«Սև գիրք» (հոլ.՝ Zwartboek), 2006 թվականի նիդերլանդական ռազմական դրամա-թրիլեր, որի ռեժիսորն է Պաուլ Վերհուվենը։

Սև գիրք
հոլ.՝ Zwartboek
Երկիր Նիդերլանդներ[1]
 Գերմանիա[1]
 Բելգիա[1]
 Միացյալ Թագավորություն[1]
Ժանրռազմական ֆիլմ[2][3], թրիլեր[2][3][4] և դրամա[2][3][4][…]
ԹեմաՀոլոքոստը Նիդերլանդներում[1], փախուստ[1], Դիմադրության շարժում[1] և Holocaust survivor?[1]
Թվականսեպտեմբերի 1, 2006[5], սեպտեմբերի 14, 2006 և մայիսի 10, 2007[6]
Լեզուանգլերեն, գերմաներեն, եբրայերեն և հոլանդերեն
ՌեժիսորՊաուլ Վերհուվեն[2][7][8][…]
ՊրոդյուսերJeroen Beker? և Սան Ֆու Մալտա
Սցենարի հեղինակԳերարդ Սուտեման[1] և Պաուլ Վերհուվեն
ԴերակատարներՔարիս վան Հաութեն[7][3][8][…], Սեբաստիան Կոխ[3][8][9][…], Թոմ Հոֆման[7][3][8][…], Հալինա Ռեյն[7][8][9][…], Դերեկ դե Լինտ[9][10], Քրիստիան Բերկել[9][10], Մատիաս Շոնարտս[9][10], Dolf de Vries?[9][10], Peter Blok?[9][10][11], Միխիլ Հեյսման[9][10], Վալդեմար Կոբուս[9][10], Gijs Naber?[9][10], Michiel de Jong?[10], Diana Dobbelman?[9][10], Seth Kamphuijs?[10], Frank Lammers?[9][10], Johnny de Mol?[9][10], Քսանդեր Ստրաատ[9][10], Dirk Zeelenberg?[10], Ronald Armbrust?[9][10], Jacqueline Blom?[10], Herman Boerman?[10], Rixt Leddy?[9][10], Lidewij Mahler?[9][10], Bert Luppes?[10], Jobst Schnibbe?[10], Jack Vecht?[10], Pieter Tiddens?[9][10], Wimie Wilhelm?[10], Մարիսա վան Էյլե[10], Theo Maassen?[10], Tjebbo Gerritsma?[10], Գերիք Հեյգոն[10], Marcel Musters?[10], Hugo Metsers?[10], Rian Gerritsen?[10], Susan Visser?[10], Willem de Wolf?[10], Oded Menashe?[10], Emile Jansen?[10], Janni Goslinga?[10], Reinier Bulder?[10], Nolan Hemmings?[10], Maiko Kemper?[12] և Menno van Beekum?[12]
ՕպերատորԿարլ Վալտեր Լինդենլաուբ[1]
ԵրաժշտությունԷն Դադլի
ՄոնտաժՅոբ տեր Բուրգ
Պատմվածքի վայրՆիդերլանդներ
Նկարահանման վայրԳերմանիա և Լոնդոն
ԿինոընկերությունFu Works?[13][14]
Տևողություն145 րոպե
Բյուջե21 000 000 $
Շահույթ26 768 563 $[15]
Պաշտոնական կայքէջ
Պաշտոնական կայքէջ
 Zwartboek (Black Book) Վիքիպահեստում

Ֆիլմը պատմում է Ռահիլ Շտայն անունով մի հրեա աղջկա մասին, ով փորձում է գոյատևել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջում Նացիստական Գերմանիայի կողմից օկուպացված նիդերլանդներում։ Ֆիլմը հաղթեց հոլանդական ազգային ամենահայտնի կինոփառատոնին՝ արժանանալով «Ոսկե ցուլի» որպես «լավագույն ֆիլմ», «լավագույն ռեժիսոր» և «լավագույն դերասանուհի» անվանակարգերում։ Գլխավոր դերակատարուհին Քարիս Վան Հաուտենն է, ում փայլուն խաղի մասին համաշխարհային մամուլը բազմիցս գրեց։

Ֆիլմի համաշխարհային պրեմիերան տեղի է ունեցել 2006 թվականի սեպտեմբերի 1-ին Վենետիկի կինոփառատոնի ժամանակ, որտեղ ֆիլմը ստացել է «Երիտասարդ ֆիլմ» (Premio Arca Cinema Giovani) մրցանակը։ Բացի այդ, Լոնդոնի և Տորոնտոյի կինոցուցադրությունների ժամանակ տեղի ունեցան ֆիլմի ոչ մրցանակային ցուցադրությունները։

