Օլդենբուրգներ

տոհմանունը՝ Օլդենբուրգների տոհմ; տիրույթները՝ Օլդենբուրգ, Ռուսաստան, Դանիա, Իսլանդիա, Նորվեգիա, Շվեդիա, Հունաստան, Շլեզվիգ-Հոլշթայն
	զինանշանը՝
Country	Օլդենբուրգի Մեծ Դքսություն (Grand Duchy of Oldenburg); Ռուսաց կայսրություն (Russian Empire); Դանիո Թագավորություն; Նորվեգիո Թագավորություն; Շվեդիո Թագավորություն; Հունաց Թագավորություն; Սաքսեն-Լաուենբուրգ դքսություն; Շլեզվիգ դքսություն; Հոլշթայն դքսություն
Titles	տիտղոսներ Ռուսաց Կայսր; Դանիո Արքա; Նորվեգիո Արքա; Շվեդիո Արքա; Հունաց Արքա; Իսլանդիո Արքա; Օլդենբուրգի Մեծ Դուքս; Սաքսոնիա Լաուենբուրգի դուքսեր; Շլեզվիգ Հոլշտայնի դուքսեր;
Founder	հիմնադիր՝ Էլիմար I, Օլդենբուրգի կոմս
Final ruler	Ռուսաստան` Նիկոլայ II Ռուսիո կայսր (1894–1917) Շվեդիա` Շվեդիայի Արքա Կարլոս XIII (1809–1818) Օլդենբուրգ` Ֆրեդերիկ Ավգուստ II, Օլդենբուրգի ՄԵծ Դուքս (1900–1918) Սաքսոնիա-Լաուենբուրգ` Դանիո Արքա Քրիստիան IX (1864) Շլեզվիգ Հոլշտայն` Քրիստիան IX (1864) Ավգուստենբորգ` Շլեզվիգ Հոլշթայնի Դուքս Ալբերտ (1921–1931)
Current head	ներկայիս տոհմապետ՝ Քրիստոֆ, Շլեզվիգ-Հոլշթայնի իշխան (Christoph, Prince of Schleswig-Holstein)
Founding year	1448
Deposition	գահազրկում՝ Ռուսաստան։ Փետրվարյան հեղափոխություն, 1917 Շվեդիա։ 1818 (գիծը մարել է) Հունաստան։ Հունական ռազմական խունտա, 1967–1974, 1973 Օլդենբուրգ։ Գերմանական հեղափոխություն, 1918–1919, 1918 Սաքսոնիա-Լաուենբուրգ։ Երկրորդ Շլեզվիգյան պատերազմ, 1864 Շլեզվիգ-Հոլշթայն։ Երկրորդ Շլեզվիգյան պատերազմ, 1864 Ավգուստենբորգ։ 1931 (գիծը մարել է)
Cadet branches	կրտսեր ճյուղեր՝ Ավգուստենբուրգ (մարած); Գլյուքսբուրգների գահատոհմ Մաունթբաթթեն-Վինձորների գիծ; ; Հոլշթայն-Գոթթորփի տոհմ; Ռոմանովների գիծ; Շվեդական գիծ (մարած); Մեծ Դքսական գիծ;

Օլդենբուրգների տոհմը եվրոպական արքայատոհմ է, որը ծագում է Հյուսիսային Գերմանիայից։ Այն Եվրոպայի առավել ազդեցիկ արքայատոհմերից է, որի տոհմաճյուղերը այժմ կառավարում են, կամ անցյալում կառավարել են Դանիայում, Իսլանդիայում, Հունաստանում, Նորվեգիայում, Ռուսաստանում, Շվեդիայում, Շլեզվիգի Դքսությունում, Հոլշթայնի Դքսությունում և Օլդենբուրգի Մեծ Դքսությունում։ Դանիո ներկայիս Թագուհին, Նորվեգիո Արքան և Հունաստանի նախկին Արքան, նաև Հունաստանի և Մեծ Բրիտանիո միապետների կողակիցները, ինչպես նաև Բրիտանական գահաժառանգության գծի առաջին 12 անձինք՝ բոլորը պատկանում են Օլդենբուրգների արքայատոհմին։

Օլդենբուրգների տոհմը նշանավոր դարձավ այնժամ, երբ կոմս Քրիստիան I Օլդենբուրգցին 1848 թվականին ընտրվեց Դանիո Թագավորության Արքա, ապա՝ 1450 թվականին՝ Նորվեգիո Թագավորության Արքա, իսկ 1457 թվականին՝ նաև Շվեդիո Թագավորության Արքա։ Այդ ժամանակվանից մինչև այժմ Օլդենբուրգների արքայացած տոհմը զբաղեցնում է Դանիական գահը։

