Ֆլեգմատիկ (հուն․՝ φλέγμα, φλέγμα - «լորձ»), խառնվածքի չորս տիպերից մեկը՝ ըստ Հիպոկրատի[1]։ Բնութագրվում են որպես հանգիստ, չարտահայտված դիմախաղով, անտարբերությամբ աչքի ընկնող մարդիկ։ Դանդաղ են անցնում աշխատանքային մի գործունեությունից մյուսին[2][3]։ Արյան մեջ գերակշռում է լորձը։

Արձան «Ֆլեգմատիկ», հեղինակ՝ Յոհան Գոթֆրիդ (1715—1779)

Ֆլեգմատիկները բավականին սառնարյուն և դանդաղաշարժ են։ Հիմնականում համբերատար են, զուսպ, հավասարակշռված և քիչ հաղորդակցվող։ Ֆլեգմատիկին բնորոշ է բարձր ակտիվությունը, սակավ զգացմունքայնությունն ու հուզականությունը։ Ֆլեգմատիկի զգացմունքները տարբերվում են թույլ արտաքին դրսևորմամբ։ Նրան դժվար է ծիծաղեցնել կամ տխրեցնել, նույնիսկ երբ շուրջբոլորը բարձրաձայն ծիծաղում են։ Նա մեծ անախորժությունների դեպքում էլ կարող է հանգստություն պահպանել։

Ցանկացած գործունեության մեջ դրսևորում է համառություն և հաստատակամություն։ Նա, որպես կանոն, գործը միշտ հասցնում է մինչև վերջ։ Նրա դեմքի արտահայտությունները, շարժուձևն ու խոսքն արտահայտիչ չեն։ Մարդկանց հետ հարաբերություններում ֆլեգմատիկը միշտ հանգիստ է, հավասարակշռված, չափի մեջ շփվող, իսկ տրամադրությունը գրեթե միշտ հաստատուն է[2][3]։ Նա ճարպիկ չէ, դանդաղ է հարմարվում նոր միջավայրին և դժվարությամբ փոխում իր սովորույթները։ Դրա հետ մեկտեղ նա աշխատասեր է և եռանդուն։ Տարբերվում է համբերատարությամբ, դիմացկունությամբ, բարձր ինքնատիրապետմամբ։ Եթե ֆլեգմատիկին ներքաշում են որևէ վիճաբանության մեջ, ապա նա ամեն ինչ անում է այդ ամենից խուսափելու համար։

Կարելի է ասել, որ ֆլեգմատիկները հանգիստ, ունեն կայուն ձգտումներ և քիչ թե շատ հաստատուն տրամադրություն, հոգեկան վիճակը թույլ է արտահայտված[1]։ Ֆլեգմատիկն առանձնանում է ուժեղ, հավասարակշռված, իներտ տիպի նյարդային համակարգով[2]։ Նրանք ունեն հուսալի հիշողություն, բարձր ինտելեկտ, իսկ նրանց որոշումները մտածված են, կշռադատված և զերծ են ռիսկայնություններից[4]։

Նրանց բնորոշ է այն, որ վարքագծի նոր դրսևորումները նրա մոտ ի հայտ են գալիս դանդաղ, բայց պահպանվում են երկար[5]։ Նա հազվադեպ է «դուրս գալիս ափերից», հակված չէ կոնֆլիկտների։ Ընդհանուր առմամբ նրան հատուկ է հավասարակշռությունը, հանգստությունը, համբերատարությունը, երբեմն՝ անտարբերությունը շրջապատի նկատմամբ և ծուլությունը[5]։ Պավլովն այս խառնվածքը դասել է ուժեղ տիպի մեջ[6]։

Ոչ բարենպաստ պայմաններում ֆլեգմատիկը կարող է ցուցաբերել անտարբերություն, էմոցիաների պակաս և հակում դեպի միօրինակ սովորություն դարձած գործունեությունների նկատմամբ[2][3]։

Ֆլեգմատիկ խառնվածք են ունեցել հրամանատար Միխայիլ Կուտուզովը[5] և առակագիր Իվան Կռիլովը[5]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Психологический словарь. — 2000.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Краткий психологический словарь. — Ростов-на-Дону: «ФЕНИКС». Л. А. Карпенко, А. В. Петровский, М. Г. Ярошевский, 1998.
  3. 3,0 3,1 3,2 Словарь практического психолога. — М.: АСТ, Харвест. С. Ю. Головин, 1998.
  4. Haтaлья Bacильeвна Caмoyкинa, кандидат психологических наук, ведущий научный сотрудник Психологического института РАО. «Методы влияния на руководителей и подчиненных с учетом их типа темперамента». Элитариум. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 И. М. Кондаков. Психологический словарь. — 2000.
  6. Психологический словарь

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Мерлин В.С. Очерки теории темперамента. Москва. 1961

Գրականություն խմբագրել

  • Большая советская энциклопедия: В 30 т. — М.: «Советская энциклопедия», 1969—1978.
  • Психологический словарь — 2000.
  • Краткий психологический словарь — Ростов-на-Дону: «ФЕНИКС». Л. А. Карпенко, А. В. Петровский, М. Г. Ярошевский, 1998.
  • Словарь практического психолога — М.: АСТ, Харвест. С. Ю. Головин, 1998.
  • И. М. Кондаков — Психологический словарь — 2000.
  • Большой Энциклопедический словарь — 2000.