DirectX
DirectX (անգլ․ direct - առաջին, անհապաղ), հանդիսանում է API հավաքածու, ստեղծված է Microsoft Windows-ում ծրագրավորման խնդիրները լուծելու համար։ Համեմատաբար ավելի շատ է կիրվառում համակարգչային խաղերի ստեղծման ժամանակ։ DirectX-ի փաթեթները հասանելի են Microsoft-ի պաշտոնական կայքում։ DirectX-ը թարցացվում է պարբերաբար խաղերի թարմացմանը զուգընթաց։
 | |
|---|---|
| Տեսակ | Ծրագրերի բաղադրիչ |
| Հեղինակ | Microsoft |
| Նախագծումը՝ | Մայքրոսոֆթ |
| Գրված է՝ | High Level Shader Language? |
| ՕՀ | Microsoft Windows |
| Լույս տեսավ՝ | սեմպտեմբերի 30 1995թ. |
| Զարգացման կարգավիճակ | Գործադրվող |
| Արտոնագիր | Microsoft EULA |
| Հիմք են ծառայել | Component Object Model? |
| Հաջորդ | 12 (2015) |
| Կայք | DirectX |
| DirectX Վիքիպահեստում | |
DirectX-ի կոմպոնենտներ խմբագրել
Գրեթե DirectX API-ի բոլոր փաթեթները հանդիսանում են COM հավաքածուի փոխհամաձայնեցված օբյեկտներ։
Հիմնականում, Directx-ը բաժանվում է հետևյալ տիպերի
- DirectX Graphics, ինտերֆեյսերի փաթեթ, ավելի հին վերսիաներում (մինչև 8.0) բաժանված հետևյալ խմբերի։
- DirectDraw։ Պատկերային գրաֆիկայի արտահայտման միջոց (ներկայումս այն կոմպոնենտը չի սպասարկվում)։
- Direct3D (D3D)։ Ինտերֆեյս եռաչափ պրիմիտիվների արտահայտման համար։
- DirectInput։ Ինտերֆեյս, որը օգտագործվում է ինֆորմացիայի վերամշակման համար, որը ստացվում է համակարգչային գադժետներից ինչպիսիք են ստեղնաշարը, մկնիկը, դժոստիկներից և այլն։
- DirectPlay: Ինտերֆեյս խաղային օնլայն ցանցում շփումը ապահովելու համար։
- DirectSound: Ինտերֆեյս ցածր որակի ձայնի հետ աշխատելու համար (Wave ֆորմատի)։
- DirectMusic: Ինտերֆեյս Microsoft-ում երաժշտության արտահայտման համար։
- DirectShow: Ինտերֆեյս, օգտագործվող վիդեո և աուդիո ֆայլերը ներբեռնելու և արտաբեռնելու համար։
- DirectX Instruments — տեխնոլոգիա, որը հնարավորություն է տալիս API DirectX-ի կազմության մեջ մտնելով ստեղծել և օգտագործել ծրագրային սինթեզատորներ։ DXi տեխնոլոգիան հայտնի է եղել 2001—2004 թթ., հատկապես Cakewalk-ի հետ ասոցացվող ծրագրերում, բայց որոշ -ժամանակ հետո «պարտվեց ճակատամարտը» VST տեխնոլոգիային,ստեղծված Steinberg-ի կողմից.
- DirectSetup: Բաղադրիչ մաս, որը մասնակցում է DirectX-ի տեղակայմանը։
- DirectX Media Objects: Իրականացնում ֆունկցիոնալ աջակցություն հոսքային օբյեկտների (օրինակ, կոդավորող/ապակոդավորող) ստեղծման համար։
- Direct2D: Ինտերֆեյս երկչափ գրաֆիկան արտահայտելու համար։
Պատմություն խմբագրել
Սկզբում, ուղղվածություն ունենալով դեպի խաղերի ստեղծումը , DirectX ը հայտնի է դարձել այլ ծրագրային ապահովման զարգացման գործում։ Օրինակի համար, DirectX-ը, OpenGL-ի հետ միասին, շատ տարածվեց ինժեներական / մաթեմատիկական ծրագրային ապահովման մեջ։
1994 թ․Microsoft-ը պատրաստել էր գործադրել նոր Windows-ի օպերացիան համակարգը՝ Windows 95-ը։ Հիմնական ֆակտորը ըստ որի նոր ОS-ը պետք է լիներ շատ հայտնի, հանդիսանում էր ծրագրային ապահովումը, որը հնարավոր կլինի գործադրել այս օպերացիան համակարգի շնորհիվ։
Առաջին DirectX-ը գործադրվեց 1995 թ․ սեպտեմբերին «Windows Game SDK» անվան տակ։
Մինչ DirectX- ստեղծումը, Microsoft-ը միացրել էր OpenGL-ը Windows NT օպերացիան համակարգում։ Direct3D դարձավ OpenGL-ի փոխարինող խաղային ոլորտում։ Այստեղից էլ սկսում է «սրբազան պատերազմը» OpenGL-ի և Direct3D-ի միջև.