Պատմություն խմբագրել

Միջնադարում Օլդենբուրգյան կոմսերի գահատոհմային ամուսնությունները նրանց համար ուղի հարթեցին դեպի զանազան Սկանդինավյան թագավորությունների գահերը։ Շվեդիո Վալդեմար I Արքայի և Դանիո Էրիկ IV Արքայի սերունդ ժառանգորդուհու հետ ամուսնությամբ, Օլդենբուրգների գերմանական ազնվական տոհմը 1350 թվականից սկսեց հավակնություններ ներկայացնել Շվեդիո և Դանիո գահերի նկատմամբ։

Այդ ժամանակ նրանց մրցակիցները Դանիո Մարգարեթ I թագուհու ժառանգներն էին։ 15-րդ դարում այդ գահի ժառանգորդության Օլդենբուրգյան հավակնորդը ամուսնացել էր Հեդվիգ Շաուենբուրգցու հետ, որը Շվեդիո և Նորվեգիո Թագուհի Եուփեմիայի սերունդն էր, միաժամանակ լինելով Դանիո Էրիկ V Արքայի և Դանիո Աբել Արքայի ժառանգորդը։ Հաշվի առնելով, որ տոհմածառում՝ գահաժառանգության տեսակետից առավել նպաստավոր դիրք զբաղեցնող ժառանգները վախճանվել էին, նրանց որդի Քրիստիանը (որը հիշատակված է վերևում) դարձավ Կալմարյան Միության բոլոր երեք թագավարությունների՝ Դանիայի, Շվեդիայի, Նորվեգիայի Արքան։ Մեկլենբուրգի տոհմը Օլդենբուրգների գլխավոր մրցակիցն էր հյուսիսային երկրների գահաժառանգության հարցում, իսկ այլ հավակնորդներից մեկն էլ Լաուենբուրգի Դուքսն էր։

Օլդենբուրգների տարբեր տոհմաճուղեր թագավորել են մի շարք երկրներում։

Օլդենբուրգների գահատոհմը հավակնել է նաև Բրիտանական գահին՝ Մեծին Բրիտանիո Թագուհի Աննայի հետ Դանիո և Նովեգիո իշխան Գեորգի ամուսնության միջոցով։ Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով նրանց բոլոր զավակների մահը վաղ տարիքում, Բրիտանիո Թագն անցավ Հանովերի գահատոհմին։

Օլդենբուրգների գահատոհմի նախկին տոհմապետը Անտոն Գյունթեր Հերցոգ ֆոն Օլդենբուրգն էր, որին 2014 թվականին հաջորդեց իր որդի Քրիստիան հերցոգ ֆոն Օլդենբուրգը^[1]։

Գլխաւոր գիծ խմբագրել

Դանիո Արքաներ (1448–1863)
Նորվեգիո Արքաներ (1450–1814)
Շվեդիո Արքաներ (1457–64, 1497–1501 և 1520–21)
Օլդենբուրգի կոմսեր (1101–1773)
Շլեզվիգի Դուքսեր և Հոլշթայնի կոմսեր (1460–1544)
Շլեզվիգի և Հոլշթայնի Դուսքեր, որոնք կառավարում էին Դքսության միայն մի մասում (1544–1721/1773)
Շլեզվիգի Դուքսեր (1721–1864) (կառավարում էին ամբողջ Դքսությունում)
Հոլշթայնի Դուքսեր (1773–1864, կառավարում էին ամբողջ Դքսությունում)

