Վեներա Վերտիկորդիա
Վեներա Վերտիկորդիա (կամ «Վեներան, որը փոխում է սրտերը»), անգլիացի պրեռաֆայելիտ-նկարիչ Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտիի նկարը՝ ստեղծված 1864 թվականին։ Ներկայումս գտնվում է Բորնմութի Ռասել-Կոուտսի պատկերասրահի և թանգարանի հավաքածուում։
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտի[1] |
| տարի | 1860[1] |
| բարձրություն | 81,3 սանտիմետր[1] |
| լայնություն | 68 սանտիմետր[1] |
| ուղղություն | Պրեռաֆայելիտներ |
| ժանր | դիցաբանական գեղանկարչություն |
| նյութ | յուղաներկ[1] և կտավ[1] |
| գտնվում է | Russell-Cotes Art Gallery & Museum?[1] |
| հավաքածու | Russell-Cotes Art Gallery & Museum?[1] |
| սեփականատեր | Russell-Cotes Art Gallery & Museum? |
պատկերված են
| |
Ծանոթագրություններ | |
 Venus Verticordia by Dante Gabriel Rossetti Վիքիպահեստում | |
Նկարի անվանում և խորհրդանիշներ խմբագրել
Նկարի անվանումը բառացի «Venus Verticordia» է, որը նշանակում է «Վեներան, որը փոխում է սրտերը [կրքերից ողջախոհություն]»[2]։ Ռոսսետտին այն վերցրել է Օվիդիուսի նույնանուն բանաստեղծությունից[3], սակայն այս էպիտետի պատմությունը ձգվում է մինչև 114 թվական, երբ երեք վեստալուհիներ մահապատժի են ենթարկվել սիրային կապերի համար, որոշվում է տաճարը նվիրել Վեներայի երկրպագությանը, «սրտեր փոխող» հույս ունենալով, որ նա կարող է վերափոխել կանանց և աղջիկների սրտերը վավաշոտությունից մաքրություն[4]։ Սակայն Ռոսսետտիի մեկնությունում Վեներան ընդհակառակը տղամարդկանց սրտերն է դարձնում հավատարմությունից, ինչը հաստատվում է նկարին կից Ռոսսետտիի հեղինակային սոնետում[2]։
Ուիլյամ Շարփը գրում է, որ նկարում պատկերված է ոչ ծովի փրփուրներից դուրս եկող Աֆրոդիտեն և ոչ էլ սիրո մարմնացումը, այլ «Սիրո թագուհին, որը սիրում է ոչ իրեն, այլ ցանկությունը՝ անհագ և անողոք, բացարձակ, բարձրագույն․․․ Նա տարփանքի մարմնացումն է, բայց նրա շուրջն ամեն ինչ սիրում ու ապրում է, իսկ երազանքներն անտեղի են դառնում[5]։
Չնայած նկարում պատկերված է հունա-հռոմեական դիցաբանության կերպար, Ռոսսետտին որոշել է կերպարի վերևում ավելացնել լուսապսակ․ Ֆորդ Մեդոքս Բրաունին ուղղված նամակում նա պարզաբանում է, որ «հույներն էլ են արել այդպես»[6]։ Քննադատները դրանում տեսել են Վեներային և Մարիամ Աստվածածնին կապող կապ, նաև Ռոսսետտիին հատուկ «երկրայինի և երկնայինի միություն»[7]։
Վեներայի ձեռքում ոսկե խնձոր է, որը հղում է կատարում Հեղինե Չքնաղին, Ռոսսետտին նրան է հիշատակում նաև իր սոնետում[6]։ Աղջկա ձեռքի նետը հղում է կատարում Էրոսին, որի նետերը ստիպում են մարդկանց սիրահարվել, խնձորով սնվող ոսկե թիթեռը խորհրդանշում է տարվածությունն ու ախորժակը, թիթեռի թևերը Էրոսի կնոջ՝ Պսիքեին բնորոշ հատկանիշ են․ դիցաբանությունում թիթեռները հաճախ պատկերում են մարդկանց հոգիները[6]։ Սիրո և ցանկասիրության խորհրդանիշներն են վարդի և ցախակեռասի ծաղիկները[6]։
Ստեղծման պատմություն խմբագրել
