Adobe Flash (նախկինում՝ Macromedia Flash կամ պարզապես Flash, հայերենում հաճախ գրում են Ֆլաշ, Ֆլեշ կամ թարգ. Փայլ) մուլտիմեդիա հարթակ է Adobe Systems-ից՝ վեբ հավելվածներ կամ մուլտիմեդիա շնորհանդեսներ ստեղծելու համար։ Այն օգտագործվում էր գովազդային բաններների, անիմացիաների, խաղերի ստեղծման, ինչպես նաև վեբ էջերում վիդեո և աուդիո ձայնագրություններ նվագարկելու համար։

Adobe Flash
Изображение логотипа
Տեսակմուլտիմեդիա
ՀեղինակAdobe Systems, (նախկինում Macromedia)
Նախագծումը՝Adobe
Գրված է՝C++
ՕՀMicrosoft Windows, macOS, Linux, Solaris, BlackBerry Tablet OS, Android (միայն player)
Կարդագող ֆայլերի ֆորմատFLA, Small Web Format և FLV
Ստեղծվող ֆայլերի ֆորմատFLA
ԱրտոնագիրԳույքային EULA ծրագրակազմ
ՀաջորդAdobe Animate
Կայքadobe.com/ru/products/flashruntimes.html
 Adobe Flash Վիքիպահեստում

Adobe Flash-ի աջակցությունն ավարտվել է 2020 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։ 2021 թվականի հունվարի 12-ից, երբ դուք փորձում եք գործարկել swf ֆայլը Adobe Flash Player-ի միջոցով, դրա փոխարեն կբեռնվի միայն կոճակը, որը տանում է դեպի Adobe էջ՝ պլատֆորմի կյանքի ցիկլի ավարտի մասին տեղեկություններով։

Պատմություն խմբագրել

Վեկտորի ձևավորման տեխնոլոգիան օգտագործվել է Flash-ից շատ առաջ։ 1986 թվականին թողարկվեց Fantavision ծրագիրը, որն օգտագործում էր այս տեխնոլոգիան։ 1991 թվականին այս տեխնոլոգիայով թողարկվեց Another World խաղը, իսկ երկու տարի անց՝ Flashback:

Flash-ի մշակումը սկսել է FutureWave-ը, որը ստեղծել է FutureSplash Animator անիմացիոն փաթեթը։ 1996 թվականին FutureWave-ը ձեռք բերվեց Macromedia-ի կողմից, որը վերանվանեց FutureSplash Animator-ը Flash-ի։ Այս անվան տակ հարթակը շարունակել է զարգանալ մինչև 2020 թվականի դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ (չնայած այն բանից հետո, երբ Macromedia-ն կլանվեց Adobe-ի կողմից 2005 թվականին[1], Macromedia Flash-ը պաշտոնապես հայտնի դարձավ որպես Adobe Flash)։

2012 թվականին Adobe-ը հայտարարեց Flash տեխնոլոգիայի աջակցության ավարտի մասին առաջիկա 5-10 տարիների ընթացքում[2]։ 2017 թվականին հայտնի դարձավ, որ բրաուզերի փլագինը և Flash Player ծրագիրը կհեռացվեն Adobe կայքից 2020 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։ Աշխարհը կուտակել է ֆլեշով պատրաստված խաղերի հսկայական քանակություն։ Երբ առցանց հավաքածուներից ֆլեշ խաղերն այլևս չեն կարող գործարկվել ներկայիս բրաուզերներում, դրանց պահանջարկը կնվազի, և կայքի սեփականատերերն անխուսափելիորեն կհեռացնեն նման խաղերը։ 2018 թվականից սկսած առցանց հավաքածուներից ֆլեշ խաղերը պահպանվել են էնտուզիաստների կողմից, որպեսզի ապագայում այդ խաղերը հնարավոր լինի խաղալ տեղում՝ առանց կորցնելու։ Ծրագրեր են մշակվել բոլոր անհրաժեշտ ֆայլերով ֆլեշ խաղերի տեղական պահպանման համար։ Այս նախաձեռնությունը հանդիպեց որոշ ֆլեշ խաղեր մշակողների աջակցությանը[3]։

2020 թվականի ամռանը Adobe-ն իր պաշտոնական կայքում հայտարարեց, որ դադարեցնում է Adobe Flash Player-ի թարմացումն ու աջակցությունը 2020 թվականի դեկտեմբերի 31-ից հետո։ Այս որոշման պատճառն ընկերությունն անվանել է HTML5, WebGL և WebAssembly բաց ստանդարտների օգտագործմամբ տեխնոլոգիաների աստիճանական կատարելագործումը։ Բրաուզերներն աստիճանաբար ինտեգրում են այս ստանդարտները և հրաժարվում են օգտագործել այլ պլագինների մեծ մասը, ներառյալ Adobe Flash Player-ը։

