Վաչե Մամիկոնյան

	Վաչե Մամիկոնյան
	Տարոնի իշխան
	Տարոնի իշխան
մոտ 310 - 338
Նախորդող	Արտավազդ Մամիկոնյան
Դրոշ	Մեծ Հայք սպարապետ
մոտ 310 - 338
Նախորդող	Արտավազդ Մամիկոնյան
Հաջորդող	Արտավազդ Մամիկոնյան
Ծննդյան օր	3-րդ դար
Վախճանի օր	335 կամ 338
Դինաստիա	Մամիկոնյաններ
Հայր	Արտավազդ Ա Մամիկոնյան
Զավակներ	Արտավազդ Մամիկոնյան, անանուն Մամիկոնյան, Արտաշեն Մամիկոնյան և անանուն Մամիկոնյան (Կամսարական)

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մամիկոնյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Վաչե Մամիկոնյան (3-րդ դար - 335^[1] կամ 338^[2]), հայ նախարար, Մեծ Հայքի սպարապետ (310-338), Տուրուբերան աշխարհի Տարոն գավառի իշխանը, սպարապետ Արտավազդ Մամիկոնյանի որդին, սպարապետ Արտավազդ Մամիկոնյանի և Արտաշեն Մամիկոնյանի հայրը, Մամիկոնյանների նախարարական տոհմից^[3]^[4]։

Կենսագրություն խմբագրել

Մեծ Հայքի արքա Խոսրով Բ Կոտակի հրամանով բնաջնջել է միմյանց դեմ կռվող և երկրի ուժերը ջլատող նախարարական տոհմերին՝ Մանավազյաններին ու Որդունիներին։ Համախմբելով արքունի և նախարար, զորագնդերը՝ Վաչե Մամիկոնյանը նախ Արագածոտն գավառի Ցլու գլուխ լեռան վրա, ապա Օշականի մոտ տեղի ունեցած ճակատամարտերում ջախջախել է Հայոց գահի հավակնորդ Մազգթաց թագավոր Սանեսան Արշակունուն և գլխատել նրան։ Խոսրով Բ Կոտակը այդ հաղթանակի համար Վաչե Մամիկոնյանին շնորհել է նոր կալվածներ (Զանջանակի ակունքները, Զրբաշխիքը և Ցլու գլուխը)։ 337 թվականին Վաչե Մամիկոնյանը Առեստ ավանի (Վանա լճի հյուսիսարևելյան ափին) մոտ պարտության է մատնել Հայաստան ներխուժած պարսկական զորքերին, ձերբակալել և մահապատժի ենթարկել թշնամուն միացած Բզնունյաց նախարար Դատաբեին։ Այնուհետև հայոց բանակը պահել է Պարսկաստանին սահմանամերձ շրջաններում և դիմակայել նրա նոր հարձակումները։ Զոհվել է Պարսից Շապուհ 2-րդ արքայի խոշոր բանակի դեմ մղած ճակատամարտերից մեկում։ Սպարապետությունը ժառանգել է մանկահասակ որդին՝ Արտավազդը, որին խնամակալներ են կարգվել Մամիկոնյան տան փեսաներ Արշավիր Կամսարականը և Անդովկ Սյունին։

Ընտանիքը խմբագրել

Վաչե Մամիկոնյանի կնոջ անունն անհայտ է։ Ունեցել է 4 զավակ․

Արտավազդ Մամիկոնյան, հայոց սպարապետ (338-350)
Արտաշեն Մամիկոնյան, հայ նախարար
անհայտ անունով աղջիկ, Անդովկ Սյունու կինը
անհայտ անունով աղջիկ, Արշավիր Կամսարականի կինը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 329.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle — Paris: 2006. — P. 132. — ISBN 978-2-7018-0226-8
↑ «Պատմութիւն Ս․ Ներսէսի Պարթևի հայոց հայրապետի․ Սոփերք», Մեսրոպ Երեց, Վենետիկ, 1853, հատոր Զ, էջ 11, 17, 120․
↑ «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 394․

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 283)։

[_49ed396360c1aa16-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Toumanoff C. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle (ֆր.): Tables généalogiques et chronologiques — Rome: 1990. — P. 329.

[_4f486ec6f9916c03-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Settipani C. Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs (ֆր.): Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle — Paris: 2006. — P. 132. — ISBN 978-2-7018-0226-8

[Մեսրոպ-3] «Պատմութիւն Ս․ Ներսէսի Պարթևի հայոց հայրապետի․ Սոփերք», Մեսրոպ Երեց, Վենետիկ, 1853, հատոր Զ, էջ 11, 17, 120․

[Աճառյան-4] «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 394․

[1]

[2]

[3]

[4]