Ֆիլիբեր դե Շալոն-Արլե (ֆր.՝ Philibert de Châlon-Arlay, մարտի 18, 1502, Լոն-լե-Սոնիե - հունիսի 3, 1530 կամ օգոստոսի 3, 1530, Գավինանա, San Marcello Piteglio, Պիստոիա, Տոսկանա, Իտալիա), Օրանական արքայազն։ Բուրգունդական դինաստիայի կրտսեր ճյուղի վերջին ներկայացուցիչը, որը սկսվում է Գիլոմ IV-ից՝ Օքսոնի կոմս (1090/10951155), և որը ձեռք է բերել Օրանժ իշխանությունը, նրա արդյունքում, որ Ժան III դե Շալոնը (մահ. 1418) ամուսնացել է Մարիայի հետ (մահ. 1417), ով եղել է Ռայմոնդ V դե Բոյի աղջիկը և ժառանգորդուհին։

Ֆիլիբեր դե Շալոն-Արլե
ֆր.՝ Philibert de Chalon
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 18, 1502
ԾննդավայրԼոն-լե-Սոնիե
Մահացել էհունիսի 3, 1530 (28 տարեկան) կամ օգոստոսի 3, 1530 (28 տարեկան)
Մահվան վայրԳավինանա, San Marcello Piteglio, Պիստոիա, Տոսկանա, Իտալիա
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունկոնդոտյեր և ռազմական գործիչ
Ծնողներհայր՝ John IV of Chalon-Arlay?, մայր՝ Philiberte de Luxembourg, Comtesse de Charny?
Զբաղեցրած պաշտոններviceroy of Naples?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Ոսկե գեղմի շքանշանի ասպետ
 Philibert of Châlon Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ֆիլիբեր դե Շալոնը Ժան IV դե Շալոն-Արլեի և Ֆիլիբերտա դե Լյուքսեմբուրգի որդին է։

Նրա հայրը մահացել է Ֆիլիբերի ծննդից 3 շաբաթ անց։ Ռեգենտշեյը լինելով փոքրահասակն դարձել է մայր, իսկ 1517 թվականից սկսել է կառավարել ինքնուրույն։

Ֆիլիբերը մասնակցություն է ունեցել Ֆրանսիայի թագավոր Ֆրանցիսկ I-ի և Սուրբ Հռոմ կայսրության կայսր Կարլ V-ի միջև տեղի ունեցած կռվին։ Որպեսզի պաշտպաներ իր տիրությունը, սկզբում խուսանավում էր երկու հակամարտող բանակների միջև։ 1524 թվականին բացահայտ միացավ կայսրի բանակին։

1527 թվականին, դե Բուրբոնի մահից հետո, կառավարել է Իտալական կամպանիայի կայսրության բանակը։ Գրավել է Հռոմը և հարկադրել է սուրբ Հրեշտակ ամրոցում թաքնված հայր Կլիմենտ VII-ին, որպեսզի նա չպարգևատրվի 400 հազար դուկատով։

Ուգո դե Մոնկադի մահից հետո՝ 1528 թվականի մայիսի 28-ին, Կարլ V-ը Ֆիլիբերին նշանակել է Նեապոլի նահանգապետ և գեներալ-նավապետ։

Ֆիլիբեր դե Շալոնը մահացել է 1530 թվականի օգոստոսի 3-ին՝ Գավինինայի կռվում՝ Ֆլորենցիայի պաշարման ժամանակ։ Նա 28 տարեկան էր։ Ամբողջ սիրություններն ու տիտղոսները ժառանգել է իր զարմիկ Ռենե դե Շալոնը՝ Ֆիլիբերի քույր Կլոդի որդին։

Տիտղոսներ և կոչումներ խմբագրել

  • Նեապոլի փոխթագավոր և գեներալ-նավապետ
  • Մելֆիի կայսր (Նեապոլի թագավորություն)
  • դուքս դե Գրավինա (Նեապոլի թագավորություն)
  • կոմս դե Շարնի և դե Պենտեվր
  • դերկոմս դե Բեզանսոն
  • սենյոր Արլե, Նոզերուա, Ռուժմոն, Օրժելե և Մոնֆոկոն
  • կայսրության բանակի գեներալ-նավապետ

Գրականություն խմբագրել

  • Ulysse Robert. Philibert de Chalon, prince d’Orange, vice-roi de Naples, Paris, Plon, 1902, réédité en 2005 par Elibron Classics ISBN 978-0-543-95249-3
  • Jean-Pierre Soisson. Philibert de Chalon, prince d’Orange, Paris, Grasset, 2005, ISBN 978-2-246-66891-6

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • «Ֆիլիբերտ, Օրանական արքայազն». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Philibert de Châlon (իսպ.)