Ռուսաստանը սպորտի աշխարհում ամենահաջողակ երկրներից է սպորտաձևերի քանակի և Օլիմպիական խաղերում շարունակապես ունի բարձր ցուցանիշներ։ Ռուսաստանը Սովետական Միության ժամանակաշրջանում ամենահաջողակներից էր։ Սիրողական սպորտը սերտկապված է ֆիզկուլտուրա հասկացողության հետ։

Կոկտեմբերի 17, 2007 թվական Ֆուտբոլ

Սպորտի զարգացումը խմբագրել

Ինչպես սիրողական այնպես էլ պրոֆեսիոնալ սպորտը ռուսաստանում զարգանում և պրոպագանդվում է։ Շատ ռուս երեխաներ հաճախում են տարբեր սպորտային խմբակներ։ Անց են կացվում բազմաթիվ մասսայական սպորտային մրցույթներ, օրինակ՝ «Ազգերի Կրոսս» և «Ռուսաստանի դահուկավազք»։ Գյուղերում անցկացվում են համագյուղական ամառային և ձմառային սպորտային խաղեր, որոնք հանդիսանում են նախկին սովետական միության սպարտակիադաների նմանատիպը։ Միևնույն ժամանակ, հետսովետական ռուսաստանում պրոֆեսիոնալ և բարձրարդյունք սպորտը դանձավ հզոր ոլորտ պետական և հովանավորչական, ֆինանսական մեծ ներդրումներով սպորտային հիմնական խմբերի և օբյեկտների ինչպես նաև համաշխարհային մակարդակի միջոցառումներում։ Մի շարք մասնագիտական սպորտային թիմերը ունեն բյուջե մինչև մի քանի տասնյակ կամ նույնիսկ հարյուր միլիոնավոր ռուբլի, գնում են բազմամիլիոն դոլար արժեցող հայրենական պայմանագրեր և արտասահմանյան խաղացողներ; երկրում կառուցվել և կառուցվում են սպորտային օբյեկտներ մի քանի տասնյակ միլիարդ ռուբլի արժողությամբ և անցկացվում են քաղաքային սպորտային միջոցառումներ մինչև հարյուրավոր ռուբլի արժողությամբ։ Բազմաթիվ ուսական մարզական դպրոցներ հանդիսանում են աշխարհում առաջատարները, ինչն ապացուցում է բարձր նվաճումների ամենահեղինակավոր մարզական իրադարձությունները, ինչպես, օրինակ՝ Օլիմպիական խաղեր, աշխարհի և Եվրոպայի առաջնություններում տարբեր մարզաձևերը։ Խիստ ղեկավարությունը կորցրել է իր առաջատար դիրքերը, Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, 21 - րդ դարում Ռուսաստանը նորից սկսեց պայքարել ԱՄՆ - ի և Չինաստանի, և զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը իր օլիմպիական խաղերի և ունիվերսիադայում, այդ թվում Ձմեռային ունիվերսիադայում, 2011 թվականին զբաղեցրել է առաջին հորիզոնական և ստացել իր արժանի մրցանակը 2013 թվականին՝ Ամառային ունիվերսիադայում։ Բազմաթիվ ռուսական մարզիկներ հանդիսանում են սորտային «աստղեր»։ Ռուսաստանի Դաշնության կարգավորումը սպորտի ոլորտում զբաղեցնում է դաշնային գործակալության ֆիզիկական կուլտուրայի և Ռուսաստանի սպորտում (Ռուսսպորտ)։ Ռուսաստանում նաև ընդունված է կարեկցել սպորտային մարզիկներին մրզույթների ժամանակ։ Ամենատարածված սպորտային մրցությունների բուռն սիրահարների համար խմբային և անհատական խաղեր ամառային՝ ֆուտբոլ, բասկետբոլ, ոլեյիբոլ և այլն, ձմեռային՝ հոկեյի, դահուկավազք և այլն։ Հետ սովետական ռուսաստանի որոշ թիմերում առաջացան ֆան - խմբեր, որոնց մեջ հաճախ առաջանում են ագրեսիայի և վանդալիզմի բարդություններ նաև ֆուտբոլային և հոգեյի խմբերում։

Վիճակագրություն խմբագրել

2008 թվականին տվյալներով ռուսաստանում առկա էին 2687 ստադիոն, 1500 տեղ տրիբունաներովholakaze, և ավելին 3762 լողավազան, 123,2 հազ. հարթ սպորտային սարքավորումներ[1]։ 2008 թվականին սպորտային խմբակներում և խմբերում մասնակիցների թիվը կազմում էր 22,6 մլն. մարդ, որոնցից 8,1 մլն. կանայք[1]։ Մոսկվայում ԽՍՀՄ ժամանակ 1980 թվականի ամառային օլիմպիական և 1973 թվականին ամառային ունիվերսիադայից հետո առաջին անգամ հետ սովետական ռուսաստանում անցկացվեցին 2014 թվականի ձմեռային օլիմպիադան Սոչիում։ 2013 թվականին ամառային ունիվերսիադան Կազանում և 2019 թվականին ձմեռային ունիվերսիադան կանցկացվի Կրասնոյարսկում։ Ինչպես նաև առաջին անգամ երկրում կանցկացվեն 2018 թվականի ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը և մի շարք այլ համաշխարհային մրցույթներ։

Օրենսդրական հիմունքներ խմբագրել

Ռուսաստանում սպորտով զբաղվելու մասին հիմնական օրենքը կարգավորվում է «ՌԴ - ում ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» N 329 - Ф3 դաշնային օրենքով։

