Սվետլանա Ալեքսանդրովնա Ալեքսիևիչ (բելառուս․՝ Святлана Аляксандраўна Алексіевіч, մայիսի 31, 1948(1948-05-31)[1][2][3][…], Իվանո-Ֆրանկովսկ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2][3]), խորհրդային և Բելառուս գրող, լրագրող։ Գրում է ռուսերեն։ 2015 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրն է[24]։

Սվետլանա Ալեքսիևիչ
բելառուս․՝ Святлана Аляксандраўна Алексіевіч
Ծնվել էմայիսի 31, 1948(1948-05-31)[1][2][3][…] (75 տարեկան)
ԾննդավայրԻվանո-Ֆրանկովսկ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2][3]
Մասնագիտությունգրող և լրագրող
Լեզուռուսերեն[4]
ԱզգությունԲելառուսներ
Քաղաքացիություն Բելառուս և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունFaculty of Journalism of the Belarusian State University? (1972)[1][5][2][…]
Ժանրերվավերագրական գրականություն և վիպակ
Գրական ուղղություններռեալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներՑինկե տղաներ[2][1][3], Չեռնոբիլյան աղոթք[1], Պատերազմը կանացի դեմք չունի[6][2][3], Second-Hand Time? և Վերջին վկաները[1][2][3]
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն[1], Բելառուսական ՊԵՆ կենտրոն, Բելառուսի ընդդիմության համակարգող խորհուրդ և Second convocation of the Coordination Council?
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրPrypyatskaya Prauda?, Q104889640?, Сельская газета? և Нёман?
Պարգևներ
«Պատվո նշան» շքանշան[7] Բելառուսի Դեմոկրատական Հանրապետության 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ Արվեստի և գրականության շքանշանի սպա «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ[20][21]
Համամիութենական Լենինյան Կոմերիտմիության Մրցանակներ[7][2][3]

Հերդերի մրցանակ

[7]

Գերմանական գրավաճառների խաղաղության պարգև

[8][9]

Կենտրոնական Եվրոպայի «Անգելուս» գրական մրցանակ

[10]

ԽՍՀՄ Գրողների միության Ն. Օստրովսկու անվան գրական մրցանակ

[7]

ԽՍՀՄ Գրողների միության Կ. Ֆեդինի անվան գրական մրցանակ

[7]

Տուխոլսկու մրցանակ

[7][11]

Andrei Sinyavsky prize?

[7]

Տրիումֆ

[7]

Լեյպցիգի գրքի մրցանակ՝ եվրոպական համերաշխության համար

[7]

Das politische Buch

[7]

Oxfam Novib/PEN Award

[12]

Ryszard Kapuściński Award for literary reportage?

[13][14]
Գրականության Նոբելյան մրցանակ[15][16][17]

Prix Médicis essai?

[18]

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[19]

Աննա Պոլիտկովսկայայի անվան մրցանակ

Ժնևի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[22]
և

Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[23]
Изображение автографа
Կայքalexievich.info
Սվետլանա Ալեքսիևիչ Վիքիքաղվածքում
 Svetlana Alexievich Վիքիպահեստում

Առավել հայտնի են Ալեքսիևիչի գեղարվեստավավերագրական ժանրի «Պատերազմը կնոջ դեմք չունի» (ռուս.՝ У войны не женское лицо), «Չեռնոբիլյան աղոթք» (ռուս.՝ Чернобыльская молитва), «Ցինկե տղաներ» (ռուս.՝ Цинковые мальчики), «Սեքնդ-հենդի ժամանակը» (ռուս.՝ Время секонд-хэнд) արձակ գործերը։ Ալեքսիևիչի ստեղծագործությունները ԽՍՀՄ ուշ և հետխորհրդային շրջաններին են նվիրված, տոգորված են տառապանքով և մարդասիրությամբ[24]։

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է 1948 թվականի մայիսի 31-ին Արևմտյան Ուկրաինայի Ստանիսլավ (այժմ՝ Իվանո-Ֆրանկովսկ) քաղաքում։ Հայրը բելառուս էր, մայրը ուկրաինուհի։ Ավելի ուշ ընտանիքը տեղափոխվում է Բելառուս։ 1965 թվականին ավարտել է Գոմելի շրջանի Կոպատկևիչի միջնակարգ դպրոցը։ Աշխատել է դաստիարակ, պատմության և գերմաներենի ուսուցիչ Մոզիրի շրջանում։ Նարովկյայի «Պրիպյացկայա պրայդա» (Прыпяцкая праўда) թերթում լրագրող է աշխատել։ 1972 թվականին ավարտել է Բելառուսի պետական համալսարանի լրագրության բաժինը, սկսել է աշխատել Բրեստի շրջանի Բերյոզա քաղաքի «Կոմունիզմի փարոս» (Маяк коммунизма) թերթում։ 1973-1976 թվականներին աշխատել է«Գյուղական թերթում», 1976-1984 թվականներին ղեկավարել է «Նյոման» ամսագրի ակնարկի և հրապարակախոսության բաժինը։ 1983 թվականին ընդունվել է ԽՍՀՄ գրողների միության շարքերը[25]։

