Սպիտակ պայթյուն
«Սպիտակ պայթյուն» (ռուս.՝ «Белый взрыв»), խորհրդային գեղարվեստական սև-սպիտակ ֆիլմ, ռազմական դրամա, որը նկարահանել է ռեժիսոր Ստանիսլավ Գովորուխինը 1969 թվականին Օդեսայի կինոստուդիայում։
 | |
|---|---|
| Երկիր | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Ժանր | դրամա |
| Թվական | 1969 |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ռեժիսոր | Ստանիսլավ Գովորուխին |
| Սցենարի հեղինակ | Էդուարդ Վոլոդարսկի և Ստանիսլավ Գովորուխին |
| Դերակատարներ | Արմեն Ջիգարխանյան, Սերգեյ Նիկոնենկո, Լյուդմիլա Գուրչենկո[1] և Վլադիմիր Վիսոցկի[1] |
| Օպերատոր | Վասիլի Կիրբիժեկով |
| Երաժշտություն | Սոֆիա Գուբայդուլինա |
| Կինոընկերություն | Օդեսայի կինոստուդիա |
| Տևողություն | 75 րոպե |
Սյուժե
խմբագրելԳործողությունները տեղի է ունենում Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Կովկասի լեռներում։ Երրորդ ռայխի «Էդելվեյս» լեռնահրաձգային դիվիզիայի զինվորները դիրք են զբաղեցրել լեռներում, որտեղից գնդակոծում են լեռնաշղթան անցնող փախստականներին և վիրավորներին։
Լեյտենանտ Արտյոմ Արսենովը (Արմեն Ջիգարխանյանը) համարձակ ծրագիր է առաջարկում՝ բարձրանալ գագաթը և պայթեցնել ձյան շերտը, որպեսզի գոյացած ձնահոսքը հասնի գերմանական դիրքերին։ Նա ապարդյուն փորձում էլ բարձրանալ այդ գագաթը դեռ նախապատերազմյան ժամանակ։ Առաջադրանքը կատարելու համար նա հավաքում է վեց հոգուց բաղկացած խումբ, որոնց թվում կան ինչպես փորձառու լեռնագնացներ, այնպես էլ նորեկներ։
Կորուստներով խումբը հասնում է բարձունքին և կատարում առաջադրանքը։ Բացված լեռնանցքով սկսում են անցնել Կարմիր բանակի ուժերը։
Դերերում
խմբագրել- Սերգեյ Նիկոնենկո – Նիկոլայ Սպիչկին
- Լյուդմիլա Գուրչենկո – Վերա Արսենովա
- Անատոլի Իգնատև – Վադիմ Բարանով
- Արմեն Ջիգարխանյան – լեյտենանտ Արտյոմ Արսենով
- Ֆեոդոր Մենիկով – Սեմյոն Իվանովիչ
- Լևան Պիլպանի – Շոթա Իլիանի
- Բուխուտի Զաքարիաձե – Թենգիզ Ալեքսանդրովիչ, գնդապետ
- Ստեպան Կռիլով – կոմիսար
- Վլադիմիր Վիսոցկի – կապիտան
- Նիկոլայ Ֆեդորցով – վիրավոր
- Նելլի Հաջիևա – Թիմուրի մայրը
- Ստանիսլավ Գովորուխին – գերմանացի սպա (լուսագրերում նշված չէ)
Նկարահանող խումբ
խմբագրել- Սցենարի հեղինակներ` Էդուարդ Վոլոդարսկի, Ստանիսլավ Գովորուխին
- Բեմադրող ռեժիսոր՝ Ստանիսլավ Գովորուխին
- Գլխավոր օպերատոր` Վասիլի Կիրբիժեկով
- Բեմադրող նկարիչ՝ Միխայիլ Զայաց
- Կոմպոզիտոր` Սոֆյա Գուբայդուլինա
- Ալպինիզմի խորհրդատու` Լեոնիդ Ելիսեև
Նկարահանումներ
խմբագրել- Ստանիսլավ Գովորուխինի երկրորդ ֆիլմն է, որը նվիրված է լեռնագնացներին (առաջինը՝ «Ուղղահայաց»)։
- Ֆիլմի խորհրդատուն լեռնագնացության սպորտի վարպետ Լեոնիդ Ելիսեևն է, որը մասնակցել էր նաև «Ուղղահայաց» ֆիլմի նկարահանումներին[2]։
- Ֆիլմը նախատեսվում էր նկարահանել Կովկասում, սակայն ուղղաթիռային վթարի ժամանակ Գովորուխինի, Ելիսեևի և օպերատոր Վասիլի Կիրժիբեկովի ստացած վնասվածքների պատճառով նկարահանումները տեղափոխել են Ղրիմ՝ Անգարի լեռնանցքից ոչ հեռու՝ Էլխկ Կայա լեռան լանջերին[2][3][4]։
- Վլադիմիր Վիսոցկու մասնակցությունը ֆիլմին պատահական էր։ Ղրիմում հանգստի ժամանակ նա որոշել է այցելել Գովորուխինին, որը նրան համոզել է նկարահանվել դրվագում։ Ավելի ուշ Վիսոցկին հատուկ ֆիլմի համար գրել է երկու երգ՝ «Но вот исчезла дрожь в руках» և «К вершине»՝ նվիրված Միխայիլ Խերգիանիի հիշատակին։ Նա ձայնագրություններով ժապավեն է ուղարկել ռեժիսորին, բայց նա ինչ-ինչ պատճառներով դրանք չի ներառել ֆիլմի մեջ, ինչի համար ավելի ուշ զղջացել է[5][6]։
- Վլադիմիր Վիսոցկու հերոսին հնչյունավորել է մեկ այլ դերասան[7]։ Օդեսայի կինոստուդիայի ներկայացուցչի խոսքով՝ Վիսոցկին չի կարողացել ներկա գտնվել հնչյունավորմանը, և Ստանիսլավ Գովորուխինն օդեսացի դերասան Բորիս Զայդենբերգին խնդրել է հնչյունավորել նրա դերը[8]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
- ↑ 2,0 2,1 Записал Игорь Роговой. «О В. Высоцком вспоминает Леонид Филиппович Елисеев». Высоцкий: время, наследие, судьба.
- ↑ Владимир Высоцкий в Крыму
- ↑ Высоцкий в Крыму. Արխիվացված 2017-02-02 Wayback Machine
- ↑ Сушко, Ю. М. Высоцкий. На Краю. — М.: АСТ, 2016. — С. 283—285. — 576 с. — ISBN 978-5-17-094287-9
- ↑ Новиков В. И. Высоцкий / науч. конс. А. Е. Крылов и И. И. Роговой. — М.: Молодая гвардия, 2013. — С. 146. — 492 с. — ISBN 978-5-235-03554-6
- ↑ Марк Цыбульский (2012 թ․ հունիսի 19). «На съёмках "Белого взрыва"». Владимир Высоцкий. Каталоги и статьи.
- ↑ «Комментарий представителя Одесской киностудии». Официальный Youtube канал.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- «Սպիտակ պայթյուն» ֆիլմը «Энциклопедия отечественного кино» կայքում
«Սպիտակ պայթյուն» ֆիլմը Օդեսայի կինոստուդիայի պաշտոնական կայքում
