Քաղաքացի Քեյնը
Քաղաքացի Քեյնը (անգլերեն Citizen Kane), 1941 թվականին նկարահանված ամերիկյան ֆիլմ-կենսագրություն, որն արդեն մի քանի տասնամյակ պրոֆեսիոնալ կինոգործիչների շրջանում անցկացված շատ հարցումների արդյունքում ճանաչվում է բոլոր ժամանակների լավագույն ֆիլմ։ Այն Օրսոն Ուելսի առաջին լիամետրաժ ֆիլմն է, որտեղ նա խաղացել է գլխավոր դերում։
Ֆիլմը պատմում է մեդիամագնատ Չառլզ Ֆոսթեր Քեյնի կյանքի պատմությունը, ում համար որպես նախատիպ ծառայել է ամերիկացի մեդիամագնատ, լրագրող Ուիլյամ Ռենդոլֆ Հերստը։ Ֆիլմն ամբողջապես կազմված է ֆլեշբեքերից, որտեղ գործողությունները ծավալվում են մի լրագրողի հետաքննության ֆոնին, ով առաջադրանք էր ստացել պարզել Քեյնի մահվանից առաջ նրա արտասանած վերջին «վարդի կոկոն» (անգլերեն «rosebud») բառերի պատմությունը։
Սյուժե խմբագրել
Մեդիամագնատ Չառլզ Ֆոսթեր Քեյնը վախճանվում է սեփական տանը։ Մահվանից վայրկյաններ առաջ նրա ձեռքից ընկնում է ապակյա մի գունդ, և Քեյնը հազիվ լսելի ձայնով արտասանում է «rosebud»` վարդի կոկոն բառերը։ Թերթերը և կինոխրոնիկան, անմիջապես իմանալով այդ մասին, սկսում են հետազոտել նրա կյանքի մանրամասները` ընթացքում նրա մասին ստեղծելով նաև անիրական պատմություններ։
Լրագրող Թոմպսոնն առաջադրանք է ստանում պարզելու, թե ինչու է Քեյնն արտասանել այդ հանելուկային բառերը, այդպիսով սկսելով իր լրագրողական հետաքննությունը, որի ժամանակ հանդիպում է մարդկանց, ովքեր ծանոթ են եղել Քեյնին, և այցելում է այն վայրերը, որտեղ Քեյնը բնակվել կամ եղել է։ Ֆիլմը բաղկացած է առանձին, այսպես կոչված, ֆլեշբեքերից, որոնցից յուրաքանչյուրում Թոմպսոնը հարցազրույց է վարում տարբեր մարդկանց հետ, փորձելով պարզել, թե ինչ են նշանակում այդ բառերը, կամ ինչու է Քեյնն արտասանել դրանք մահվանից առաջ։ Չնայած բազմաթիվ հարցաքննություններին և այցելություններին՝ նա այդպես էլ չի կարողանում պարզել այդ բառերի հանելուկը։
Ֆիլմի վերջում տեսախցիկը ցույց է տալիս աշխատողների, ովքեր այրում են Քեյնի ոչ պետքական իրերը, որոնց թվում` նաև Քեյնի մանկական սահնակը, որի տակ գրված էր «rosebud»` վարդի կոկոն։ Սակայն Թոմպսոնի և մնացած հերոսների համար այն այդպես էլ մնում է անհայտ։
Դերերում խմբագրել
- Օրսոն Ուելս - Չառլզ Ֆոսթեր Քեյն
- Ջոզեֆ Քոթթեն - Ջ. Է. Դ. Լիլանդ
- Դորոտի Կոմինգոր - Սյուզան Ալեքսանդր Քեյն
- Ջորջ Կուլուրիս - Ուոլտեր Պարկս Տետչեր
- Էվերետտ Սլոուն - միստեր Բերնստին
- Ռուտ Ուորրիկ - Էմիլի Մոնրո Նորտոն Քեյն
- Ուիլյամ Ալլանդ - Ջերրի Թոմպսոն
- Ռեյ Քոլինզ - Ջեյմս Գետտիս
- Ագնես Մուրհեդ - Մերի Քեյն
- Էրսկին Սենֆորդ - Հերբերտ Կարտեր
- Պոլ Ստյուարտ - Ռեյմոնդ
Փաստեր և մրցանակներ խմբագրել
«Քաղաքացի Քեյնը» ֆիլմն ուսումնասիրվում է աշխարհի շատ կինոդպրոցներում, իսկ ֆիլմում Օրսոն Ուելսի կողմից կիրառված օպերատորական և այլ հնարքները նշանակալի ազդեցություն են ունեցել ոչ միայն կինեմատոգրաֆիայի, այլ նաև ընդհանրապես ժամանակակից արվեստի վրա։
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 100 լավագույն ֆիլմերի ցանկում ֆիլմն 1-ինն է։
- Բրիտանական Sight & Sound լրագրի կողմից ավելի քան 100 կինոգործիչների շրջանում անցկացվող հարցման արդյունքում 1952 թվականից յուրաքանչյուր տասնամյակը մեկ հրապարակվող 10 նշանակալի ֆիլմերի ցանկում ֆիլմը 5 անգամ 1-նն է եղել։
- Ֆիլմի երկրպագուների շարքում են բազմաթիվ կինոգործիչներ, որոնց թվում՝ Մարտին Սկորսեզե, Օլիվեր Սթոուն, Ջոն Շլեյզինգեր, Քրիստոֆեր Նոլան, Պոլ Շրեդեր, Քինգ Վիդոր, Ջոն Վու, Դեյվիդ Լինչ, Թերրի Գիլյամ, Նիլ Ջորդան, Թեոդորոս Անգելոպուլոս և այլք։
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն խոսքերի ցանկում գլխավոր հերոսի արտասանած «վարդի կոկոն» խոսքը 17-րդն է։
Ստացել է ընդհանուր առմամբ 6 կինոմրցանակ, ներկայացվել ևս 9-ի, այդ թվում` Օսկարի «Լավագույն սցենար» անվանակարգում։
2011 թվականին Օրսոն Ուելսի ստացած այդ Օսկար մրցանակը վաճառվել է աճուրդում 861,000 դոլլարով[12]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.imdb.com/title/tt0033467/releaseinfo?ref_=tt_dt_rdat
- ↑ 2,0 2,1 https://letterboxd.com/film/citizen-kane/details/
- ↑ 3,0 3,1 http://www.imdb.com/title/tt0033467/
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 https://www.filmaffinity.com/en/film615891.html
- ↑ https://letterboxd.com/film/citizen-kane/genres/
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 http://www.cinematografo.it/cinedatabase/film/quarto-potere/2579/
- ↑ Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 http://www.imdb.com/title/tt0033467/fullcredits
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 http://bbfc.co.uk/releases/citizen-kane-film
- ↑ https://citizenkanebook.com/the-story-remembered/
- ↑ 11,0 11,1 https://www.latlong.net/location/citizen-kane-locations-905
- ↑ http://mardik.am/am/news/2011/12/21/oscar-2112(չաշխատող հղում)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Քաղաքացի Քեյնը(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
- «Քաղաքացի Քեյնը»(անգլ.) ֆիլմը allmovie կայքում:
- «Քաղաքացի Քեյնը»(ռուս.) ֆիլմը ԿինոՊոիսկ կայքում։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քաղաքացի Քեյնը» հոդվածին։ |