«Փառք Ուկրաինային» (ուկրաիներեն՝ Слава Україні! Героям слава!, թարգմանվում է որպես․ Փա՛ռք Ուկրաինային։ Հերոսներին փա՛ռք), ուկրաինական ողջույն և նշանաբան։

«Слава Україні» գրառումը Խարոկվում անկախության հուշարձանի վրա
Շուխովյան աշտարակը Նիկոլաեվում «Փառք Ուկրաինային» գրառումով, 2014 թվականի ապրիլ

Պնդվում է, որ «Փառք Ուկրաինային» ողջույնի առաջին մասն ակտիվորեն օգտագործվել է Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակ[1]։ «Փա՛ռք Ուկրաինային» տարբերակը «Հերոսներին փա՛ռք» պատասխանով օգտագործվել է որպես կազմակերպչական նշանաբառ-ողջույն ՈՒՆԿ[2] և ՈՒԱԲ[3] անդամների մեջ Երկորդ Համաշխարհային պատերազմի սկզբում[4]։

Այժմեականություն խմբագրել

«Փառք Ուկրաինային» լոզունգը սկսել են օգտագործել որոշ նացիոնալիստական քաղաքական գործիչներ 1980-ականների վերջում և 1990-ականների սկզբում՝ միտինգների և ժողովների ժամանակ։

2004 թվականին լոզունգը գրեթե չի օգտագործվել։ 2004 թվականի Նարնջագույն հեղափոխության ժամանակ Վիկտոր Յուշչենկոն օգտագործում էր իր ելույթներում «Փառք Ուկրաինային» լոզունգի մի մասը[5]։ 2008 թվականի մայիսի 9-ին ամբողջ Ուկրաինայով մեկ հայտնվել են բիլբորդներ Վիկտոր Յուշչենկոյի անունից «Հերոսներին փառք» ողջույնով։ Բայց լոզունգի համատեղ օգտագործում չի եղել։

 

Գերմանացի քաղաքագետ Անդրեաս Ումլանդը նշում է, որ «Փա՛ռք Ուկրաինային։ Հերոսներին փա՛ռք» լոզունգը ակտիվորեն սկսել է օգտագործել «Ազատություն» կուսակցությունն այն բանից հետո, երբ դրա նախագահ է դարձել Օլեգ Տյագնիբոկը[6]։

Լայն տարածումը տեղի է ունեցել 2013 թվականի վերջում Եվրոմայդանի ժամանակ, երբ արտահայտությունը դարձել է դրա գլխավոր լոզունգ և նշանաբան[6]։ Ումլանդի կարծիքով, «Ազատություն» կուսակցությունը ներառել է այն իր այլ «սեփական հատուկ նացիոնալիստական թեմաների, խորհրդանիշների և լոզունգների» մեջ ընդհանուր բողոքային շարժման ժանանակ օգտագործելու համար, իսկ Եվգենի Նիշյուկը դարձրել է այս լոզունգը Եվրոմայդանի գլխավոր նշանաբան[6]։ Ինչպես կարծում է գիտնականը, Ուկրաինայի արևելքի և հարավի շատ բնակիչների համար կարևոր էր լոզունգի ծագումը․ նրանց համար «հերոսներ» բառը նշանակում էր ՈՒԱԲ-ում պայքարողներին, որոնք սպանում էին Կարմիր բանակի զինվորներին, ովքեր կռվում էին գերմանական ֆաշիզմի դեմ[6]։ Պատմաբան Ջոն-Փոլ Խիմկիի կարծիքով, Եվրոմայդանում «Փա՛ռք Ուկրաինային։ Հերոսներին փա՛ռք» լոզունգի օգտագործման պատճառը կայանում էր դրա մեջ, որ ուկրաինական ինքնության տեսունակության արտասանության հիման մեջ է ընկած հալիցական քաղաքական մշակույթը[7]։

Շվեդացի պատմաբան Փեր Անդերս Ռուդլինգը նշել է, որ Ուկրաինայում այդ լոզունգը չէր օգտագործվում հաճախ, սակայն հիմա այն հռչակ է ձեռք բերել։ Ուկրաինայի ժամանակակից պրակտիկայում լոզունգը շատ լայնորեն օգտագործվում է կուսակցությունների և խմբերի կողմից[8]։

2018 թվականին նախկին նախագահ Պետրո Պորոշենկոն առաջարկել է Ուկրաինայի զինված ուժերի պաշտոնական ողջույնը նորին դարձնել «Փա՛ռք Ուկրաինային» բառերը «Հերոսներին փա՛ռք» պատասխանով[9][10][11]։ 2018 թվականի սեպտեմբերի 6-ին ընդունվել է համապատասխան օրինագիծ[12], 2018 թվականի հոկտեմբերի 4-ին օրինագիծը պաշտոնապես ընդունվել է և ընթերցվել ոստիկանության և զինված ուժերի համար[13]։

«Փա՛ռք Ուկրաինային» լոզունգը նույնպես հայտնվել է Ուկրաինայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի համազգեստի վրա[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Юрий Горлис-Горский, «Холодный Яр» — Львов — 1934(ուկր.)
  2. Distorted Nationalist History in Ukraine // Defending History, 15 March 2012, Grzegorz Rossolinski-Liebe interview(անգլ.)
  3. Grzegorz Rossolinski-Liebe, Celebrating Fascism and War Criminality in Edmonton. The Political Myth and Cult of Stepan Bandera in Multicultural Canada, 2010(անգլ.)
  4. Per Anders Rudling. «Scientific Nationalists» Արխիվացված 2017-09-30 Wayback Machine // www.german-foreign-policy.com, 2014-05-01(անգլ.)
  5. Ющенко поздравил Майдан с победой и танцевал рэп // Украинская правда, 03.12.2004
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Андреас Умланд Патриот ли Тягнибок? // LB.ua, 31.12.2013
  7. John-Paul Himka. The History behind the Regional Conflict in Ukraine // Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. — Volume 16 (New Series). — Number 1 (Winter 2015). — P. 130.
  8. Williams B. G.[en] The Crimean Tatars: From Soviet Genocide to Putin's Conquest. — Oxford: Oxford University Press, 2015. — P. 157—160. — 320 p.
  9. «Порошенко поручил ввести в армии обращение «Слава Украине!»». Аргументы и факты. 2018 թ․ օգոստոսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 4-ին.
  10. «На параде в Киеве впервые прозвучало новое воинское приветствие и "Марш новой армии"». Сегодня. 2018 թ․ օգոստոսի 24.
  11. «Президент Слова «Слава Украине! Героям слава!» будут официальным приветствием Вооруженных Сил нашего государства». Официальное интернет-представительство Президента Украины (ռուսերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  12. «Рада одобрила в первом чтении введение в украинской армии приветствия "Слава Украине"». Интерфакс-Украина (ռուսերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  13. «Рада утвердила приветствие "Слава Украине!" в армии и в полиции». Украинская правда (ռուսերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
  14. «Лозунг «Слава Украине» появился на форме украинской сборной по футболу». РБК. 2018 թ․ սեպտեմբերի 4.