Սպեսարտին
Սպեսարտին (անգլ.՝ Spessartine), (ԴՖՀ Շպեսարտ (Spessart) սարահարթի անվամբ), նռնաքարերի խմբի միներալ, մանգան պարունակող ալյումանռնաքար՝ Mn3Al2(Si04)3, սովորական են Fe2+, Mg2+, Ca2+, ինչպես նաե Y3+ իզոմորֆ խառնուրդները։
| Սպեսարտին | |
|---|---|
 | |
| Ընդհանուր | |
| Կատեգորիա | միներալների տեսակ |
| Բանաձև (կրկնվող միավորը) | Mn²⁺₃Al₂(SiO₄)₃[1] |
| Նիկել-Շտրունցի դասակարգում | 9.AD.25[2] |
| Դանա դասակարգում | 51.4.3a.3 |
| Գույն | դեղին, նարնջագույն և կարմիր |
| Շերտի գույն | սպիտակ |
| Բյուրեղային համակարգ | Խորանարդային համակարգ |
| Ենթակատեգորիա | Նռնաքարեր[3] |
Բյուրեղագիտական համակարգը խորանարդային է։ Առաջացնում է նռնաքարերի համար տիպիկ բյուրեղներ և հատիկավոր ագրեգատներ։ Սպեսարտինի գույնը, կախված խառնուրդներից, փոխվում է բաց վարդագույնից մինչե գորշ կարմիր։ Կարծրությունը՝ 7—7,5, խտությունը՝ 3800—4280 կգ/մ³։ Սպեսարտին ամենից հաճախ հանդիպում է գրանիտային պեգմատիտներում, մետամորֆային ապարներում և սկառներում։
Առաջացման վայրեր խմբագրել
Բարձր որակի սպեսարտին հանդիպում է Շրի-Լանկայում, Բրազիլիայում, ԱՄՆ-ում Նորվեգիայում, Շվեցարիայում, Մեքսիկայում, Իտալիայում, Մադագասկար կղզում։Բրազիլիայու Մադագասկարում և Ռուսաստանում հայտնաբերվել են մոտ 100 կարատանոց մաքուր սպեսարտինի կտորներ։
Պռակտիկ նշանակություն խմբագրել
Ունեն կոլեկցիոն նշանակություն։ Սմիթսոնյան համալսարանում գտնվում են 109 և 58,8 կարատանոց սպեսարտիններ Բռազիլիայից և 40,1 կարատանոց ԱՄՆ-ից։ Ամերիկայի բնական պատմության թանգարանում գտնվում է 96 կարատանոց սպեսարտին։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
|
Սա միներալի կամ հանքանյութաբանության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպեսարտին» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 69)։ 
|