Տամղա
Տամղա (օսման.՝ طمغا, հին թյուրք.՝ 𐱃𐰢𐰍𐰀 , թուրքերեն՝ Damga), «կնիք, դրոշմ», եվրասիական քոչվորների և իրենց կողմից ազդված մշակույթների հավաստագրման կնիք կամ դրոշմ։ Որպես կանոն տամղան հանդիսանում էր կոնրկետ ցեղի, կլանի կամ գերդաստանի պատկերանիշ։ Տամղաները ողջ դասական անտիկ շրջանում և միջնադարում լայն տարածված էին եվրասիական քոչվորների մոտ, այդ թվում՝ իրանցիների (ալանների, սամթաների, սկյութների), մոնղոլների և թյուրք ժողովուրդների։
Պոնտոսակասպյան տափաստանի ինչպես Արևելյան Եվրոպայի, այնպես էլ Կենտրոնական Ասիայի որոշ նստակյաց ժողովուրդներ նույնպես ընդունում էին տամղայանման խորհրդանիշներ։ Հնագետների համար տամղաները հանդիսանում էր պահպանված և մեռյալ մշակույթների հետազոտության համար արժեքավոր աղբյուր։
Օղուզական (թուրքմենական) տամղաներ խմբագրել
22 օղուզ ցեղերի տամղաները ըստ Մահմուդ ալ Քաշգարիի Դիվան լուգաթ աթ թուրք աշխատության[1].
Գրականություն խմբագրել
- Brook, Kevin Alan. The Jews of Khazaria. 2d ed. Rowman and Littlefield, 2006.
- Christian, David. A History of Russia, Mongolia and Central Asia. Blackwell, 1999.
- Franklin, Simon and Jonathan Shepard. The Emergence of Rus 750-1200. London: Longman, 1996.
- Pritsak, Omeljan. The Origins of the Old Rus' Weights and Monetary Systems. Cambridge, MA: Harvard Ukrainian Research Institute, 1998.
- Yatsenko, S. A., Знаки-тамги ираноязычных народов древности и раннего средневековья ("Tamga-signs of Iranic-speaking peoples of antiquity and the early medieval period"), Восточная литература, Moscow (2001).
- H.B. Paksoy, 'Identity Markers: Uran, Tamga, Dastan', Transoxiana 8 (June 2004).
- Fetisov, A. ( trans. I. Galkova), 'The "Rurikid sign" from the B3 church at Basarabi-Murfatlar' Արխիվացված 2020-09-28 Wayback Machine, Studia Patzinaka, 4.1, 2007, 29-44.
- Online Ottoman Turkish Dictionary, www.kamusiturki.net
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Kâşgarlı Mahmûd: Divânü Lugâti't-Türk, Kabalcı Yayınevi Publishing, p.354