Նկարի էսքիզը ստեղծվել է 1863 թվականին, որից հետո այն պատվիրել է հավաքորդ Ջոն Միտչելը։ 1864 թվականին աշխատանքը ավարտվել է, բայց ավելի ուշ նկարիչը այն վերափոխել է, արդյունքում պատվիրատուն նկարը ստացել է 1869 թվականին[5]։ Ի սկզբանե Վեներայի դեմքը այլ էր, սակայն ավելի ուշ բնորդուհի է դարձել Ալեքսա Ուայլդինգը։ Կան նկարի՝ Ռոսսետտիի կողմից ջրաներկով արված երեք վերարտադրություն, որոնց յուրաքանչյուրի համար կեցվածք են ընդունել տարբեր բնորդուհիներ՝ Ֆաննի Կոնֆորտ (1864), Վ.Ջ. Նյուստաբ (մոտ 1864) և Ալեքսա Ուայլդինգ (1868)[5]։ Աշխատանքը եզակիներից է, որտեղ Ռոսսետտիի մոտ հայտնվել է մերկ մարմին[2]։ Նկարչի եղբոր՝ Ուիլյամ Մայքլ Ռոսսետտիի խոսքերով 1873 թվականին գնորդը վերադարձրել է նկարը, Ռոսսետտին մի քանի անգամ վերանկարել է առանձին հատվածներ, բայց արդյունքում կտավը «կորցրել է ընդհանուր կառուցվածքի և նյութի թարմությունն ու ինքնաբուխությունը»։ Նրան լուրջ վնաս է հասցվել, քանի որ կորել է ֆոնի և կերպարի ներդաշնակությունը[5][8]։
Նկարը Ռոսսետտիի և նկարիչ, քննադատ Ջոն Ռասկինի միջև լուրջ վերճի և բարեկամության խզման պատճառ է դարձել, քանի որ Ռասկինը սկսել է կտրուկ քննադատել Ռոսսետտիի ոճի նոր գծերը՝ նրանում տեսնելով նախկին աշխատանքների հետ համեմատած կոպտություն և թույլ տեխնիկական կատարում[5]։ Հայտնի է, որ նա քննադատորեն էր վերաբերվում նաև մերկ կանանց պատկերմանը, ինչը մասամբ կապված է նրա անձնական կյանքի հետ[9], սակայն քննադատության մեծ մասը բաժին է ընկել վարդի զգայական և էրոտիկ պատկերմանը, որը նա բնորոշել է որպես «կոպիտ» և «անզգացմունքային[6]։ Հնարավոր է, որ հենց Ռասկինի խոսքերն են տարիներ անց դրդել Ռոսսետտիին աշխատանքում բազմաթիվ փոփոխություններ կատարելուն, որոնց մասին նշել է նրա եղբայրը[5]։
2014 թվականին 1868 թվականի ջրաներկային վերարտադրությունը ցուցադրվել Է Սոթբիսի աճուրդում, որտեղ այն վաճառվել է գրեթե 3 միլիոն ֆունտով[6][10]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 https://artuk.org/discover/artworks/venus-verticordia-58834
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «'Venus Verticordia', Dante Gabriel Rossetti» (անգլերեն). Walker Art Gallery.
- ↑ «Venus verticordia». Art UK (անգլերեն).
- ↑ Otto Kiefer Sexual Life in Ancient Rome. — Routledge, 1934. — С. 125.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «Venus Verticordia». Rossetti Archive (անգլերեն).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Dante Gabriel Rossetti — Venus Verticordia» (անգլերեն). Sotheby's.
- ↑ Julian Treuherz, Elizabeth Prettejohn and Edwin Becker Dante Gabriel Rossetti. — 2004. — С. 189—190.
- ↑ William Michael Rossetti Dante Gabriel Rossetti as Designer and Writer. — Cassell & Company, Limited, 1889. — С. 45.
- ↑ Maev Kennedy (2014 թ․ հոկտեմբերի 7). «Dante Gabriel Rossetti's Venus Verticordia up for auction». Guardian (անգլերեն).
- ↑ Анна Владимирова (2014 թ․ դեկտեմբերի 11). «В моде прерафаэлиты: почему «Венеру Вертикордию» Россетти оценили так дорого». Вести FM. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 22-ին.