Վերա Մուխինա

Վերա Մուխինա; ռուս.՝ Мухина Вера Игнатьевна
Ծնվել է	հունիսի 19 (հուլիսի 1), 1889
Ծննդավայր	Ռիգա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 6, 1953[…] (64 տարեկան)
Վախճանի վայրը	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, Խորհրդային Ռուսաստան և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Կոլարոսսիի ակադեմիա, Académie de La Palette? և Գրան–Շոմիե ակադեմիա
Ուսուցիչ	Կոնստանտին Յուոն, Ivan Dudin?, Իլյա Մաշկով, Անրի Լե Ֆոկոնիե և Էմիլ Անտուան Բուրդել
Ստեղծագործություն(ներ)	Tchaikovsky Monument? և Աշխատավորն ու կոլտնտեսուհին
Մասնագիտություն	քանդակագործ, հագուստ ձևագծող, նորաձևության դիզայներ, textile designer և դասախոս
Աշխատավայր	Մոսկվայի Ս. Ստրոգանովի անվան արվեստի և արդյունաբերության ակադեմիա, Վխուտեմաս և Imperial Porcelain Factory?
Ամուսին	Alexey Zamkov?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; ; և
Անդամություն	Society of Russian sculptors?
	Վերա Մուխինա Վիքիքաղվածքում
	Vera Mukhina Վիքիպահեստում

Վերա Իգնատևնա Մուխինա (ռուս.՝ Вера Игнатьевна Мухина, հունիսի 19 (հուլիսի 1), 1889, Ռիգա, Ռուսական կայսրություն^[1] - հոկտեմբերի 6, 1953(1953-10-06)^[2]^[3]^[4]^[…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[1]), խորհրդային քանդակագործ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ (1943), ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի իսկական անդամ (1947)։

Կենսագրություն խմբագրել

Սովորել է Մոսկվայում՝ Կ․ Ֆ․ Յուոնի, Ի․ Ի․ Մաշկովի մոտ (1909-1912 թթ.), Փարիզում՝ Է․ Ա․ Բուրդևի մոտ (1912-1914 թթ.)։ 1909 թվականից ապրել է Մոսկվայում։ Դասավանդել է Մոսկվայի Բարձրագույն գեղարվեստաարդյունաբերական ուսումնարանում (1926-1927 թթ.) և Վխուտեինում (1926-1930 թթ.)։

Մուխինայի դեռևս վաղ շրջանի աշխատանքներում նկատելի է կուբիզմի որոշ ազդեցությունը, ձևի մոնումենտալության և լակոնիզմի ձգտումը։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո մասնակցել է մոնումենտալ պրոպագանդայի լենինյան ծրագրի իրականացմանը (Ն․ Ի․ Նովիկովի հուշարձանի նախօրինակը, կավ, 1918, չի պահպանվել)։ 1920-ական թթ․ ստեղծել է հուշարձանների նախօրինակներ (Վ․ Մ․ Զագորսկու հուշարձանը, գիպս, 1921, ԽՍՀՄ հեղափոխության թանգարան, Մոսկվա), կոմպոզիցիաներ («Քամի», 1926-1927, «Գեղջկուհի», 1927, երկուսն էլ բրոնզ, 1929, Տրետյակովյան պատկերասրահ)։

Մուխինայի «Բանվորը և կոլտնտեսուհին» հուշարձանը պատկերող խորհրդային 15-կոպեկանոց հոբելյանական մետաղադրամի դարձերեսը, 1967 թ.

1930-ական թթ․ առավելապես զբաղվել է արվեստների սինթեզի խնդիրներով, որի արդյունքն է նոր հասարակության խորհրդանիշ, աշխարհահռչակ «Բանվորը և կոլտնտեսուհին» 24-մետրանոց հուշարձանը (չժանգոտվող պողպատ, 1935-1937, ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1941), 1937 թվականին զարդարել է Փարիզի Համաշխարհային ցուցահանդեսի խորհրդային տաղավարը, այժմ՝ ԺՏՆՑ-ի հյուսիսային մուտքի առջև)։

Մուխինայի հետագա լավագույն գործերից են Մ․ Գորկու հուշարձանը (բրոնզ, գրանիտ, 1938-1939, ճարտարապետ Վ․ Վ․ Լեբեդև, Պ․ Պ․ Շտելլեր, 1952 թվականին դրվել է Գորկի (այժմ՝ Նիժնի Նովգորոդ քաղաքում), «Հաց» դեկորատիվ խմբաքանդակը (բրոնզ, 1939, Տրետյակովյան պատկերասրահ)։

1941-1945 թվականներին ստեղծել է հիմնականում դիմաքանդակներ («Պ․ Ա․ Յուսուպով» և «Ի․ Լ․ Խիժնյակ», երկուսն էլ՝ գիպս, 1942, 1947 թվականին՝ բրոնզ, Տրետյակովյան պատկերասրահ, ԽՍՀՄ պետ․ մրցանակ, 1943, «Ակադեմիկոս Ա․ Ն․ Կռիլով», փայտ, 1945, Տրետյակովյան պատկերասրահ, ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1946)։