Ճյուղեր խմբագրել

Շլեզվիգ-Հոլշթայն-Զոնդերբուրգ-Ավգուստենբուրգ, Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg, մարած
1. հավակնորդ Դուքս Շլեզվիգ-Հոլշթեյնի՝ 1863 թվականին
Շլեզվիգ-Հոլշթայն-Զոնդերբուրգ-Գլյուքսբուրգ
1. Շլեզվիգ-Հոլթայնի Դուքս՝ Duke of Schleswig-Holstein
2. Դանիո Թագավորներ՝ Kings of Denmark (1863 թվականներից)
3. Իսլանդիո Արքաներ (1918–1944 թվականներին)
4. Հունաց Արքաներ (1863–1924, ապա՝ 1935–1973 թվականներ)
  - Թեպետ Էդինբուգի Դուքս Արքայազն Ֆիլիպը, իր որդիները և նրանց զավակները հայրական գծով Օլդենբուրգների այս տոհմաճյուղի՝ Գլյուքսբուրգների սերունդներն են, սակայն Բրիտանական միապետի հռչակագրով նրա որդիները և այլ ժառանգորդները կրելով "Արքայական Մեծություն" տիտղոսը իրավաբանորեն, այսինքն՝ de jure հանդիսանում են Վինձորի գահատոհմի անդամները^[2]։
5. Նորվեգիո Արքաներ (1905-ից)
Շլեզվիգ-Հոլշթայն-Գոթթորփ
1. Հոլշթայն-Գոթթորփի Դքսեր (1544–1739)
- Հոլշթայն-Գոթթորփ-Ռոմանովներ (առհասարակ կոչվում են Ռոմանովներ, որն իրականությանը չի համապատասխանում. հայրական գծով նրանք բոլորը վաղուց Օլդենբուրգներ են, իսկ ավելի կոնկրետ՝ Հոլշթայն-Գոթթորփներ)
  1. Հոլշթայն-Գոթթորփի Դքսեր (1739–73)
  2. Ռուսաց կայսրության ցարեր (1762 և 1796–1917)
- Հոլշթայն-Գոթթորփ տոհմ (Շվեդական գիծ) (Շվեդական գիծ), մարած
  1. Շվեդիո Արքաներ (1751–1818)
  2. Նորվեգիո Արքաներ (1814–18)
- Հոլշթայն-Գոթթորփ (Մեծ Դքսական գիծ)
  1. Օլդենբուրգի Դուքսեր, ապա՝ Մեծ Դուքսեր (1773–1918)

Պատկերասրահ խմբագրել

Օլդենբուրգներից առաջինն արքայացավ Դանիո, Նորվեգիո և Շվեդիո Քրիստիան I Արքան, (1426-1481)
Ներկայիս (2016) Օլդենբուրգների տոհմի տոհմապետը՝ Շլեզվիգ-Հոլշթայնի Իշխան Քրիստոֆը (ծնվ. 1949թ.)
Հունաստանի նախկին Արքա Կոնստանտին II-ը (ծնվ. 1940թ.) և յուր տիկինը՝Դանիո արքայադուստրը (ծնվ. 1946թ.)
Շվեդիայի առավել նշանավոր Օլդենբուրգյան արքան եղել է Շվեդիո Արքա Գուստավ III-ը (1746-1792)
Նորվեգիայի Արքա Հարալդ V-ը (ծնվ. 1937թ.)
Դանիո Թագուհի Մարգարեթե II-ը (ծնվ. 1940թ.)
Ռուսաց վերջին կայսր Նիկոլայ II-ը (1868-1918թթ.), գահազրկված 1917-ին և բոլշևիկների կողմից գազանաբար սպանված 1918-ին
Էդինբուրգի Դուքս Ֆիլիպը, Հունաստանի և Դանիայի Արքայազնը (ծնվ. 1921թ.)
Իսպանիո Թագուհի Սոֆիան, Հունաստանի և Դանիայի Արքայադուստրը (ծնվ. 1938թ.)

Տես նաև խմբագրել

Օլդենբուրգի տիրակալների ցուցակ
Օլդենբուրգի գահատոհմի տիրակալների կողակիցների ցուցակ
Շլեզվիգ-Հոլշթայնի տիրակալների ցուցակ (պարունակում է առավել շատ տեղեկատվություն Շլեզվիգի և Հոլշթայնի բաժանումների մասին)
Օլդենբուրգի գահատոհմի անդամների ցուցակ (Գլյուքսբուրգների ճյուղի արական սեռի սերունդները)

Շլեզվիգ-Հոլշթայն-Զոնդերբուրգ, Օլդենբուրգների կրտսեր տոհմաճյուղերի համար
Օլդենբուրգների զինանշանը
Օլդենբուրգների գահատոմի զինանշանները (ֆրանսերեն)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Genealogisches Handbuch des Adels, Fürstliche Häuser XVI. Haus Holstein. C.A. Starke Verlag, 2001, pp.44-50. ISBN 3-7980-0824-8. In German.
↑ Royal Styles and Titles – 1960 Letters Patent

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Կաղապար:Commonscat-inline

Marek, Miroslav, The House of Oldenburg, Genealogy.EU, Արխիվացված է օրիգինալից 2020-09-19-ին, Վերցված է Օգոստոս, 2012-ին.