Առաջին անգամ ընկերությունը հայտարարեց Adobe Flash Player-ի աջակցությունը դադարեցնելու պլանների մասին դեռևս 2017 թվականի հուլիսին։ Ընկերությունը երեք տարի ժամանակ է տվել բովանդակության արտադրողներին արտադրանքները հարմարեցնելու HTML5, WebGL կամ WebAssembly ստանդարտներին։

Adobe-ը պահպանեց և թողարկեց թարմացումներ Adobe Flash Player-ի համար մինչև 2020 թվականի վերջ։ Դրանից հետո ընկերությունն իր կայքից հեռացրել է ծրագիրը և դրա բոլոր տարբերակները։ Flash-ի վրա հիմնված բովանդակությունն արգելափակվեց, և օգտատերերը ծանուցում ստացան՝ խնդրելով հեռացնել հին հարթակը իրենց սարքից[4]։

Նկարագրություն խմբագրել

Պլատֆորմը ներառում է զարգացման մի շարք գործիքներ, հիմնականում՝ Adobe Animate և Adobe Flash Builder, ինչպես նաև ֆլեշ բովանդակություն նվագարկելու ծրագիր՝ Adobe Flash Player, թեև շատ երրորդ կողմի խաղացողներ կարող են նաև ֆլեշ բովանդակություն խաղալ։ Օրինակ, SWF ֆայլերը կարելի է դիտել անվճար Gnash կամ Swfdec նվագարկիչներով, մինչդեռ FLV ֆայլերը կարող են նվագարկվել QuickTime մեդիա նվագարկչի և UNIX-ի նման համակարգերի տարբեր նվագարկիչների հետ՝ համապատասխան միացնիչներով։

Adobe Flash-ը թույլ տվեց աշխատել վեկտորային, ռաստերային և եռաչափ գրաֆիկայի հետ՝ օգտագործելով գրաֆիկական պրոցեսոր, ինչպես նաև աջակցում էր աուդիո և վիդեո երկկողմանի հոսք։ PDA-ների և այլ շարժական սարքերի համար թողարկվել է Flash Lite հարթակի հատուկ «թեթև» տարբերակը, որի ֆունկցիոնալությունը սահմանափակ է շարժական սարքերի և դրանց օպերացիոն համակարգերի հնարավորությունների առումով։

Կազմված ֆլեշ ֆայլերի (անիմացիաներ, խաղեր և ինտերակտիվ հավելվածներ) ստանդարտ ընդլայնումն է SWF[5] (Փոքր վեբ ձևաչափ, նախկինում նշանակում էր Shockwave Flash, ինչը շփոթություն էր առաջացնում ShockWave-ի հետ)։ Ֆլեշ տեսանյութերը FLV կամ F4V ընդլայնմամբ ֆայլեր են (այս դեպքում Flash-ն օգտագործվում է միայն որպես տեսանկարահանման կոնտեյներ[6]): FLA ընդլայնումը համապատասխանում է մշակման միջավայրի աշխատանքային ֆայլի ձևաչափին։

Սակայն երբ այս ծրագիրը օգտագործվում էր անիմացիայի վրա աշխատելու համար, անիմացիայի այս տեսակը համակարգչային և ձեռքով նկարված անիմացիայի խառնուրդ էր, ընդ որում, նման մուլտֆիլմերի բոլոր հերոսները 2D ձևաչափով են։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Macromedia была поглощена Adobe» (անգլերեն). Adobe Systems. 2005 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 21-ին.
  2. Bright P. And in some parts of the world, the end will come even sooner / Peter Bright. — Ars Technica. — 2017. — 25 Հուլիսի.
  3. Ben Latimore. Огромное игровое наследие Adobe Flash и мои попытки его сохранить = Adobe Flash’s Gaming Legacy — Thousands upon Thousands of Titles — and My Efforts To Save It : May 2, 2018 : [пер. с  անգլ.]. — 2018. — 31 Հուլիսի.
  4. «Adobe заявила, что закроет Flash Player до конца 2020 года». LIGA (ռուսերեն). 2020 թ․ հունիսի 19. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
  5. «SWF file format Specification version 19» (PDF) (անգլերեն). Adobe Systems. 2012. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  6. http://mir3d.ru/articles/939/ Արխիվացված 2009-08-30 Wayback Machine «Flash вокруг нас», «Мир 3D», 14.07.09.