Վերգինայի աստղ
Վերգինայի աստղ կամ Վերգինայի արև, տասնվեց ճառագայթով աստղի գեղարվեստական պատկերի խորհրդանիշ։ Այն հայտնաբերվել է 1977 թվականին Հյուսիսային Հունաստանի Վերգինա քաղաքում, հնագիտական պեղումների ժամանակ, պրոֆեսոր Մանոլիս Անդրոնիկոսի կողմից։ «Աստղը» զարդարում է Հին Մակեդոնիայի թագավորներից մեկի ոսկյա գերեզմանը։ Անդրոնիկոսը բնորոշեց խորհրդանշանը, որպես «աստղ», «աստղի փայլ» կամ «արևի պայծառություն»[1],: Նա ինքը հավատում էր, որ գերեզմանի վրա հայտնաբերված աստղը պատկանում է մակեդոնացի Ֆիլիպ II- ին, մակեդոնացի Ալեքսանդրի հորը։ Այլ պատմաբաններ գտնում էին, որ սա թագավոր Ֆիլիպ III Արրիդիայի գերեզմանն է[2]։ Այն կարելի է տեսնել Վերգինայի հնագիտական թանգարանում, գտնված վայրից ոչ հեռու։ «Աստղի» մեկ այլ տարբերակ, տասներկու ճառագայթներով, եղել է Ալեքսանդր Մակեդոնացու Օլիմպիադայի գերեզմանին։ Վերգինյան աստղը ընդունվում է որպես մակեդոնացիների ազգային խորհրդանիշ և մի փոքր ձևափոխված ձևով պատկերված է մակեդոնացիների դրոշի վրա։
Խորհրդանիշի մեկնաբանություններ խմբագրել
Վերգինայի աստղի խորհրդանիշի վերաբերյալ կան բազմաթիվ կարծիքներ։ Հնագետները պնդում են, թե արդյոք դա Մակեդոնիայի խորհրդանիշն է, Արգեադյան տոհմի խորհրդանիշը, Օլիմպոսի տասներկու աստվածները ներկայացնող կրոնական խորհրդանիշ թե պարզապես զարդարանք։ Անդրոնիկոսը մշտապես մեկնաբանում էր այն որպես «Մակեդոնիայի դինաստիայի խորհրդանիշ»։ Թեև Եվգենի Բորզան (англ. Eugene Borza) նշել է, որ «աստղը» հաճախ հայտնաբերվել է հին մակեդոնական արվեստի մեջ[3]։ Ջոն Պոլ Ադամսը ուշադրություն է դարձնում «աստղի» շարունակական օգտագործմանը, որպես հին հունական արվեստի դեկորատիվ տարր և պնդում է, որ չի նշվում այն, թե արդյոք այն «թագավորական» Մակեդոնիայի խորհրդանիշն է, թե «ազգային»[4]։ Այդ ժամանակ տասնվեց և ութ աստղանի արևը հաճախ հայտնվում էին մակեդոնական և հելլենիկ մետաղադրամների և վահանների վրա[5]։ Աթենյան հաբլիթների մի քանի նկարների մեջ պատկերված զենքերի վրա նույնական տասնվեց ճառագայթով նշան է առկա[6]։ Հետաքրքիր է, որ մինչև Անդրոնիկոսը 1977 թվականին հայտնաբերեց «աստղը» գերեզմանի վրա, նա պարզապես համարվում էր զարդարանք։ Բացումից հետո նա խստորեն վերագրվեց Մակեդոնիային, չնայած հունական արվեստի ավելի հին աղբյուրներ ուներ։
Ժառանգություն խմբագրել
.svg)
Հայտնաբերման արդյունքում աստղը լայնորեն հարմարեցվեց Հունաստանի մշակույթին ` որպես Հին Մակեդոնիայի և արդիականության ավանդույթների կապի խորհրդանիշ։ Վերգինայի աստղ, որը պատկերված է կապույտ ֆոնի վրա, պատմական Մակեդոնիայի տարածքում գտնվող երեք մարզերի, պրեֆեկտուրաների և քաղաքապետարանների պաշտոնական խորհրդանիշն է։ Այն նաև օգտագործվում է որպես հունա-մակեդոնիայի սփյուռքի կազմակերպման խորհրդանիշ, օրինակ, Պան-Մակեդոնիայի ասոցիացիան[7], կամ նույնիսկ առևտրային ձեռնարկություններ։ «Աստղ»-ը ընդունվել է նաև Սլավոնական-Մակեդոնիայի սփյուռքի օտարերկրյա կազմակերպությունների կողմից և որոշ ազգայնականներ `Մակեդոնիայի Հարավսլավիայի սոցիալիստական հանրապետությունում։ 1991-1992 թվականներին Հարավսլավիայի