Վատրոսլավ Լիսինսկի
Վատրոսլավ Լիսինսկի (խորվ.՝ Vatroslav Lisinski, հուլիսի 8, 1819[1] կամ օգոստոսի 3, 1819[2], Զագրեբ, Kingdom of Croatia - մայիսի 31, 1854[1][2][3][…], Զագրեբ, Kingdom of Croatia), խորվաթ կոմպոզիտոր, «նոր խորվաթական և հարավսլավոնական երաժշտության հիմնադիր» (ինչպես գրված է նրա շիրիմին)։ Իսկական անունը եղել է Իգանց Ֆուկս (գերմ.՝ Ignaz Fuchs), 1850 թվականին վերցրել է խորվաթական անուն, ազգանուն[4]։
| Վատրոսլավ Լիսինսկի | |
|---|---|
 | |
| Ի ծնե անուն | գերմ.՝ Ignaz Fuchs |
| Ծնվել է | հուլիսի 8, 1819[1] կամ օգոստոսի 3, 1819[2] Զագրեբ, Kingdom of Croatia |
| Երկիր |  Ավստրիական կայսրություն |
| Մահացել է | մայիսի 31, 1854[1][2][3][…] (34 տարեկան) Զագրեբ, Kingdom of Croatia |
| Գերեզման | Միրոգոյ գերեզմանատուն |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր և դասական երաժիշտ |
 Vatroslav Lisinski Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Վատրոսլավ Լիսինսկին ծնվել է 1819 թվականին Զագրեբում, հրեական ընտանիքում[5][6]։ Միաժամանակ Զագրեբի գերագույն դատարանում աշխատել է որպես գրագիր։ 1838-1842 թվականներին Զագրեբում ուսանել է փիլիսոփայություն և իրավունք, միաժամանակ երաժշտության դասեր է առել երաժշտական դպրոցի տնօրեն Յուրայ Կարլո Վիսներ-Մորգենշտերնի մոտ։ 1841 թվականին հանդես է եկել իր առաջին երաժշտական ստեղծագործությամբ։ Լինսկին հեղինակել է առաջին խորվաթական օպերան՝ «Սեր և չարություն» (խորվ.՝ Ljubav i zloba)[7], Պորին օպերան (1851), ինչպես նաև բազմաթիվ ստեղծագործություններ նվագախմբի, երգչախմբի և մենակատարների համար։
Լիսինսկին եղել է իլիրիզմ շարժման հիմնադիրներից մեկը. շարժում, որն Ավստրո-հունգարական կառավարման ժամանակաշրջանում կարևորում էր խորվաթական, հարավսլավոնական մշակութային ժառանգությունը։
Մահ խմբագրել
Լիսինսկին մահացել է Զագրեբում 1854 թվականի մայիսի 31-ին։ Թաղված է Միրոգոյ գերեզմանատանը[8]։
Հիշատակ խմբագրել
- Զագրեբի համերգասրահն անվանվել է Վատրոսլավ Լիսինսկու անունով
- EuroNight 498/499 Զագրեբն ու Մյունխենը իրար միացնող միջազգային գնացքն անվանվել է Լիսինսկու անունով
Գրականություն խմբագրել
- Constantin von Wurzbach: Lisinský, Vatroslav. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 15. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1866, S. 238–241 (Digitalisat).
- Šeper: Lisinski Vatroslav. In: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (ÖBL). Band 5, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1972, S. 241 f. (odkazy na strany 241, 242).
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Wurzbach D. C. v. Lisinský, Vatroslav (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 15. — S. 238.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
- ↑ Kalogjera-Brkić, Ivana (2009 թ․ հուլիսի 26). «I'm not minister for the money, I already have my millions» (խորվաթերեն). Jutarnji list. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 15-ին. «Obiteljskoj lozi po očevoj strani pripada i Vatroslav Lisinski, pristaša ilirskog pokreta, pravim imenom Ignac Fuchs. ("To family line on my father's side belongs Lisinski, a supporter of the Illyrian movement, whose real name was Ignac Fuchs")»
- ↑ Beus-Richembergh, Goran. «Croatian God German» (խորվաթերեն). Matica hrvatska. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 15-ին. «Vatroslav Lisinski, pravim imenom Ignaz Fuchs, bio je njemačko-židovskog podrijetla,... ("Vatroslav Lisinski, real name Ignaz Fuchs, was of German-Jewish origin, ...")»
- ↑ Polimac, Nenad (2009 թ․ դեկտեմբերի 23). «Titula izdanja godine za blistavo restaurirani film» (խորվաթերեն). Jutarnji list. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 10-ին. «Prvi hrvatski operni skladatelj Vatroslav Lisinski, zapravo zvao Ignac Fuchs i bio je podrijetlom Židov. ("The first Croatian opera composer Vatroslav Lisinski, real name Ignac Fuchs was a Jew by origin.")»
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 23-ին.
- ↑ Gradska groblja Zagreb: Vatroslav Lisinski - pod ilir, Mirogoj RKT-908-PAVVEL-1
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վատրոսլավ Լիսինսկի» հոդվածին։ |