Վալդեմար Ասպելին

Վալդեմար Ասպելին; շվեդ.՝ Waldemar Johannes Aspelin
Ծնվել է	սեպտեմբերի 26, 1854
Ծննդավայր	Koski Tl, Վարսինայս-Սուոմի, Տուրկու և Փորի նահանգ, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	նոյեմբերի 10, 1923 (69 տարեկան)
Վախճանի վայր	Հելսինկի, Ֆինլանդիա
Կրթություն	Հելսինկիի պոլիտեխնիկական համալսարան
	Waldemar Aspelin Վիքիպահեստում

Վալդեմար Յուհաննես Ասպելին (շվեդ.՝ Waldemar Johannes Aspelin, սեպտեմբերի 26, 1854(1854-09-26)^[1]^[2], Koski Tl, Վարսինայս-Սուոմի, Տուրկու և Փորի նահանգ, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - նոյեմբերի 10, 1923(1923-11-10)^[1]^[2], Հելսինկի, Ֆինլանդիա^[1]), շվեդական ծագմամբ ֆինն ճարտարապետ, էկլեկտիկական ուղղության ներկայացուցիչ։

Կենսագրություն խմբագրել

Վալդեմար Ասպելինը ծնվել է արդյունաբերող Վիլհելմ Ասպելինի ընտանիքում։ Սովորել է Շվեդիայում, իսկ 1883-1886 թվականներին՝ Հելսինգֆորսի պոլիտեխնիկական ուսումնարանի ճարտարապետական բաժնում։ Աշխատել է Ֆրանս Շյոստրյոմի, Գուստավ Նյուստրյոմի և Թեոդոր Հոյերի ճարտարապետական բյուրոյում, նախագծել է տներ Հելսինգֆորսում։ 1887 թվականին բացել է իր սեփական ճարտարապետական բյուրոն Ֆրիդրիխսհամում, իսկ 1889 թվականին այն տեղափոխել է Հելսինգֆորս։ 1894 թվականից աշխատել է ճարտարապետ Կ. Ռ. Բյորնբերգի հետ միասին։ Ճարտարապետական պրակտիկան զուգորդել է մանկավարժական գործունեության հետ։ Շինարարական բումի ընթացքում, երբ 1880-1910 թվականներին Հելսինգֆորսի քարե շենքերի թիվը եռապատկվել է, նա ակտիվորեն նպաստել է Ֆինլանդիայի մայրաքաղաքի նոր տեսքի ձևավորմանը, բազմաբնակարան շենքերի, ձեռնարկությունների և հասարակական շենքերի, ինչպես նաև արվարձանների մասնավոր տների նախագծերի մշակմանը։ Ասպելինի շենքերը Վիբորգում, մասնավորապես ՝ Հյուսիսային երկրների բանկի հոյակապ շենքը Թատերական և Շուկայի հրապարակների անկյունում, քաղաքաշինական մեծ նշանակություն ունեն։ Ճարտարապետը անհաջող փորձեր է կատարել «Կլոր աշտարակի» շենքի քանդման ուղղությամբ, քանի որ այն փակում էր նեոռենեսանսի ոճով կառուցված բանկի հյուսիսային ճակատը։

Ասպելինի հետագա աշխատանքներում (օրինակ՝ Ֆինլանդիայի Գերագույն վարչական դատարան, Տավաստեգուսի դիտակետ ի հայտ են գալիս մոդեռնի առանձնահատկությունները^[3]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Դպրոց (Համինա, 1888)
Տրամվայի դեպո (Հելսինկի, 1900)
Մանկավարժական ինստիտուտ (Վիբորգ, 1900)
Բանկ (Վիբորգ, 1900)
Ֆինլանդիայի Գերագույն վարչական դատարան (Հելսինկի, 1901)
Դիտաշտարակ (Հյամեէնլիննա, 1907)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/waldemar-aspelin/
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Uppslagsverket Finland (շվեդերեն) — Svenska folkskolans vänner.
↑ Aspelin, Waldemar i Uppslagsverket Finland (webbupplaga, 2012). CC-BY-SA 4.0

Գրականություն խմբագրել

Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8
Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.

[_b175985d50e1dbd3-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/waldemar-aspelin/

[_a4731d0037b58377-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Uppslagsverket Finland (շվեդերեն) — Svenska folkskolans vänner.

[3] Aspelin, Waldemar i Uppslagsverket Finland (webbupplaga, 2012). CC-BY-SA 4.0

[1]

[2]

[3]

Վալդեմար Ասպելին շվեդ.՝ Waldemar Johannes Aspelin

Ծնվել է	սեպտեմբերի 26, 1854(1854-09-26)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Koski Tl, Վարսինայս-Սուոմի, Տուրկու և Փորի նահանգ, Ֆինլանդիայի մեծ իշխանություն, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2]
Մահացել է	նոյեմբերի 10, 1923(1923-11-10)^[1]^[2] (69 տարեկան)
Վախճանի վայր	Հելսինկի, Ֆինլանդիա^[1]
Կրթություն	Հելսինկիի պոլիտեխնիկական համալսարան
Waldemar Aspelin Վիքիպահեստում