Վիլհելմ Դիլթայ (գերմ.՝ Wilhelm Dilthey, նոյեմբերի 19, 1833(1833-11-19)[1][2][3][…], Բիբրիխ, Հեսսենի մեծ դքսություն, Գերմանական միություն[2] - հոկտեմբերի 1, 1911(1911-10-01)[4][1][2][…], Սայս ամ Շլերն, Տիրոլի կոմսություն, Ավստրո-Հունգարիա[2]), գերմանացի փիլիսոփա, նորկանտական, «կյանքի փիլիսոփայության» իռացիոնալիստական ուսմունքի հիմնադիր։

Վիլհելմ Դիլթայ
Wilhelm Dilthey
Ծնվել էնոյեմբերի 19, 1833(1833-11-19)[1][2][3][…] Բիբրիխ, Հեսսենի մեծ դքսություն, Գերմանական միություն[2]
Մահացել էհոկտեմբերի 1, 1911(1911-10-01)[4][1][2][…] (77 տարեկան) Սայս ամ Շլերն, Տիրոլի կոմսություն, Ավստրո-Հունգարիա[2]
բնական մահով
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն[1][1]
Դավանանքավետարանական եկեղեցի
ՈւղղությունԱրևմտյան փիլիսոփայություն
Մասնագիտությունփիլիսոփա, պատմաբան, հոգեբան, աստվածաբան, մանկավարժ, սոցիոլոգ, համալսարանի դասախոս, գրական քննադատ և ուսուցիչ
Հաստատություն(ներ)Վրոցլավի համալսարան, Բազելի համալսարան, HU Berlin և Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն, Մտավոր պատմություն և understanding psychology?
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Բավարիական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատերՀայդելբերգի համալսարան և HU Berlin
Գիտական աստիճանգիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[4][5]
Եղել է գիտական ղեկավարRichard Hamann?, Leo Baeck?, Eberhard Gothein?[6] և Georg Misch?[6]
Ազդվել էԻմանուիլ Կանտ, Ֆրիդրիխ Դանիել Էռնստ Շլայերմախեր, Գեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել և Ջոն Ստյուարտ Միլ
Պարգևներ
Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան
Ամուսին(ներ)Katharina Dilthey?
Երեխա(ներ)Clara Misch?[7]
 Wilhelm Dilthey Վիքիպահեստում

Ըստ Դիլթայի, հոգու կյանքը, ի տարբերություն բնության, բացատրության չի ենթարկվում և կարող է ընկալվել սոսկ ինտուիցիայով։ Գեղարվեստական երկում արտացոլվում է ոչ թե իրականությունը, այլ սոսկ գրողի ներքին կյանքը, նրա «անմեկնելի» հոգին։ Բանաստեղծը երևակայության ուժով պատահականը բարձրացնում է նշանակալիցի աստիճանին և պատկերում է տիպականը որպես անհատականի հիմք[8]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Bollnow O. F. Encyclopædia Britannica
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. 3,0 3,1 Internet Philosophy Ontology project
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. CONOR.Sl
  6. 6,0 6,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. Geni(բազմ․) — 2006.
  8. Ռընե Ուելլեք, Օսթին Ուորրեն (2008). Գրականության տեսություն. Երևան: Սարգիս Խաչենց. էջ 462.

Արտաքին հղումներ խմբագրել