2000-ական թվականների սկզբից ապրել է Իտալիայում, Ֆրանսիայում, Գերմանիայում[26]։ 2003 թվականից ապրում է Բելառուսում[27]։

Քննադատություն խմբագրել

Սվետլանա Ալեքսիևիչն իր ուսուցիչներ է համարում Ալես Ադամովիչին և Վասիլ Բիկովին[28]։ Բանաստեղծ Վլադիմիր Նիկլյաևը ասել է, որ եթե ողջ ռուսական գրականությունը դուրս է եկել Գոգոլի «Շինելից», ապա Ալեկսիևիչի ստեղծագործությունները՝ Ալես Ադամովիչի «Յանկա Բրիլ» և Վլադիմիր Կոլեսնիկի «Ես բոցավառվող գյուղից եմ» (Я из огненной деревни)[29] վավերագրական գրքերից։

Պարգևներ խմբագրել

  • Հերդերի մրցանակ[30],
  • Գերմանական գրավաճառների խաղաղության պարգև,
  • «Պատվո նշան» շքանշան[30][31],
  • Համամիութենական Լենինյան Կոմերիտմիության մրցանակներ[30][32],
  • Կենտրոնական Եվրոպայի «Անգելուս» գրական մրցանակ[33],
  • ԽՍՀՄ գրողների միության Ն. Օստրովսկու անվան գրական մրցանակ (1984)[30],
  • ԽՍՀՄ գրողների միության Կ. Ֆեդինի անվան գրական մրցանակ[30],
  • Տուխոլսկու մրցանակ[30],
  • Գրականության Նոլբելյան մրցանակ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.)Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 14. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын (բելառուս.)Мінск: 1996. — Vol. 1. — P. 243. — 552 p. — ISBN 978-985-11-0036-7
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Энцыклапедыя гісторыі Беларусі ў 6 тамах. Том 1 (բելառուս.)Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993. — P. 100. — ISBN 978-5-85700-074-8
  4. Bibliothèque nationale de France Record #121882342 // BnF catalogue général (ֆր.)Paris: BnF.
  5. Беларусь: ні Эўропа, ні Расея. Меркаваньні беларускіх эліт (բելառուս.) — 2006. — P. 249. — 258 p. — ISBN 978-83-89406-77-4
  6. Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.)Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 1985. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 Кто есть кто в Республике Беларусь (польск.)Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000. — P. 15. — 313 p. — ISBN 978-83-913780-0-7
  8. http://alexievich.info/premiiRu.html
  9. https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/die-preistraeger/2010-2019/swetlana-alexijewitsch
  10. Białoruska pisarka zdobyła nagrodę Angelusa
  11. TucholskyprisetSwedish PEN Club.
  12. Oxfam Novib/PEN Award for Freedom of Expression
  13. Nagroda im. Kapuścińskiego dla Aleksijewicz i Czecha
  14. Trzeci komunikat Jury Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki
  15. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2015/
  16. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  17. http://masterdataapi.nobelprize.org/2.0/laureate/924
  18. Czasy Secondhand
  19. https://www.differenceday.com/award/winners/
  20. https://www.dw.com/ru/nobelevskaja-laureatka-aleksievich-poluchila-odnu-iz-vysshih-nagrad-germanii/a-57894509
  21. https://www.bundespraesident.de/SharedDocs/Reden/DE/Frank-Walter-Steinmeier/Reden/2021/06/210615-OV-Alexijewitsch.html
  22. https://www.unige.ch/communication/communiques/2017/cdp041017
  23. https://www.ucm.es/svetlana-alexievich
  24. 24,0 24,1 «Нобелевскую премию по литературе получила Светлана Алексиевич». Газета.Ru. 2015 թ․ հոկտեմբերի 8. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  25. Алексіевіч Святлана // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік (բելառուս.)
  26. «Интервью для Радио Свобода (27.07.2011)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  27. ««Ты рядом с котлеткой по значимости и не мечтай встать»: Интервью писательницы Светланы Алексиевич — Meduza» (ռուսերեն). Meduza. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  28. Алексиевич: это победа не только моя, но и нашей культуры и страны
  29. Някляеў: Шанцы Беларусі на Нобелеўскую прэмію як ніколі высокія
  30. 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 Kto jest kim w Białorusi, Białystok, 2000, 83-913780-0-4
  31. Сергей Чупринин: Русская литература сегодня: Зарубежье. М.: Время, 2008 г. 978-5-9691-0292-7
  32. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын — С. 243
  33. http://www.polskieradio.pl/75/921/Artykul/492445,Bialoruska-pisarka-zdobyla-nagrode-Angelusa

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են