Համաձայն այդ օրենքի[2]`

Սսպորտը դա սոցիալ-մշակութային գործունեության ոլորտում հանդիսանում է սպորտի տեսակների միասնություն, որը ի հատ է գալիս մրցույտների և մարդու հատուկ պատրաստվածության տեսքով։

Մարզաձևը դա սպորտի մի մասն է որը ճանաչված է համաձայն սույն դաշնային օրենքի պահանջների հանրային հարաբերությունների առանձնացված ոլորտի որն ունի համապատասխան կանոններ, որոնք հաստատված են համաձայն սույն դաշնային օրենքի կարգի, զբաղմունքների ոլորտի, օգտագործվող մարզային գույքի (առանց պաշտպանիչ միջոցների հաշվի առնելու) և սարքավորումների։

ՌԴ - ում ճանաչված մարզաձևերի և մարզային կարգապահության հաստատված կարգը նեռարված է համառուսական մարզաձևերի ռեեստրում։ Մարզաձևերի, մարզային կարգապահության ճանաչման կարգը և դրանց ներառումը մարզաձևերի համառուսական ռեեստրում, դրա վարման կարգը սահմանվում է ՌԴ կառավարության կողմից։

Մարզաձևերի համառուսական ռեեստրը 28.03.2008 թվականի դրությամբ[3] ներառում էր 159 սպորտաձև։

Ռուսաստանը աշխարհում առաջին պետությունն էր որը կիբերսպորտը ճանաչեց որպես պաշտոնական մարզաձև։ Դա տեղի ունեցավ 2001 թվականի հուլիսի 25 - ին, այն ճամանակվա Ռուսաստանի սպորտային պետական կոմիտեի նախագահ Պավել Ռոժկովի որոշմամբ։

Խեկավարության փոփողությունից հետո և Ռուսաստանի սպորտի պետական կոմիտեն վերանվանելուց հետո ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի դաշնային գործակալություն, ինչպես նաև հետագա համառուսական մարզաձևերի ռեեստրի գործողության մեջ դնելուց հետո հարկ եղավ կրկնել համակարգչային սպորտի ճանաչման գործընթացը՝ 2004 թվականի մարտի 12 - ին Ռուսաստանի սպորտի պետական կոմիտեի ղեկավար Վիաչեսլավ Ֆետիսովի կեղմից[4][5][6][7]։

2006 թվականի հուլիսին կիբերսպորտը համառուսական մարզաձևերի[8] ռեեստրից հեռացվեց քանի որ այն չէր համապատասխանում սույն ռեեստրում ներառելու համար անհրաշեժտ պայմններին այն է ՌԴ - ի կեսից ավելին սուբիեկտերում դրա զարգացման և սահմանված կարգով համառուսական ֆիզկուլտուրասպորտային միավորուններում սահմանված կարգով գրանցման առկայությունը։

Մարզաձևերը խմբագրել

Մարզաձևեր մարզիկների սպորտային մրցույթներում մասնակցությունից կախված բաժանվում են՝

  • Խաղային մարզաձև
  • Սպորտային մենամարտներ
  • Այլ մարզաձևեր

Օլիմպիական խաղերում սպորդաձևի ներառվելու կախված այն բաժանվում է՝

  1. ամառային
  2. ձմեռային
  • Ոչ օլիմպիական մարզաձևեր

Այս ցանկը վերջնական չէ։

«ՌԴ - ում ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» օրենքով նախատեսված է ստեղծել՝

  • Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեն
  • Ռուսաստանի մառալիմպիկ կոմիտե
  • Համառուսական, մարային և տեղական սպորտային ֆեդերացիաներ
  • Ֆիզկուլտուրա սպորտային կազմակերպություններ
  • Սպորտային ակումբներ

Յուրաքանչյուր մարզզաձևի ներսում առանձնացվում է սպորտային կարգապահություն՝ մարզաձևերի մասեր որոնք ունեն հատոււկ առանձնահատկություններ, և ներառում են սորտային մրցույթների մի քանին տեսակներ, ծրագրեր։

Ռուսական սպորտ խմբագրել

2010 - ից 2020 թթ. տասնամյակում Ռուսաստաում նախատեսված են բազմաթիվ, խոշոր միջազգային սպորտային մրցույթներ. մասնավորապես ՝

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Социально-экономические показатели Российской Федерации в 1992—2008 гг. Արխիվացված 2013-09-25 Wayback Machine // Росстат
  2. Федеральный закон Российской Федерации от 4 декабря 2007 г. N 329-ФЗ «О физической культуре и спорте в Российской Федерации», Российская Газета
  3. «Всероссийский реестр видов спорта». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 27-ին.
  4. Приказ Федерального агентства по физической культуре и спорту от 4 июля 2006 г № 414 «О компьютерном спорте»
  5. Положение «О Всероссийском реестре видов спорта (ВРВС)» (утв. Приказом Федерального агентства по физической культуре, спорту и туризму от 28 сентября 2004 г № 273)
  6. Утв. приказом Госкомспорта РФ от 14.04.2003 № 225 «О перечне видов спорта, признанных федеральным органом исполнительной власти в области физической культуры и спорта» с последующими изменениями
  7. Приказ Госкомспорта РФ от 25.07.2001 № 449 «О введении видов спорта в государственные программы физического воспитания»
  8. ProPlay / Новости / Киберспорт более не имеет официального статуса