Ֆրեոն
Ֆրեոն (ֆր.՝ Freons, լատ․ frigus - ցուրտ, սառնամանիք), հալոգեն պարունակող ալիֆատիկ հագեցած ածխաջրածինների տեխնիկական անվանումը։
.png)
Ֆիզիկական հատկություններ խմբագրել
Անգույն գազեր (օրինակ, CCI2F2, եռման ջերմաստիճանը՝ –29,8 °C) կամ ցնդող հեղուկներ են (օրինակ, CCI3F, եռման ջերմաստիճանը՝ 23,8 °C)։ Ջրում իներտ են, չայրվող, ոչ պայթուցիկ, մետաղների մեծ մասի հետ ռեակցիայի մեջ չեն մտնում։
Թունավոր չեն։ Օգտագործվում են հիմնականում որպես սառնագենտներ։
Քիմիական հատկություններ խմբագրել
Մաքուր ֆրեոնները քիմիապես համեմատաբար իներտ են, ուստի դրանք չեն այրվում օդում, պայթուցիկ չեն նույնիսկ բաց կրակի հետ շփման մեջ, սակայն ակտիվորեն համագործակցում են ալկալային մետաղների, մաքուր ալյումինի, մագնեզիումի, մագնեզիումի համաձուլվածքների հետ։ Արգելվում է ճնշման ներքո օդի կամ թթվածնի հետ խառնուրդների ձևավորումը և 200 °C- ից բարձր տաքացվող մետաղի հետ շփումը։ Երբ ֆրեոնները տաքանում են 250 °C- ից բարձր, առաջանում են թունավոր արտադրանքներ ՝ հիդրոքլորային կամ ջրածինաթթու (HCl, HF), հալոգեն-ֆոսգեներ (օրինակ ՝ COCl2 ֆոսգեն, որն օգտագործվել է որպես քիմիական միջոց Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ)։ Ֆրեոնները, որոնք խառնվում են յուղերով, կախված բաղադրությունից, հրդեհավտանգ են։
Դիմացկուն են թթուների և ալկալիների ազդեցությանը։
| Քիմիական ֆորմուլ | Անվանում | Տեխնիկական նշում | Հալման աստիճան, °C | Եռման աստիճան, °C | Մոլեկուլյար հարաբերական զանգված |
|---|---|---|---|---|---|
| CFH3 | ֆտորոմեթան | R-41 | -141,8 | -79,64 | 34,033 |
| CF2H2 | դիֆտորոմեթան | R-32 | -136 | -51,7 | 52,024 |
| CF3H | տրիֆտորոմեթան | R-23 | -155,15 | -82,2 | 70,014 |
| CF4 | տետրաֆտորոմեթան | R-14 | -183,6 | -128,0 | 88,005 |
| CFClH2 | ֆտորքլորմեթան | R-31 | — | -9 | 68,478 |
| CF2ClH | քլորդիֆտորոմեթան | R-22 | -157,4 | -40,85 | 86,468 |
| CF3Cl | տրիֆռորքլորմեթան | R-13 | -181 | -81,5 | 104,459 |
| CFCl2H | ֆռորդիքլորմեթան | R-21 | -127 | 8,7 | 102,923 |
| CF2Cl2 | դիֆտորդիքլորմեթան | R-12 | -155,95 | -29,74 | 120,913 |
| CFCl3 | ֆտորտրիքլորմեթան | R-11 | -110,45 | 23,65 | 137,368 |
| CF3Br | տրիֆտորբրոմմեթան | R-13B1 | -174,7 | -57,77 | 148,910 |
| CF2Br2 | դիֆտորդիբրոմմեթան | R-12B2 | -141 | 24,2 | 209,816 |
| CF2ClBr | դիֆտորքլորբրոմմեթան | R-12B1 | -159,5 | -3,83 | 165,364 |
| CF2BrH | դիֆտորբրոմմեթան | R-22B1 | — | -15,7 | 130,920 |
| CFCl2Br | ֆտորդիքլորբրոմմեթան | R-11B1 | — | 51,9 | 181,819 |
| CF3I | տրիֆտորյոդմեթան | R-13I1 | — | -22,5 | 195,911 |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Промышленные фторорганические продукты: справочное издание / Б.Н.Максимов, В.Г.Барабанов, И.Л.Серушкин и др.. — 2-е, перераб. и доп. — СПб: «Химия», 1996. — 544 с. — ISBN 5-7245-1043-X
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|