Տրիստան Տցարա

Տրիստան Տցարա; ֆր.՝ Tristan Tzara
Ծննդյան անուն	ֆր.՝ Samuel Rosenstock
Ծնվել է	ապրիլի 16, 1896[…]
Ծննդավայր	Moinești, Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն կամ Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 24, 1963 (67 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ կամ Փարիզ
Գերեզման	Մոնպարնաս գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	արվեստի կոլեկցիոներ, բանաստեղծ, գրող, դիվանագետ, կինոռեժիսոր, թարգմանիչ, դրամատուրգ, ակնարկագիր, կոմպոզիտոր, performance artist, գրական քննադատ, Ֆրանսիական դիմադրության մարտիկ, գծանկարիչ, լուսանկարիչ և ակտիվիստ
Լեզու	ֆրանսերեն
Քաղաքացիություն	Ռումինիա և Ֆրանսիա
Ժանրեր	պոեզիա և Պամֆլետ
Գրական ուղղություններ	դադաիզմ և սյուրռեալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Handkerchief of Clouds?
Կուսակցություն	Ֆրանսիայի կոմունիստական կուսակցություն
Ամուսին	Գրետա Կնուտսոն
Զավակներ	Քրիստոֆ Տցարա
	Ներշնչվել է
	Tristan Tzara Վիքիպահեստում

Տրիստան Տցարա (ինչպես նաև Տզարա, ֆր.՝ Tristan Tzara, իսկական անուն ազգանունը Սամի Սամուել Ռոզենշտոկ, ապրիլի 16, 1896(1896-04-16)^[1]^[2]^[3]^[…], Moinești, Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն^[4] և Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն^[5] - դեկտեմբերի 24, 1963(1963-12-24)^[4]^[6], Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ^[4] և Փարիզ^[5]), հրեական ծագմամբ ռումինական և ֆրանսիական բանաստեղծ։

Կյանքի և ստեղծագործական ուղին խմբագրել

Դադաիզմի հիմնադիրը։ «Simbolul» ամսագրի ստեղծողներից մեկը։

1936 թվականին ընդունվել է Ֆրանսիական կոմունիստների կուսակցություն։ Մասնակցել է Դիմադրության շարժմանը։ 1956 թվականին դուրս է եկել ՖԿՊ-ի շարքերից՝ ի նշան Հունգարական հեղափոխության դեմ ուղղված բողոքի։ Թաղված է Մոնփարնասի գերեզմանատանը՝ Փարիզում։

Ստեղծագործությունները խմբագրել

Ռումիներեն լեզվով հեղինակի բանաստեղծությունների ժողովածուները․

«Տրիստան Տցարի առաջին ստեղծագործությունները կամ Ինսուրեկցիան Ցյուրիխում» (1934)^[10]

Ֆրանսերեն լեզվով հեղինակի բանաստեղծությունների ժողովածուները․

«Մոտավոր մարդ» (1931)
«Մարտնչած կեսօրները» (1939)
«Զրուցել մենության մեջ» (1950)
«Ներքին պատկեր» (1953)
«Թույլատրված պտուղ» (1956)

Տրիստան Ցարան հայերեն խմբագրել

Ճանապարհ՝ միակ արև; Երեկո (բանաստեղծություններ)։ «Գարուն», 1967, № 4, էջ 35։ Ֆրանսերենից թարգմ.՝ Աբրահամ Ալիքյան։

Ռուսերեն լեզվով հրապարակումները խմբագրել

Песенка дада. Смерть Гийома Аполлинера / Пер. А. Парина // Западноевропейская поэзия XX века. — М.: Художественная литература, 1977. — С. 604—606.
[Стихи] / Семь веков французской поэзии в русских переводах. — СПб: Евразия, 1999. — С. 589—591.
Тристан Тцара. Стихи. Пер. В. Парнаха // Парнах В. Жирафовидный истукан. — М.: «Пятая страна», «Гилея», 2000. — С. 101—104. — ISBN 5-901250-01-X.
Поэзия французского сюрреализма. — СПб: Амфора, 2003. — С. 79-100.

Գրականություն բանաստեղծի մասին խմբագրել

Soupault Ph. Tristan Tzara. — Paris: Europe etc., 1975.
Girault J., Lecherbonnier B. Tristan Tzara, le surréalisme et l’internationale poétique. — Paris: Harmattan, 2000.
Buot F. Tristan Tzara: l’homme qui inventa la révolution dada. — Paris: Grasset, 2002.
Nicaise Chr. Tristan Tzara, les livres. — Rouen: Instant perpétuel, 2005.
Béhar H. Tristan Tzara. — Paris: Oxus, 2005.
Forcer St. Modernist song: the poetry of Tristan Tzara. — Leeds: Legenda, 2006.
Сануйе М. Дада в Париже. — М.: Ладомир, 1999. — 638 с — ISBN 5-86218-345-0.
Парнах В. Жирафовидный истукан: 50 стихотворений, переводы, очерки, статьи, заметки. — М.: «Пятая страна», «Гилея», 2000. — 222 с — ISBN 5-901250-01-X.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.
↑ ^2,0 ^2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 մահվան վկայական
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1947. — ISSN 0242-6773
↑ https://books.google.co.jp/books?id=05BuDAAAQBAJ&pg=PT126&lpg=PT126&dq=tristan+Tzara+%22partidul+comunist%22&source=bl&ots=flYDwnJxkz&sig=kOm_f5bWYF81ngEOpxyP3MKzZmk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjA9fHG_bzVAhVKUbwKHQt1CkcQ6AEIPDAD#v=onepage&q=tristan%20Tzara%20%22partidul%20comunist%22&f=false
↑ Тристан Тцара: Primele poeme ale lui Tristan Tzara sau Insurecţia de la Zürich (Бухарест: издательство «Уну», 1934).

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Тристан Тцара на сайте Университета Айовы Արխիվացված 2012-09-03 Wayback Machine (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տրիստան Տցարա» հոդվածին։

[_2485bd411f8e18e1-1] 1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.

[_6bca15b0a8ec0001-2] 2,0 ^2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_f8d2dd7d19acea06-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_b7bd547dc3a3d463-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 մահվան վկայական

[_c7cdf57329002d96-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_7ff1fc3ca2d0a144-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_82b98720bb254671-7] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_b4a32cc76a06c4df-8] Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1947. — ISSN 0242-6773

[_4ab12981da0529cf-9] ttps://books.google.co.jp/books?id=05BuDAAAQBAJ&pg=PT126&lpg=PT126&dq=tristan+Tzara+%22partidul+comunist%22&source=bl&ots=flYDwnJxkz&sig=kOm_f5bWYF81ngEOpxyP3MKzZmk&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjA9fHG_bzVAhVKUbwKHQt1CkcQ6AEIPDAD#v=onepage&q=tristan%20Tzara%20%22partidul%20comunist%22&f=false

[10] Тристан Тцара: Primele poeme ale lui Tristan Tzara sau Insurecţia de la Zürich (Бухарест: издательство «Уну», 1934).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]