DirectX-ը հանդիսանում է բազա Xbox API-ի համար. Xbox API-ն համաձայնեցված է DirectX 8.1-ի հետ, բայց թարմացումներ տվյալ վերսիայում անհնար է։
2002 թ․ Microsoft-ը թողարկեց DirectX 9-ը, շեյդեռներով և մի շարք այլ թարմացումներով։ 2002 թ-ից DirectX-ը չբավարարվեց մեկ անգամյա թարմացումով։ 2004 թ․ օգոստոսին DirectX-ում ավելացվեց շեյդերների 3.0 մակարդակի աջակցությունը (DirectX 9.0c)։
2005 թ․ ապրիլին DirectShow-ի ինտերֆեյսը տեղափոխվեց դեպի Microsoft Platform SDK։
DirectX-ի թարմացումների ժամանակացույց խմբագրել
| DirectX-ի տարբերակներ | Լոգոտիպ | Տարբերակի համար | Օպերացիոն համակարգ | Ստեղծման տարեթիվ |
|---|---|---|---|---|
| DirectX 1.0 | 4.02.0095 | Windows 95a | 30 սեպտեմբեր1995 | |
| DirectX 2.0 / 2.0a | 4.03.00.1096 | Windows 95 OSR 2 և Windows NT ցածր 4.0-ից | հունիսի 5 1996 | |
| DirectX 3.0 / 3.0a | 4.04.0068 / 69 | Windows 95 OSR 2.5 և Windows NT 4.0 SP3
DirectX-իվերջին տարբերակը,որը համապատասխանում է Windows NT 4.0-ին |
15 սեպտեմբեր1996 | |
| DirectX 4.0 | 4.05.00.0155 (RC55) | Հասանելի էր միայն բետա տարբերակը Windows NT 4.0-ի համար | հուլիսի 16 1997 | |
| DirectX 5.0 | 4.05.01.1721 / 1998 | Windows 98 | մայիսի 5 1998 | |
| DirectX 6.0 | 4.06.00.0318 (RC3) | Windows 98 SE
DirectX Media -իվերջին տարբերակը,որը համապատասխանում է Windows NT 4.0-ին |
օգոստոսի 7 1998 | |
| DirectX 6.1 | 4.06.02.0436 (RC0) | Windows 95/98/98SE | փետրվարի 3 1999 | |
| DirectX 6.2 | 5.00.2516.1900(unofficial Path to DX 6.2) | Windows NT/98SE/98/2000/ME | օգոստոսի 21 1999 | |
| DirectX 7.0 | 4.07.00.0700 (RC1) | Windows 2000 и Windows ME | սեպտեմբերի 22 1999 | |
| DirectX 7.0a | 4.07.00.0716 (RC1) | Windows 95/98/98SE/2000 | 1999 | |
| DirectX 8.0 | 4.08.00.0400 (RC10) | Windows 95/98/98SE/ME/2000 | սեպտեմբերի 30 2000 | |
| DirectX 8.0a | 4.08.00.0400 (RC14) | DirectX-իվերջին տարբերակը,որը համապատասխանում է Windows 95-ին | նոյեմբերի 7 2000 | |
| DirectX 8.1 | 4.08.01.0810
4.08.01.0881 (RC7) |
Windows NT/98SE/98/XP | նոյեմբերի 8 2001 | |
| DirectX 8.1b | 4.08.01.0901 | ???, 2002 | ||
| DirectX 8.2 | 4.08.02.0134 (4.09.0000.0134) | ???, 2002 | ||
| DirectX 9.0 | 4.09.0000.0900 | Windows Server 2003 | դեկտեմբերի 24 2002 | |
| DirectX 9.0a | 4.09.0000.0901 | մարտի 26 2003 | ||
| DirectX 9.0b | 4.09.0000.0902 (RC2) | օգոստոսի 13 2003 | ||
| DirectX 9.0c | 4.09.0000.0904 (RC0) | Windows XP SP2DirectX-իվերջին տարբերակը,որը համապատասխանում է
Windows 98SE-ին և Windows Me-ին |
օգոստոսի 9 2004 | |
| DirectX 9.0L | 4.09.0000.0905 (?) | |||
| DirectX 10 (Windows Vista-ի կազմի մեջ է) |  |
6.0.6000.16386 | Նոր տարբերակ Windows Vista-ի համար. | նոյեմբերի 10 2006 |
