Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոն (նորվ.՝ Kristofer Nagel Janson, մայիսի 5, 1841(1841-05-05)[1] կամ մայիսի 4, 1841(1841-05-04), Բերգեն, Նորվեգիա - նոյեմբերի 17, 1917(1917-11-17)[1][2], Կոպենհագեն, Դանիա), նորվեգացի գրող, բանաստեղծ և լրագրող։

Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոն
նորվ.՝ Kristofer Nagel Janson
Ծնվել էմայիսի 5, 1841(1841-05-05)[1] կամ մայիսի 4, 1841(1841-05-04)
ԾննդավայրԲերգեն, Նորվեգիա
Վախճանվել էնոյեմբերի 17, 1917(1917-11-17)[1][2] (76 տարեկան)
Վախճանի վայրԿոպենհագեն, Դանիա
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, լրագրող, քահանա, աստվածաբան և երգերի հեղինակ
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
ԱմուսինDrude Krog Janson?[3]
 Kristofer Janson Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և կարիերա խմբագրել

Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոնը ծնվել է Նորվեգիայի երկրորդ քաղաք Բերգենում։ Աստվածաբանություն է սովորել Քրիստիանիայի (ներկայիս Օսլո մայրաքաղաք) համալսարանում։ Քրիսթոֆերը հարել է ազգային լեզվի շարժմանը (այսպես կոչված «Maalstr ä vere»):

Երկար տարիներ Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոնը ղեկավարել է բարձրագույն ազգային դպրոցը, որտեղ կրթություն էին ստանում երիտասարդ գյուղացի տղաներն ու աղջիկները։

Բանաստեղծը գրական աշխարհ մուտք է գործել 1865 թվականից։ Հիմնականում գրել է գյուղական կյանքի մասին պատմող պատմվածքներ։ Դրանց վառ օրինակներից են՝ «Fraa bygdom» (1865), «Han og ho» և «Marit Skjølte» (1868), «Torgrim» (1872), «Den bergtekne» (1876):

Հրատարակել է նաև բանաստեղծությունների ժողովածու՝ «Norske Dikt» (1867) և պատմական ողբերգություն՝ «Jon Arason» (1867):

1876 թվականից Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոնը նորվեգական սթորթինգի կողմից ամեն տարի բողոքների է արժանացել «Sigmund Bresteson» (1872), «Fraa Dansketidi» (1875), «Austanfyre sol og restanfyre Maane» (1879), «En Kvindeskjaebne» (1879) գրքերում գյուղական բարբառը չարաշահելու պատճառով։

1881 թվականին Քրիսթոֆեր Նագել Յանսոնը տեղափոխվում է Միացյալ նահանգներ։ Այստեղ դառնում է ունիտորական համայնքի պաստոր և հրատարակում «Raeriens Saga» (1885)[4] պոեմը։

