Տրինլի Գյացոն (նաև Տրինլե Գյացոն և Թինլե Գյացոն, հունվարի 26, 1857(1857-01-26) կամ 1856, Տիբեթ - ապրիլի 25, 1875(1875-04-25), Լհասա, Չինաստան), Տիբեթի 12-րդ Դալայ-Լաման էր։

Դալայ Լամա XII
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 26, 1857(1857-01-26) կամ 1856
ԾննդավայրՏիբեթ
Մահացել էապրիլի 25, 1875(1875-04-25)
Մահվան վայրԼհասա, Չինաստան
ՔաղաքացիությունImperial China
ԿրոնՏիբեթական բուդդայականություն
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ և վանական
Ծնողներհայր՝ Bak Drok Nang Tsangpa Püntsok Tsewang?
Զբաղեցրած պաշտոններդալայ լամա
 Trinley Gyatso, 12th Dalai Lama Վիքիպահեստում

Նրա կարճ կյանքը համընկավ Տիբեթի հարևանների շրջանում քաղաքական մեծ անկարգությունների և պատերազմների ժամանակաշրջանների հետ։ Տիբեթը, մասնավորապես, տառապում էր Ցին դինաստիայի թուլացումից, որը նախկինում որոշակի աջակցություն էր ցուցաբերում Բրիտանական կայսրության դեմ, որը նպատակ ուներ ազդել Տիբեթում ՝ որպես Հնդկաստանի իր գաղութների ընդարձակում։

Նա 1858 թվականին ճանաչվել Է Դալայ Լամայի վերամարմնավորում և 1860 թվականին գահ է բարձրացվել։ Նրա մանկության տարիներին Տիբեթն արգելել է եվրոպացիներին մուտք գործել երկիր այն պատերազմների պատճառով, որոնք Բրիտանիան վարում էր Սիկկիմի և Բութանի դեմ, ընդ որում երկու երկրներն էլ մեծամասամբ վերահսկվում էին լամաների կողմից Լհասայում։ Այդ պատերազմները դիտվում էին որպես Տիբեթի գաղութացման փորձ՝ այն, ինչ Լամաները անընդունելի էին համարում։ Բացի այդ, երբ միսիոներները սպառնում էին մուտք գործել Տիբեթ Մեկոնգ և Սալվինգ գետերի միջով, տիբեթցիները փորձեցին ընդգծել 1860-ական թվականներին Ցին դինաստիայի հեղինակությունը Տիբեթի նկատմամբ[1]։

Տրինլի Գյացոն 1873 թվականի մարտի 11-ին վերջնականապես գահ բարձրացավ որպես Դալայ-Լամա , սակայն չկարողացավ հաստատել իր լիակատար իշխանությունը Տիբեթում, քանի որ մահացավ խորհրդավոր հիվանդությունից 1875 թվականի ապրիլի 25-ին[2]։

«Կարճաժամկետ Դալայ Լամայի շրջանում` իններորդից տասներկուերորդ մարմնացում. Պանչենը ժամվա լամա էր, լրացնելով իրենց պատանության շրջանում մահացած չորս Դալայ Լամաների թողած դատարկությունը »։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. The Cambridge History of China, vol10, p. 407.
  2. Khetsun Sangpo Rinpoche. (1982). "Life and times of the Eighth to Twelfth Dalai Lamas." The Tibet Journal. Vol. VII Nos. 1 & 2. Spring/Summer 1982, p. 54.

Գրականություն խմբագրել

  • *Mullin, Glenn H. (2001). The Fourteen Dalai Lamas: A Sacred Legacy of Reincarnation, pp. 367–375. Clear Light Publishers. Santa Fe, New Mexico. 1-57416-092-3.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դալայ Լամա XII» հոդվածին։