Օրգանական ֆոսֆատներ

Օրգանական ֆոսֆատներ (կամ ֆոսֆորի էթեր) — բարդ եթերներ հետևյալ ֆորմուլայով՝ (RO)_nP(O)(OH)_{3 − n}, որտեղ R — ածխաջրածնային ռադիկալ, n = 1—3.

Ֆոսֆորի էթեր (n = 3). R₁, R₂ և R₃ — ռադիկալներ, որոնց բաղադրության մեջ հնարավոր են ալկալիական կամ արիլական խմբեր

Անվանացուցակ

Օրգանական ֆոսֆատների անունները կազմված են օրգանական նյութի արմատական անվանումից, իսկ վերջում՝ «ֆոսֆատ»։

• (CH₃O)P(O)(OH)₂ — մեթիլֆոսֆատ (մեթիլֆոսֆատային թթու),
• (CH₃O)₂P(O)OH — դիմեթիլֆոսֆատ (դմեթիլ ֆոսֆորական թթու);
• (CH₃O)₃PO — տրիմեթիլֆոսֆատ:.

Ֆիզիկական և քիմիական հատկություններ

Անատոքսին-a(S)

Օրգանական ֆոսֆատները, որոնցում մոլեկուլը պարունակում է ցածր ալիֆատիկ փոխարինիչներ R, հեղուկներ են, իսկ ավելի մեծ փոխարինիչներ ունեցող ֆոսֆատները` յուղեր կամ բյուրեղային նյութեր են։ Դրանք լուծելի են սպիրտների, քլորոֆորմի, մի շարք օրգանական լուծիչների մեջ։

${\mathsf {R_{2}^{2}P(O)OCH_{2}CHR_{2}^{1}\ {\xrightarrow[{}]{^{o}t}}\ R_{2}^{2}P(O)OH+CH_{2}{\text{=}}CR_{2}^{1}}}$

${\mathsf {2(RO)_{2}P(O)OH+B\rightarrow (RO)_{3}PO+ROP(O)(OH)_{2}}}$:

Ռեակցիայի արդյունքից մի հատված՝ Fc₂P₂S₄

Տես նաև

• Թիոֆոսֆատներ
• Օրգանական ֆոսֆատներ
• Activity based protein profiling
• Pesticide toxicity to bees
• Toxic oil syndrome

Գրականություն

• ХЭ|заглавие = Фосфаты органические |автор= Дрозд Г. И. |том = 5|с = 131−132
• Нейланд О. Я. Органическая химия. — М.: Высшая школа, 1990. — 751 с. — 35 000 экз. — ISBN 5-06-001471-1