Հետպատերազմյան շրջանում կրկին անդրադարձել է մոնումենտալ քանդակագործությանը Գորկու (Ի․ Դ․ Շադրի նախօրինակի հիման վրա, բրոնզ, գրանիտ, 1951, ճարտ․ Զ․ Մ․ Ռոզենֆելդ, ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1952), Պ․ Չայկովսկու (բրոնզ, գրանիտ, 1945 թվականից, բացումը՝ 1954 թվականին, ճարտարապետ Ա․ Ա․ Զավարզին) հուշարձանները Մոսկվայում, «Պահանջում ենք խաղաղություն» բազմաֆիգուր կոմպոզիցիան (գիպս, 1950, Ռուսական թանգարան, Լենինգրադ, ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1951, բոլորը՝ Ն․ Գ․ Զելինսկայայի և Զ․ Գ․ Իվանովայի, վերջինը նաև Ս․ Վ․ Կազակովի, Ա․ Մ․ Սերգեևի հետ)։

Ստեղծագործել է նաև գծանկարի, թատերական նկարչության և դեկորատիվ արվեստի բնագավառներում, հանդես եկել որպես տեսաբան։

Վերա Մուխինայի աշխատանքներ խմբագրել

Մաքսիմ Գորկու հուշարձանը Մոսկվայում. Ծրար СССР

«Աշխարհ» քանդակը Վոլգոգրադում

Մոսկվայում խմբագրել

«Բանվորն ու կոլտնտեսուհին» հուշարձանը, տեղադրված է եղել համանուն թանգարանի տանիքին (2016 թվականից՝ Մանեժի ցուցահանդեսում)
«Գիտություն» քանդակ, տեղադրված է Մոսկվայի պետական համալսարանի մոտ
«Հաց» և «Պտղաբերություն» (այլ անվանում՝ «Բերք») քանդակներ՝ Բարեկամության զբոսայգում
«Հող» և «Ջուր» քանդակներ (այլ անվանում՝ «Ծով») Լուժնիկի մարզադաշտում
Չայկովսկու արձանը Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիայի մոտ
Մաքսիմ Գորկու հուշարձանը Բելոռուսական կայարանի հրապարակում
Մաքսիմ Գորկու հուշարձանը Համաշխարհային գրականության ինստիտուտի մոտ
Յոթ գերեզմանաքար Նովոդևիչյան գերեզմանատանը^[5]

Այլ քաղաքներում խմբագրել

Հանրահայտ բազմանիստ բաժակը

«Ֆարխադ և Շիրին» կոմպոզիցիան Ֆարխադյան ՀԷԿ համալիրի համար (ճարտարապետ՝ Իոսիֆ Կարակիս)
Մաքսիմ Գորկու հուշարձան Նիժնի Նովգորոդում (ճարտարապետներ՝ Պավել Շտելեր և Վիկտոր Լեբեդև
«Աշխարհ» քանդակը Վոլգոգրադի պլանետարիումի տանիքին, Վերա Մուխինայի վերջին ստեղծագործությունը

Հետաքրքիր փաստեր խմբագրել

Կան վարկածներ, որ հանրահայտ բազմանիստ բաժակի խորհրդային օրինակի հեղինակը Վերա Մուխինան է եղել^[6]։ Թեև փաստացի տվյալներ չկան դրա վերաբերյալ, սակայն վերագրվում է, որ Մուխինայի գործունեությունը կապված էր Լենինգրադի գեղարվեստական ապակու փորձագիտական գործարանի հետ, որտեղ քանդակագործը ստեղծել էր բազմաթիվ աշխատանքներ և դեկորատիվ կիրառական իրեր։ Մուխինան ապակիով զբաղվել է 1940-ականների վերջին, իսկ այդ ժամանակ անհրաժեշտ էր ստեղծել մի բաժակ, որը հարմար կլիներ սպասք լվանալու մեքենաների համար, ինչպես նաև բավականին ամուր կլիներ։

Պատկերասրահ խմբագրել

ԽՍՀՄ նամականիշ: Մուխինայի «Բանվորն ու կոլտնտեսուհին» քանդակը
ԽՍՀՄ նամականիշ: Մուխինայի «Գիտություն» քանդակը
ԽՍՀՄ նամականիշ: Խորհրդային քանդակագործ Վերա Մուխինա
ԽՍՀՄ ստանդարտ նամականիշ, 1988 թվական
Ռուսաստանի նամականիշ: Սոցիալիստական շինարարության դարաշրջանի խորհրդանիշները
ԽՍՀՄ հոբելյանական մետաղադրամ, 1967 թվական
Հուշատախտակ այն տան պատին, որտեղ ծնվել է քանդակագործը (Ռիգա)
Վերա Մուխինայի թանգարանը Թեոդոսիա քաղաքում
Հուշատախտակ Թեոդոսիայի թանգարանի պատին
Թատերական կոստյումի էսքիզ Ալեքսանդր Բլոկի «Վարդ և խաչ» դրամայի համար, գուաշ, 1916 թվական

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Мухина Вера Игнатьевна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bowlt J. E. Mukhina, Vera // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T060208
↑ «Не только рабочий с колхозницей» — газета «Звёздный Бульвар»
↑ «Воткинский изобретатель был одним из создателей граненого стакана». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 1-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վերա Մուխինա» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վերա Մուխինա» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 76)։

[_1856b702f14ce062-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Мухина Вера Игнатьевна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_8191be177e2d0444-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 RKDartists (նիդերլ.)

[_705c6343a01eccec-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_15b2bc43dd705c26-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bowlt J. E. Mukhina, Vera // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T060208

[5] «Не только рабочий с колхозницей» — газета «Звёздный Бульвар»

[6] «Воткинский изобретатель был одним из создателей граненого стакана». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 1-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]