Սյուժե խմբագրել

Ֆիլմը սկսվում է 1956 թվականին Իսրայելում գլխավոր հերոսուհի Ռահիլ Շտայնի և Ռոննիի պատահական հանդիպման դրվագով։ Պատերազմից հետո Ռահիլը հաստատվել էր Իսրայելում։ Ընկնելով հիշողությունների գիրկը, Ռահիլը քայլում է ծովափով և ընկնում հիշողությունների գիրկը՝ տեղափոխվելով 1944 թվականների Նիդերլանդներ։

Ռահիլը երտասարդ, գեղեցիկ գերմանական հրեուհի է, նախկին երգչուհի, ով պատերազմի ժամանակ ստիպված էր ընտանիքի հետ թաքնվել մի քրիստոնյա գյուղացու տանը, ով ստիպում էր աղջկան ուտելուց առաջ անպայման աղոթել։ Երբ գերմանացիները ռմբակոծում են բնակավայրը, տունն ավերվում է։ Ռահիլին փրկում է մի տղա։ Վերջինիս հետ նրանք գնում են լաստանավ. դիմադրության անդամների նպատակն է լաստանավով տեղափոխել հրեաներին անվտանգ տարածքներ։ Լաստանավի վրա Ռահիլը գտնում է ընտանիքի անդամներին, բայց դա շատ կարճ է տևում։ Գերմանացիները սպանում են հրեաներին և բելգիացիներին, այդ թվում Ռահիլի ընտանիքի անդամներին։ Միայն աղջիկն է ողջ մնում։ Նա տեսնում է, թե ինչպես են գերմանացիները կողոպտում դիակները։ Տեսնում է նաև նրանց հրամանատարի դեմքը։

Ռահիլին փրկում է մի տեղացի։ Աղջիկը մեռած է ձևանում (իբր մահացել է տիֆից) և դագաղով տեղափոխվում է Դիմադրության շարժման գրասենյակ։ Գերմանացիները ճանապարհին կանգնեցնում են. նրանք կիրառում են մի շարք հնարքներ, որպեսզի ստուգեն աղջկա մեռած լինելը։ Շտաբում նա ծանոթանում է Ակկերմանսի և Հերբեն Կեյպերսի հետ։ Ակկերմանսը սկսում է համակրել Ռեյչելին։ Մի քանի ամիս հետո նրանք որոշում են աղջկան դարձնել իրենց խմբի անդամ։ Նրանց գաղտնի գործողություններից մեկի ժամանակ Ռեյչելը ծանոթանում է գեստապոյի սպա Լյուդվիգ Մյունտցեի հետ։ Աղջիկը սկսում է հետաքրքրել սպային։ Ռահիլն աստիճանաբար ձեռք է բերում Մյունտցեի վստահությունը և դառնում է ֆաշիստական զորքերի տեղական շտաբի երգչուհի։ Ռահիլն ու Մյունտցեն դառնում են սիրեկաններ։

Շտաբում Ռահիլը գտնում է իր ընտանիքին սպանող սպային՝ Գյունտեր Ֆրանկենին, որը զբաղվում է հրեաներին պատկանող քանկարժեք իրերի զավթմամբ։ Նրան այդ հարցում օգնում էին դավաճան հրեաներն ու բելգիացիները։ Դրա պատճառով դիմադրության անդամների թիվը սկսում է կրճատվել։

Սկսվում է Գերմանիայի կապիտուլյացիան։ Փրկված սպա Ֆրենկենը հասկանում է, որ հարկավոր է փախչել՝ վերցնելով ամբողջ կողոպուտը։ Նավով դուրս գալով Նիդերլանդներից ճանապարհին սպանվում է Ակկերմանսի կողմից։ Միևնույն ժամանակ Մյունտցեն և Ռահիլը ստիպված են թաքնվել, քանի որ սպան նախկին նացիստ էր և պատճատ է դարձել մի շարք սպանությունների։ Նրանք գնում են նոտարիուս Սմաալի մոտ, ով իր մոտ էր պահում շատ հրեա ընտանիքների գումարները (այդ թվում Ռեյչելի ընտանիքի)։ Բայց գալով Սմաալի գրասենյակ՝ մեռած են հայտնաբերում նոտարին և իր տիկնոջը։ Նոտարի տնից Մյունտցենը հետապնդում է մարդասպանին, սակայն հանդիպում է ամբոխին, ովքեր բռնելով նրան՝ հանձնում են իշխանություններին։ Ռահիլին նույնպես համարելով դավաճան՝ ենթարկում են նվաստացումների։

