Վումերա
Վումերա (անգլ.՝ Woomera) ավստրալական փորձարկման համալիր է և տիեզերակայան, որը գտնվում է Հարավային Ավստրալիայի կենտրոնում՝ Վումերա քաղաքի մոտ։ Տիեզերակայանը Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի և Ավստրալիայի պաշտպանության ուժերի մասնաճյուղն է։ Համալիրի տարածքը կազմում է 122,188 կմ², մոտավորապես Հյուսիսային Կորեայի կամ Փենսիլվանիայի չափերի։ Այս տարածքի վերևում գտնվող օդային տարածքը սահմանափակ է թռիչքների համար և անվտանգության նպատակներով վերահսկվում է Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի կողմից։ Վումերա տիեզերակայանը Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի և պաշտպանության ուժերի փորձարկման և գնահատման նեղ մասնագիտացված տարածք է, որն օգտագործվում է Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի կողմից ռազմական տեխնիկայի փորձարկման համար[1]։
 | |
| Տեսակ | military training area?, Տիեզերակայան և military exclusion zone? |
|---|---|
| Երկիր | .svg){kind=small} Ավստրալիա |
| Տեղագրություն | Հարավային Ավստրալիա |
  Վումերա, Ավստրալիա | |
 Woomera, South Australia Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմից հետո բրիտանական կառավարությունն ընդունել է կարճ և մեծ հեռահարության հրթիռների մշակման և փորձարկման անհրաժեշտությունը։ Կանադայում փորձադաշռ կառուցելու տարբերակը քննարկելուց հետո որոշվել է, որ Ավստրալիան լավագույնս կհամապատասխանի հրթիռների հեռահարության փորձարկման պահանջներին։
Փորձարկման վայրի, այնուհետև տիեզերակայանի շինարարությունը սկսվել է 1947 թվականի ապրիլի 1-ին[2], ինչին մասնակցել են բրիտանական և ավստրալական ձեռնարկություններ։ Տիեզերակայանը սպասարկելու համար հիմնադրվել է Վումերա քաղաքը (բնիկներինիզակ նետող անունից)։
Տիեզերակայանը հայտնի էր որպես «Անգլո-ավստրալիական հեռահար զենքի համալիր», իսկ ավելի ուշ՝ «Վումերա հրթիռների փորձակայան»[2], իսկ 2013 թվականին հաստատությունը վերակազմավորվել է և վերանվանվել է «Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի Վումերա փորձարական համալիր»[3][4]։ Տիեզերակայանի համալիրը, ներառած արգելված և Նուրունգար փորձարարական տարածքները՝ 122,188 կմ² տարածքով համարվում է արևմտյան աշխարհի ցամաքային տարածքով ամենամեծ փորձադաշտը[5];
Համալիրը ներառում է նաև Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի Վումերա ռազմական բազան և երկու թռիչքուղիներով Ավստրալիայի ռազմաօդային ուժերի ռազմական օդանավակայանը, որը գտնվում է Վումերա գյուղի բնակավայրից 5,6 կմ հեռավորության վրա[6]։ Օդանավակայանն գործում է 1947 թվականի հունիսի 19-ից։
1960 թվականինՎումերա քաղաքն ունեցել է 6000 բնակչություն։ Տիեզերակայանի աշխատանքների դադարեցումից հետո քաղաքի բնակչությունը սկսել է նվազել և 1990-ականների վերջին այն 1000 մարդուց պակաս էր։ Քաղաքի բնակիչների մեկ երրորդը ամերիկացի մասնագետներ էին, որոնք ներգրավված էին ռազմական արբանյակների ենթակառուցվածքի պահպանման գործում։
1999 թվականի սեպտեմբերի 14-ին Ավստրալիան հայտարարել է, որ մտադիր է արբանյակներ արձակել Վումերա տիեզերակայնից՝ օգտագործելով արդիականացված ռուսական РТ-2ПМ հրթիռները։ Սակայն 2000 թվականին ծրագիրը վերջնականապես փակվել է։
2020 թվականին Վումերայ տիեզերակայանում վայրէջք է կատարել (162173) Ռյուգու աստերոիդի հողով պարկուճը, որը երկիր էր հասցրել ճապոնական «Հայաբուսա-2 տիեզերանավը[7][8][9]։
Արձակումներ խմբագրել
Վումերա տիեզեկայանից առաջին արձակումը տեղի է ունեցել 1964 թվականի հունիսի 5-ին՝ գործարկվել է Եվրոպա-1 կրող հրթիռի բալիստիկ հետագծով։ Տիեզերակայանից արբանյակի առաջին հաջող արձակումը իրականացվել է 1967 թվականի նոյեմբերի 29-ին՝ ամերիկյան Redstone կրող հրթիռի միջոցով առաջին ավստրալական WRESAT արբանյակը արձակվել է Երկրի ցածր ուղեծիր։ Արբանյակի երկրորդ հաջող արձակումը և այս պահին վերջինն իրականացվել է 1971 թվականի հոկտեմբերի 28-ին, երբ բրիտանական Պրոսպերո արբանյակը արձակվել է Երկրի ցածր ուղեծիր՝ օգտագործելով բրիտանական Black Arrow կրող հրթիռը:Հետագայում տիեզերակայանն չի շահագործվել իր նպատակով։ 1976 թվականի հուլիսին տիեզերակայանը փակվել է սարքավորումները կոնսերվացման են ենթարկվել։ Ընդհանուր առմամբ տիեզերակայանից իրականացվել է 24 արձակում՝ օգտագործելով երեք տեսակի կրող հրթիռներ՝ Եվրոպա-1 (10 արձակում), Redstone (10 արձակում) և Black Arrow (4 արձակում)։ 24 արձակումներից միայն երկուսի դեպքում է օգտակար բեռը դուրս բերվել Երկրի ցածր ուղեծիր, մնացած արձակումներն ավարտվել են դժբախտ պատահարով կամ իրականացվել են բալիստիկ հետագծով[10][11]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Defence Regulation 2016
- ↑ 2,0 2,1 Morton, Peter (1989). Fire across the Desert: Woomera and the Anglo-Australian Joint Project 1946–1980 (Digitised, 2017). Canberra, ACT: AGPS Press. ISBN 0-644-06068-9. OCLC 29261144.
- ↑ Dennis, Peter; Grey, Jeffrey; Morris, Ewan; Prior, Robin (2008). The Oxford Companion to Australian Military History (2nd ed.). South Melbourne, VIC: Oxford University Press. էջ 330. ISBN 978-0-19-551784-2. OCLC 271822831.
- ↑ DeBelle, Penelope (2009 թ․ հուլիսի 25). «Blast from the past». The Advertiser. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ «About the Woomera Prohibited Area». Woomera Prohibited Area Coordination Office (WPACO). Department of Defence, Australian Government. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 18-ին.
- ↑ Beadell, Len (1975). Still in the Bush. Adelaide: Rigby Limited. էջ 101. ISBN 0-7270-0020-9.
- ↑ «Капсула с грунтом с астероида Рюгу успешно достигла Земли». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ Amos, Jonathan (2010 թ․ հունիսի 13). «Japanese Hayabusa asteroid mission comes home». BBC News. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ Asteroid space capsule completes 5-billion-kilometre mission, touching down in a blaze of light in outback South Australia ABC News, 6 December 2020. Retrieved 6 December 2020.
- ↑ Dennis, Peter; Grey, Jeffrey; Morris, Ewan; Prior, Robin (2008). The Oxford Companion to Australian Military History (2nd ed.). South Melbourne, VIC: Oxford University Press. p. 330. ISBN 978-0-19-551784-2. OCLC 271822831.
- ↑ «Все космодромы мира». www.kommersant.ru (ռուսերեն). 2011 թ․ ապրիլի 25. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 17-ին. (ռուս.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վումերա» հոդվածին։ |