| DirectX 10.1 | 6.00.6001.18000 | Service Pack 1 Windows Vista-ի, Windows Server 2008-ի համար | Փետրվարի 42008 | |
| DirectX 11 (Windows 7-ի կազմի մեջ է) | |
6.01.7600.16385 | Windows 7, Windows Server 2008 R2 | հոկտոմբերի 22 2009 |
| 6.00.6002.18107 | Windows Vista SP2 և Windows Server 2008 SP2 Platform Update for Windows Vista and Windows Server 2008[1] միջոցով | հոկտեմբերի 27 2009 | ||
| 6.01.7601.17514 | Windows 7 SP1, Windows Server 2008 R2 SP1 | Փետրվարի 16 2011 | ||
| DirectX 11.1 ( Windows 8-ի կազմի մեջ է)[2] | 6.02.9200.16384 | Windows 7 SP1, Windows 8, Windows RT, Windows Server 2012 | Օգոստոսի 1 2012 | |
| DirectX 11.2 (Windows 8․1-ի կազմի մեջ է) | 6.03.9600.16384 | Windows 8.1, Windows RT, Windows Server 2012 R2 | հոկտեմբերի 18 2013 | |
| DirectX 11.3 (Windows 10-ի կազմի մեջ է) | Windows 10 | հուլիսի 29 2015 | ||
| DirectX 12 (Windows 10-ի կազմի մեջ է) | 10.00.10240.16384 | Windows 10, Xbox One | հուլիսի 29 2015 |
Համատեղելիություն խմբագրել
Շատ ժամանակակից սարքեր պետք է DirectX-ը համատեղեն դրայվերների հետ, այլ կերպ ասած, օգտագործողը պետք է տեղադրի DirectX-ը, որպեսզի կարողանա օգտագործել բոլոր հնարավորությունները։ Ներկա պահին դրայվերների թարմացնելու ծրագիրը, Windows Update-ը, հնարավորություն է տալիս ներբեռնել անհրաժեշտ գրադարանները և ոչ ամբողջ դրայվերները։
Հետևյալ ցանկում ներկայացված են հիմնական օպերացիոն համակարգերը, որոնք համատեղելի են DirectX-ի հետ։
- Windows 95/98/98 SE/ME;
- Windows NT 4.0, Windows 2000, Windows 2000 Advanced Server, Windows 2000 Professional Edition, Windows 2000 Server, Windows 2000 Service Pack 2, Windows 2000 Service Pack 3, Windows 2000 Service Pack 4;
- Windows Server 2003, Windows Server 2003 Service Pack 1, Windows Server 2003 Datacenter x64 Edition, Windows Server 2003 Enterprise x64 Edition, Windows Server 2003 Standard x64 Edition, Windows Small Business Server 2003;
- Windows XP, Windows XP 64-bit, Windows XP Home Edition, Windows XP Media Center Edition, Windows XP Professional Edition, Windows XP Service Pack 1, Windows XP Service Pack 2, Windows XP Service Pack 3, Windows XP Starter Edition, Windows XP Tablet PC Edition;
- Windows Vista, Windows 7, Windows 8, Windows 8.1, Windows 10;
- Windows Server 2008, Windows Server 2008 R2, Windows Server 2012, Windows Server 2016.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Microsoft upgrades Windows Vista with DirectX 11». pcgameshardware.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Новые возможности Direct3D 11.1 / Хабрахабр». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 28-ին.