Տեսակարար ջերմունակություն

Տեսակարար ջերմունակություն, միավոր զանգվածի ջերմունակություն։ Տեսակարար ջերմունակությունը հավասար է ջերմունակության և զանգվածի հարաբերությանը։ Ֆիզիկական մեծություն է ,որը ցույց է տալիս, թե որքան ջերմաքանակ է անհրաժեշտ մեկ կիլոգրամ նյութը մեկ աստիճանով տաքացնելու համար^[1]։ Միավորների Միջազգային Համակարգում (ՄՀ) չափվում է Ջ/(կգ·Կ)^[2] (ջոուլ բաժանած կիլոգրամ անգամ կելվին) միավորով։ Երբեմն օգտագործվում է արտահամակարգային միավոր կալ/(կգ․°C) և այլն։

Տեսակարար ջերմունակությունը սովորաբար նշանակովում է $c$ կամ $С$ ՝ հաճախ ինդեքսով։

Տեսակարար ջերմունակության արժեքի վրա ազդում է նյութի սկզբնական ջերմաստիճանը և այլ ջերմադինամիկական պարամետրերից։ Օրինակ․ջրի ջերմունակության հաշվումը կտա տարբեր արդյունէներ,եթե չափեն այն 20 կամ 60 աստիճանում։ Տարբեր կստացվի նաև այն դեպքերում, երբ չափվում է ջերմունակությունը հաստատուն ճնշման, ջերմաստիճանի կամ ծավալի դեպքում։

Տեսակարար ջերմունակության հաշվման բանաձևն է․

c={\frac {Q}{m\Delta T}},

որտեղ

c

- տեսակրար ջերմունակությունն է․

Q

- տաքացման ընթացքում մարմնի ստացած (կամ հովանալիս շրջապատին տված) ջերմության քանակն է․

m

- տաքացվող (կամ հովացող) մարմնի զանգվածն է․

Δ T

— Վերջնական և սկզբնական ջերմաստիճանների տարբերությունն է։ֆորտնայտ

Քանի որ, տեսակարար ջերմունակությունը կախված է ջերմաստիճանից, ապա ավելի ճիշտ է օգտվել անվերջ փոքր $\delta T$ և $\delta Q$ -ով բանաձևից․

c(T)={\frac {1}{m}}{\frac {\delta Q}{\delta T}}.

Որոշ նյութերի տեսակարար ջերմունակության աղյուսակ խմբագրել

Ներկայացված են նյութերի տեսակարար ջերմունակությունները՝ հաստատուն ճնշման դեպքում։


Նյութ	Ագրեգատային վիճակ	Տեսակարար ջերմունակություն, կՋ/(կգ·Կ)
Ջրածին	գազ	14,304^[3]
Ամոնյակ	գազ	4,359—5,475
Հելիում	գազ	5,193^[3]
Ջուր (300 Կ, 27 °C)	հեղուկ	4,1806^[4]
Գարեջրային խտանյութ	հեղուկ	3,927
Լիթիում	պինդ նյութ	3,582^[3]
էթանոլ	հեղուկ	2,438^[5]
Սառույց (273 Կ, 0 °C)	պինդ նյութ	2,11^[6]
Ջրային գոլորշի (373 Կ, 100 °C)	գազ	2,0784^[4]
Նավթային յուղեր	հեղուկ	1,670—2,010
Բերիլիում	պինդ նյութ	1,825^[3]
Ազոտ	գազ	1,040^[3]
Օդ (100 % խոնավություն)	գազ	1,030
Օդ (չոր, 300 Կ, 27 °C)	գազ	1,007^[7]
Թթվածին (O₂)	գազ	0,918^[3]
Ալյումին	պինդ նյութ	0,897^[3]
Գրաֆիտ	պինդ նյութ	0,709^[3]
Կվարցային ապակի	պինդ նյութ	0,703
Թուջ	պինդ նյութ	0,554^[8]
Ալմաստ	պինդ նյութ	0,502
Պողպատ	պինդ նյութ	0,468^[8]
Երկաթ	պինդ նյութ	0,449^[3]
Պղինձ	պինդ նյութ	0,385^[3]
Լատուն	պինդ նյութ	0,920^[8]
Մոլիբդեն	պինդ նյութ	0,251^[3]
Անագ (սպիտակ)	պինդ նյութ	0,227^[3]
Սնդիկ	հեղուկ	0,140^[3]
Վոլֆրամ	պինդ նյութ	0,132^[3]
Կապար	պինդ նյութ	0,130^[3]
Ոսկի	պինդ նյութ	0,129^[3]
Ստանդարտ պայմաններում ( $T$ = +25 °C, $P$ = 100 կՊա),