Կաղապար:S-hou Կաղապար:S-vac Կաղապար:S-vac Կաղապար:S-non Կաղապար:S-vac

Նախորդող: Ռոմանովների գահատոմ	Ռուսաստանի կայսերական գահատոհմ 1762–1917 Կաղապար:S-vac
Նախորդող: Վիտելսբախների գահատոհմ	Հունաստանի արքայատոհմ 1863–1973 Կաղապար:S-non
Նախորդող: Պալատինատ-Նոյմարկտների գահատոհմ	Դանիո արքայատոհմ 1448–present Կաղապար:S-non
Նախորդող: Բեռնադոտների գահատոհմ	Նորվեգիո արքայատոհմ 1905–present
Նորվեգիո արքայատոհմ 1450–1818	Հաջորդող: Բեռնադոտների գահատոհմ
Շվեդիո արքայատոհմ 1457-1464 Կաղապար:S-vac
Շվեդիո արքայատոհմ 1497–1501 Կաղապար:S-vac
Շվեդիո արքայատոհմ 1520–1521 Կաղապար:S-vac
Նախորդող: Շաումբուրգի գահատոհմ	Հոլշթայնի կոմսական գահատոհմ 1460–1474 Կաղապար:S-non
Նախորդող: Շաումբուրգի գահատոհմ	Շլեզվիգի դքսական գահատոհմ 1474-1864 Կաղապար:S-non
Հոլշթայնի դքսերի գահատոհմ 1474-1864
Սաքսե-Լաուենբուրգի դքսական գահատոհմ 1814–1864 Կաղապար:S-vac

Կաղապար:Եվրոպայի արքայատոհմեր

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օլդենբուրգներ» հոդվածին։

[ghda-1] Genealogisches Handbuch des Adels, Fürstliche Häuser XVI. Haus Holstein. C.A. Starke Verlag, 2001, pp.44-50. ISBN 3-7980-0824-8. In German.

[2] Royal Styles and Titles – 1960 Letters Patent

[1]

[2]

տոհմանունը՝ Օլդենբուրգների տոհմ տիրույթները՝ Օլդենբուրգ, Ռուսաստան, Դանիա, Իսլանդիա, Նորվեգիա, Շվեդիա, Հունաստան, Շլեզվիգ-Հոլշթայն
զինանշանը՝
Country	Օլդենբուրգի Մեծ Դքսություն (Grand Duchy of Oldenburg) Ռուսաց կայսրություն (Russian Empire) Դանիո Թագավորություն Նորվեգիո Թագավորություն Շվեդիո Թագավորություն Հունաց Թագավորություն Սաքսեն-Լաուենբուրգ դքսություն Շլեզվիգ դքսություն Հոլշթայն դքսություն
Titles	տիտղոսներ Ռուսաց Կայսր Դանիո Արքա Նորվեգիո Արքա Շվեդիո Արքա Հունաց Արքա Իսլանդիո Արքա Օլդենբուրգի Մեծ Դուքս Սաքսոնիա Լաուենբուրգի դուքսեր Շլեզվիգ Հոլշտայնի դուքսեր
Founder	հիմնադիր՝ Էլիմար I, Օլդենբուրգի կոմս
Final ruler	Ռուսաստան` Նիկոլայ II Ռուսիո կայսր (1894–1917) Շվեդիա` Շվեդիայի Արքա Կարլոս XIII (1809–1818) Օլդենբուրգ` Ֆրեդերիկ Ավգուստ II, Օլդենբուրգի ՄԵծ Դուքս (1900–1918) Սաքսոնիա-Լաուենբուրգ` Դանիո Արքա Քրիստիան IX (1864) Շլեզվիգ Հոլշտայն` Քրիստիան IX (1864) Ավգուստենբորգ` Շլեզվիգ Հոլշթայնի Դուքս Ալբերտ (1921–1931)
Current head	ներկայիս տոհմապետ՝ Քրիստոֆ, Շլեզվիգ-Հոլշթայնի իշխան (Christoph, Prince of Schleswig-Holstein)
Founding year	1448
Deposition	գահազրկում՝ Ռուսաստան։ Փետրվարյան հեղափոխություն, 1917 Շվեդիա։ 1818 (գիծը մարել է) Հունաստան։ Հունական ռազմական խունտա, 1967–1974, 1973 Օլդենբուրգ։ Գերմանական հեղափոխություն, 1918–1919, 1918 Սաքսոնիա-Լաուենբուրգ։ Երկրորդ Շլեզվիգյան պատերազմ, 1864 Շլեզվիգ-Հոլշթայն։ Երկրորդ Շլեզվիգյան պատերազմ, 1864 Ավգուստենբորգ։ 1931 (գիծը մարել է)
Cadet branches	կրտսեր ճյուղեր՝ Ավգուստենբուրգ (մարած) Գլյուքսբուրգների գահատոհմ Մաունթբաթթեն-Վինձորների գիծ Հոլշթայն-Գոթթորփի տոհմ Ռոմանովների գիծ Շվեդական գիծ (մարած) Մեծ Դքսական գիծ