Ակկերմանսը, ով դարձել էր հարգված մարդ, փրկում է աղջկան։ Նա տանում է աղջկան իր տուն՝ ցույց տալով Ֆրենկենի մոտից զավթված ապրանքը։ Ռահիլն իմանում է, որ Մյունտցեն գնդակահարվել է։ Աղջիկը ընկում է հիստերիայի մեջ։ Ակկերմանսը աղջկան սրսկում է մահացու դոզայով ինսուլին։ Բայց Ռեյչելն ուտելով շոկոլադի մի կտոր, խուսափում է մահվանից։ Պարզվում է, որ գլխավոր խաբեբան ու դավաճանը եղել է հենց Ակկերմանսը, ով միշտ ձևացել է Դիմադրության իսկական անդամ։

Այդ ընթացքում Կեյպերսը,ով կորցրել էր որդուն, սկսում է հրեաների դիակները դուրս հանել։ Ռահիլը գնում է նրա մոտ՝ պատմելով ողջ ճշմարտությունը կապված Ֆրանկենի և Ակկերմանսի գաղտնի դավադրությունների հետ։ Գլխավոր ապացույցը Սմաալի մոտ գտնված սև նոթատետրն է, որտեղ նշված է եղել սպանված հրաների անուններն ու նրանց ունեցած գումարների չափը։ Նրանց գտնում են Ակերմասին (ով պետք է օգտվեր «դիակի» հնարքից ու փախչեր), ամբողջությամբ փակում են դագաղը՝ այդպես վրեժխնդիր լինելով նրա պատճառով սպանված հրեաների անունից։ Նրանք նստում են գետի ափին՝ լսելով խեղդամահ լինողի աղաղակները։

Ֆիլմն ավարտվում է առաջին դրվագի շարունակությամբ (Իսրայել, 1956 թվական)։ Ռահիլը քայլում է ծովափի երկայքով, իսկ քիչ հեռվում նրա ընտանիքն է՝ ամուսինն ու երեխաները։ Ընտանիքը գնում է կիբուց, որտեղ իսրայելական բանակը պաշտպանում է իր սահմանը՝ պայթեցնելով ռմբակոծիչները և հայտարարելով Սուեզյան ճգնաժամի սկիզբը։

Դերերում խմբագրել

Դերասան Դերը
Քարիս Վան Հաուտեն Ռահիլ Շտայն/Էլլիս դե Ֆրիս
Սեբաստիան Կոխ Լյուդվիգ Մյունտցե
Թոմ Հոֆման Հանս Ակկերմանս
Հալինա Ռեյն Ռոննի
Վալդեմար Կոբուս Գյունտեր Ֆրանկեն
Դերեկ դե Լինտ Հերբեն Կեյպերս
Միխիլ Հեյսման Ռոբ

Մրցանակներ և նոմինացիաներ խմբագրել

Նկարահանումներ խմբագրել

2004 թվականին ֆիլմի ստեղծման աշխատանքները կործանման եզրին էին, քանի որ մի շարք արտասահմանյան ընկերություններ չէին կատարել համապատասխան ֆինանսավորումները։ Արտադրությունը սկսվեց միայն 2005 թվականի աշնանը, երբ տրամադրվել էր մոտ 16 մլն եվրո բյուջե։ Այդ գումարից մոտ 2 մլն եվրոն տրամադրվել էին հոլանդական տարբեր հասարակական բարեգործական ընկերությունների և Կրթության ու մշակույթի նախարարությունը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 europeanfilmawards.eu
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 http://www.imdb.com/title/tt0389557/
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 http://www.metacritic.com/movie/black-book
  4. 4,0 4,1 http://www.filmaffinity.com/es/film939261.html
  5. Freebase տվյալների վերբեռնումGoogle.
  6. http://www.kinokalender.com/film5993_black-book.html
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 http://stopklatka.pl/film/czarna-ksiega
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=58127.html
  9. 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 9,14 9,15 9,16 9,17 http://bbfc.co.uk/releases/zwartboek-black-book-0
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 10,18 10,19 10,20 10,21 10,22 10,23 10,24 10,25 10,26 10,27 10,28 10,29 10,30 10,31 10,32 10,33 10,34 10,35 10,36 10,37 10,38 http://www.imdb.com/title/tt0389557/fullcredits
  11. Peter Blok - Credits (text only) - IMDb
  12. 12,0 12,1 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  13. filmportal.de — 2005.
  14. https://web.archive.org/web/20180205073623/https://www.europeanfilmacademy.org/2007.123.0.html
  15. http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=blackbook.htm
  16. Berkhout, Karel; Blokker, Bas (2006 թ․ սեպտեմբերի 8). «Kan niet bestaat niet». NRC Handelsblad (Dutch). Վերցված է 2006 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  17. «En de winnaars zijn...». degoudenui.nl (հոլանդերեն). Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 12-ին.(չաշխատող հղում)
  18. «Dames get ready to do battle at film critics' awards» (Press release). NSPCC. 2006 թ․ դեկտեմբերի 18. Վերցված է 2006 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել