձկնորսը 1912
- Մտորումներ 1914
- Տիկին Խաչատրյանի դիմանկարը 1916
- Հ. Խաչատրյանի դիմանկարը 1919
Երևանյան շրջան
- Ինքնադիմանկար 1926
- Նկարչի կինը 1926
- Սեդրակը 1926
- Վասիլը 1926
- Նկարչի քույրը 1926
- Գրող Էմին Տեր-Գրիգորյանը 1927
- Ղարաբաղցի կինը Կոմպոզիտոր
- Ա. Տեր-Ղևոնդյանը 1928
- Անապաստանը 1928
- Պիոներուհին 1928
- Կոմերիտուհին ընթերցելիս 1930
- Կարմիր բանակայինը 1930
- Կարմիր հրամանատարը 1931
- Երաժշտագետ Ս. Մելիքյանը 1933
- Բժիշկ Հ. Գաբրիելյանը 1934
- Երգչուհի Բարոնկինան 1935
- Բլանշը 1940
ԱյլԽմբագրել
1958 թվականին Վանաձորում բացվել է Ստեփան Աղաջանյանի անվան գեղարվեստի դպրոց[5]։
ԳրականությունԽմբագրել
- Երեմյան Ա. և Գյուրջյան Գ., Նկարիչ Ստեփան Աղաջանյան. կյանքն ու արվեստը, Ե., 1927
- Մարտիկյան Ե., Ստեփան Աղաջանյան, Ե., 1956
- Պարսամյան Ռ. Հ., Ստեփան Աղաջանյան, Ե., 1963
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 246—247.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Агаджанян Степан Меликсетович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Խաչատրյան Հայկ (2003)։ Հայոց Հնօրյա Զվարճախոսները։ Երևան: «Ամարաս»։ էջ 48։ ISBN 4702080201
- ↑ «Վանաձորի գեղարվեստի դպրոցը 50 տարեկան է»։ Վերցված է 2009 թ․ մարտի 16(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներԽմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 246)։ 
|