Ընտիր ստեղծագործություններ խմբագրել

Գրքեր խմբագրել

  • Frå dansketidi, 1957
  • Han og hun, 1926
  • Norske eventyr som taletekster, 1920
  • Framande eventyr som taletekster, 1916
  • Helvedes barn, 1916
  • Aspasia, 1914
  • Ei slaaskjempa og andre forteljingar, 1914
  • Fire forteljinger, 1913
  • Hvad jeg har oplevet, 1913
  • Vore bedsteforældre, 1913
  • Skal vi vælge Jesu lære eller teologernes?, 1912
  • Die religiösen anschauungen von Björnson und Ibsen, 1911
  • Digte, 1911
  • Gjorde hun ret?, 1910
  • The religious views of Björnson and Ibsen, 1910
  • Hjørdis, 1909
  • Bondefortællinger. B.1, 1908
  • Bondefortællinger. B.2, 1908
  • Ludvig Hetzer og hans kampfæller, 1907
  • Torgrim, 1907
  • Mangeslags kjærlighed, 1906
  • Den bergtekne, 1905
  • Alf pave og andre fortællinger, 1904
  • Præriens saga, 1904
  • At døpes med ild, 1903
  • Ensom, 1903
  • Kærlighedens guddomsmagt, 1903
  • Asgeir Kongsson : Sagaspel i fem Vendingar, 1902
  • Middelalderlige billeder, 1901
  • Et glemt sandhedsvidne [Johan Denck], 1897
  • Liv, 1897
  • Adam og Eva i ny belysning, 1896
  • Han Per og ho Bergit, 1896
  • Hvorledes Selma blev min kone, 1896
  • Du er kjød af mit kjød, 1895
  • Ægteskab og skilsmisse : fire Foredrag, 1895
  • De fredløse, 1894
  • Foredrag, 1894
  • Kjærlighedshoffet i Narbona, 1894
  • Femtende Wisconsin, 1893
  • Jesus-Sangene, 1893
  • Fra begge sider havet, 1890
  • Vore bedsteforældre, 1890
  • Et arbeidsdyr, 1889
  • Um þrenningarlærdóminn og guðdóm Krists, 1889
  • Fagnadarbodskapur hinna "orthodoxu" og hi..., 1887
  • Gud gydinga og Gud kristinna manna, 1887
  • Mótsagnir orthódoxìunnar, 1887
  • Har ortodoksien ret?, 1886
  • Orthodoksiens modsigelser, 1885
  • Præriens saga, 1885
  • Vore bedsteforældre, 1885
  • Helvedes børn, 1884
  • Vogter eder for de falske profeter, Skal vi bede til Gud, og i saa fald, hvad skal vi bede om?, 1884
  • Vore bedsteforældre, 1882
  • Amerikanske forholde : fem Foredrag, 1881
  • Austanfyre Sol og vestanfyre Maane. Eit eventyr i Song, 1879
  • En kvindeskjæbne, 1879
  • Smaastykke, 1879
  • Den bergtagne, 1878
  • Folke-Eventyr, uppskrivne i Sandeherad. Fortalde paa Landsmaal, med Utgreidingar og Upplysningar av I. Moltke Moe, 1878
  • Skildringar fraa Italia : fortalde fyre norske Landsfolket, 1878
  • Amerikanske fantasier, 1876
  • Den Bergtekne, 1876
  • Hvad vi maalstrævere vil, og hvorfor vi vil det, 1876
  • Fra Dansketidi : Skildring fraa det sekstande Aarhundret, 1875
  • Fraa Island, 1874
  • Skildringar fraa Nordland og Finnmorki, 1874
  • Et par ord om Henrik Wergeland, 1873
  • Henrik Wergeland og Norge i hans Dage, 1873
  • Sigmund Bresteson, diktsyklus 1872
  • Torgrim, 1872 - denne boken er dedisert til Bjørnstjerne Bjørnson «med Takk fyre det han gav meg og det norske Folk»
  • Soldatboki elder korleides ein kristen skal fara aat, naar han vil vera ein dugande stridsmann fyre Gud og riket hans, 1869
  • Tri Preikor fyre det norske Landsfolket, 1869
  • Ei Slaastkjempa, 1868
  • Fra Norge, 1868
  • Han og ho, 1868
  • Marit Skjølte, 1868
  • Jon Arason : Syrgespil i 5 Aktar, 1867
  • Norske Dikt, 1867
  • Fraa bygdom, 1866

Քարողներ և քարոզների ժողովածուներ խմբագրել

  • 1869Tri Preikor fyre det norske Landsfolket. Bergen (Giertsen), 1869. (64 s.)
  • 1892Lys og Frihed. Predikener til alle Kirkeaarets Søn- og Helligdage. Minnesota, 1892.

Ամսագիր խմբագրել

Saamanden. Et religiøst tidsskrift som Kristofer Janson forfattet og redigerte fra slutten av 1800-tallet til begynnelsen av 1900-tallet.

Աշխարհագրություն խմբագրել

  • 1874Fraa Island. Kristiania (Det norske Samlaget), 1874. (47 s.; ill.)

Պատմական վեպեր խմբագրել

  • 1875Fraa Dansketidi : Skildring fraa det sekstande Aarhundradet. Bergen (Giertsen), 1875. (456 s.)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 Norsk biografisk leksikon(նորվ.)Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  3. Norsk biografisk leksikon(նորվ.)Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  4. «Янсон, Кристофер Нагель». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Գրականություն խմբագրել

  • «Янсон, Кристофер-Нагель». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Draxen, Nina: Kristofer Janson in America, Boston 1976.
  • Handagard, Idar: Kristofer Janson, Oslo 1944.
  • Heidelberg, Knut: Frisinnet kristendom. Unitarismen i Norge 1893-1937. Masteravhandling i kirkehistorie – Det teologiske Menighetsfakultet, 2006. (Om bl.a. Kristofer Janson og hans unitarisme.)
  • Janson, Kristofer: Hvad jeg har oplevet : livserindringer, Kristiania 1913.
  • Johansen, Hans: "Møte med folketaleren og forfatteren Kristofer Janson" i Mennesker jeg møtte, Drammen 1975.
  • Juvik, Helge: Samfunnskritikk og reformtanker i Kristofer Jansons diktning fra 1891 til 1914. Hovedoppgave i nordisk – Universitetet i Oslo, 1981.
  • Solheim, Anne Lofthus og Solheim, Rolf Erik: Visdomsperspektivet : en guddommelig saga om Kristofer Janson og åndshøvdingene på hans tid, Høvik 2004. ISBN 82-300-0067-0

Արտաքին հղումներ խմբագրել