Որոշ շինանյութերի տեսակակրար ջերմունակությունները
Նյութ	Տեսակարար ջերմունակություն, կՋ/(կգ·Կ)
Փայտանյութ	1,700
Գիպս	1,090
Ասֆալտ	0,920
Տալկքլորիդ	0,980
Բետոն	0,880
Մարմար	0,880
Ապակի պաատուհանի	0,840
Կարմիր կերամիկական ագուռ	0,840—0,880^[9]
Սիլիկատային ագուռ	0,750—0,840^[9]
Ավազ	0,835
Բնահող	0,800
Գրանիտ	0,790
Կլոնգաս ապակի	0,670
Ֆլինտ ապակի	0,503
Պողպատ	0,470

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություն խմբագրել

↑ Для неоднородного (по химическому составу) образца удельная теплоемкость является дифференциальной характеристикой $c={\frac {dC}{dm}}={\frac {1}{\rho }}{\frac {dC}{dV}}$ , меняющейся от точки к точке. Зависит она в принципе и от температуры (хотя во многих случаях изменяется достаточно слабо при достаточно больших изменениях температуры), при этом строго говоря определяется — вслед за теплоёмкостью — как дифференциальная величина и по температурной оси, т. е. строго говоря следует рассматривать изменение температуры в определении удельной теплоёмкости не на один градус (тем более не на какую-то более крупную единицу температуры), а на малое $\delta T$ с соответствующим количеством переданной теплоты $\delta Q$ . (См. далее основной текст.)
↑ Кельвины (К) здесь можно заменять на градусы Цельсия (°C), поскольку эти температурные шкалы (абсолютная и шкала Цельсия) отличаются друг от друга лишь начальной точкой, но не величиной единицы измерения.
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 Կաղապար:CRC90
↑ ^4,0 ^4,1 Կաղապար:CRC90
↑ Կաղապար:CRC90
↑ Կաղապար:CRC90
↑ Կաղապար:CRC90
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Paul Evans (2016 թ․ հոկտեմբերի 16). «Specific heat capacity of materials» (անգլերեն). The Engineering Mindset. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ ^9,0 ^9,1 Плотность и удельная теплоемкость кирпича: таблица значений.

Գրականություն խմբագրել

Таблицы физических величин. Справочник, под ред. И. К. Кикоина, М., 1976.
Савухин Д. В. Общий курс физики. — Т. II. Термодинамика и молекулярная физика.
Лифшиц E. М. Теплоёмкость // под. ред. А. М. Прохорова Физическая энциклопедия. — М.: «Советская энциклопедия», 1998. — Т. 2.

[1] Для неоднородного (по химическому составу) образца удельная теплоемкость является дифференциальной характеристикой $c={\frac {dC}{dm}}={\frac {1}{\rho }}{\frac {dC}{dV}}$ , меняющейся от точки к точке. Зависит она в принципе и от температуры (хотя во многих случаях изменяется достаточно слабо при достаточно больших изменениях температуры), при этом строго говоря определяется — вслед за теплоёмкостью — как дифференциальная величина и по температурной оси, т. е. строго говоря следует рассматривать изменение температуры в определении удельной теплоёмкости не на один градус (тем более не на какую-то более крупную единицу температуры), а на малое $\delta T$ с соответствующим количеством переданной теплоты $\delta Q$ . (См. далее основной текст.)

[2] Кельвины (К) здесь можно заменять на градусы Цельсия (°C), поскольку эти температурные шкалы (абсолютная и шкала Цельсия) отличаются друг от друга лишь начальной точкой, но не величиной единицы измерения.

[CRC90-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 ^3,15 Կաղապար:CRC90

[CRC90-3-4] 4,0 ^4,1 Կաղապար:CRC90

[CRC90-2-5] Կաղապար:CRC90

[CRC90-1-6] Կաղապար:CRC90

[CRC90-4-7] Կաղապար:CRC90

[engineeringmindset-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Paul Evans (2016 թ․ հոկտեմբերի 16). «Specific heat capacity of materials» (անգլերեն). The Engineering Mindset. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 14-ին.

[Плотность_и_удельная_теплоемкость_кирпича-9] 9,0 ^9,1 Плотность и удельная теплоемкость кирпича: таблица значений.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]