բաժանման արդյունքում ձևավորված նոր Մակեդոնիայի Հանրապետությունը Վերգինայի աստղին ընդունեց որպես ազգային խորհրդանիշ և ցուցադրեց այն նոր դրոշի վրա։ Սակայն Հունաստանի և այլ երկրների բողոքներից հետո 1995 թվականին ընդունվեց նոր դրոշ, առանց Վերգինայի աստղի[8]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Danforth, L. M. The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. — Princeton University Press, 1997. — P. 163.
- ↑ Borza, E. N. In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon. — Princeton University Press, 1990. — P. 260.
- ↑ W. Lindsay Adams and Eugene N. Borza, eds. Philip II, Alexander the Great and the Macedonian Heritage, p. 82. University Press of America, 1982
- ↑ Adams, J.P. The Larnakes from Tomb II at Vergina. Archaeological News. 12:1—7
- ↑ Νικόλαος Μάρτης (10 января 1999). «Γιατί ο τάφος της Βεργίνας ανήκει στον βασιλέα της Μακεδονίας Φίλιππο Β'» (հունարեն). Το ΒΗΜΑ. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ Argeads and the Vergina Sun
- ↑ Сайт Панмакедонийской ассоциации
- ↑ «Interim Accord (with related letters and translations of the Interim Accord in the languages of the Contracting Parties)» (PDF). UN Treaty Series. New York: United Nations. 1891 (I–32193): Article 7.2 and Related Letters pp.15–18. 1995 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 20-ին.
{{cite journal}}: Invalid|no-pp=Y(օգնություն)
Աղբյուրներ խմբագրել
- Philip II, Alexander the Great and the Macedonian Heritage, ed. W. Lindsay Adams and Eugene N. Borza. University Press of America, 1982. ISBN 0-8191-2448-6
- The Larnakes from Tomb II at Vergina. Archaeological News. John Paul Adams
- In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon, Eugene N. Borza. Princeton University Press, 1990. ISBN 0-691-05549-1
- «Macedonia Redux», Eugene N. Borza, in The Eye Expanded: life and the arts in Greco-Roman Antiquity, ed. Frances B Tichener & Richard F. Moorton. University of California Press, 1999. ISBN 0-520-21029-8
- Macedonia: The Politics of Identity and Difference, Jane K. Cowan. Pluto Press, 2000. ISBN 0-7453-1589-5
- The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World, Loring M. Danforth. Princeton University Press, 1997. ISBN 0-691-04357-4
- Macedonia and Greece: The Struggle to Define a New Balkan Nation, McFarland & Company, 1997. ISBN 0-7864-0228-8
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- http://www.wipo.int/cgi-6te/guest/ifetch5?ENG+6TER+15+1151315-REVERSE+0+0+1055+F+125+431+101+25+SEP-0/HITNUM,B+KIND%2fEmblem+ Արխիվացված 2007-03-11 Wayback Machine
- Image of gold box with Vergina Sun in Thessaloniki Museum Արխիվացված 2003-11-02 Wayback Machine
- Flags of Greek Macedonia — Flags of the World
- The Vergina Sun
- Republic of Macedonia National Flag 1992—1995 — Flags of the World
