Սուրբ Հռոմի կայսրերի ցանկ

Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսրերը կրում էին «հռոմեական կայսր» (լատին․՝ imperator Romanorum) կամ «Հռոմեական կայսրության կայսր» (լատին․՝ imperator Romanum gubernans imperium) տիտղոսները, այսպիսով ընդգծելով այն փաստը, որ հանդիասանում են Հռոմեական կայսրության իրավահաջորդները։ Օտտոն I Մեծի թագադրումից (962 թվական) կայսրությունը իր կազմի մեջ ներգրավեց նաև Գերմանիան, Իտալիան և Արելատի Բուրգունդյան թագավորությունը։ Սրբազան Հռոմեական կայսրություն անվանումը ծագել է 1254 թվականին, բայց ներկայումս վերագրվում է 962 թվականից (երբեմն նաև 800 թվականից) մինչև 1806 թվականը։

1212 թվականին կայսրության կազմում թագավորություն դարձավ նաև Չեխիան։ Հետագայում Բուրգունդիան մտավ Ֆրանսիայի կազմի մեջմիսկ 15-րդ դարի կեսերին Ֆրիդրիխ 3-րդը հրաժարվեց Իտալիային ուղղված պահանջներից և ընդունեց նոր տիտղոս. գերմանական ազգի Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր։ Այսպիսով, կայսրության տարածքները սահմանափակվում էին Գերմանիայով և Չեխիայով։ 19-րդ դարում Նապոլեոնական պատերազմներ սկիզբը մեծ վնաս հասցրին գերմանական պետությունների միասնականությանը։ Ֆրանց 2-րդ կայսրը Նապոլեոն Բոնապարտի ճնշումների պատճառով հրաժարվեց իր գահից (1806 թվական)։ Սրբազան Հռոմեական կայսրությունը դադարաց գոյություն ունենալ։

Կարլոս Մեծը ստացավ կայսրի տիտղոս Հռոմի պապի՝ Լևոն 3-րդի կողմից, իր գահակալության ժամանակ 800 թվականին։ Հետագայում կայսրի տիտղոս ընդունելը կախված էր հռոմի պապի համաձայնությունից։ Սակայն Օտտոն 1-ին ժամանակաշրջանում համարվում էր, որ կայսրական տիտղոսի իրավունք ունի միայն Գերմանիայի թագավորը, ընտրված գերմանական կուրֆժրստների կողմից, ոչ բոլոր գերմանական արքաններն էին կարողանում թագադրվել պապի կողմից, և հետևաբար նրանցից ոչ բոլորն էին համարվում Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր։

1508 թվականին Գերմանիայի արքա Մակսիմիլիան 1-ինը, դեպի Հռոմ անհաջող արշավանքից հետո, պապի կողմից ստացավ ընտրյալ կայսրի կոչում։ Նրա իրավահջորդը Կարլոս 5-րդը տագադրվեց պապի կողմից, որպես կայսր 1530 թվականին, սակայն նրա հետնորդները այլևս չէին ցանկանում կայսր համարվելու համար ստանալ պապի համաձայնությունը, և պապի կողմից ստանում են այդ իրավունքը համարվել «ընտրյալ կայսրեր»։

Մինչև Օտտոն 1-ին կայսրը կառավարած կայսրերը խմբագրել

Ավանդաբար Սրբազան Հռոմեական կայսրության հիմնադրումը համարվում է 962 թվականը, սակայն մինչ այդ նույնպես եղել են կայսրեր, որոնք կառավարել են Սրբազան Հռոմեական կայսրությունը։

Կարոլինգյան արքայատոհՄ խմբագրել

Անունը	Ապրելու տարիները	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց
Կարլոս I	Ապրիլի 2, 742 թվական - Հունվարի 28, 814 թվական	Դեկտեմբերի 25, 800 թվական	Հունվարի 28, 814 թվական
Լուի I	778 թվական - Հունիսի 20, 840 թվական	առաջին անգամ Սեպտեմբերի 11, 813 թվական ^[1] երկրորդ անգամ Հոկտեմբերի 5, 816 թվական	Հունիսի 20, 840 թվական
Լոթար I	795 թվական - Սեպտեմբերի 29, 855 թվական	Ապրիլի 5, 823 թվական	Սեպտեմբերի 29, 855 թվական
Լյուդովիկոս II	825 թվական - Օգոստոսի 12, 875 թվական	առաջին անգամ 850 երկրորդ անգամ Մայիսի 18, 872 թվական	Օգոստոսի 12, 875 թվական
Լյուդովիկոս III	Հունիսի 13, 823 թվական - Հոկտեմբերի 6, 877 թվական	Դեկտեմբերի 29, 875 թվական	Հոկտեմբերի 6, 877 թվական
Կառլոս III	Հունիսի 13, 839 թվական - Հունվարի 13, 888 թվական	Փետրվարի 12, 881 թվական	Հունվարի 13, 888 թվական
Առնուլֆ Կարինտացի	Հոկտեմբեր,850թ․ - 8 դեկտեմբերի,899թ․	Նոյեմբերի 11,887	Դեկտեմբերի 8,899
Լյուդովիկոս IV	Սեպտեմբեր կամ հոկտեմբեր,893 - սեպտեմբերի 24,911	Հունվարի 21,900	Սեպտեմբերի 24,911

Կոնրադիններ խմբագրել


Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Թագադրումը	Դադարել է արքա լինելուց	Մետաղադրամը
	Կոնրադ I	881 - դեկտեմբերի 23,918	Նոյեմբերի 10,911	Դեկտեմբերի 23,918

Սաքսյան արքայատոհմ խմբագրել


Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Թագադրումը	Դադարել է արքա լինելուց	Մետաղադրամը
	Հենրիխ I	876 - հուլիսի 2,936	Մայիսի 6,919	Հուլիսի 2,936
	Օտտոն I	Նոյեմբերի 23,912 - մայիսի 7,973	Հուլիսի 2,936	Մայիսի 7,973

Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսրերը խմբագրել

Օտտոնյան(Սաքսյան) արքայատոհմ խմբագրել

#	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց
1	Օտտոն I	Նոյեմբերի 23, 912 թվական - Մայիսի 7, 973 թվական	-	Փետրվարի 2, 962 թվական	Մայիսի 7, 973 թվական
2	Օտտոն II	955 թվական - Դեկտեմբերի 7, 983 թվական	961 թվական	Դեկտեմբերի 25, 967 թվական	Դեկտեմբերի 7, 983 թվական
3	Օտտոն III	980 թվական - Հունվարի 23, 1002 թվական	Հունիս, 983 թվական	Մայիսի 21, 996 թվական	Հունվարի 23, 1002 թվական
4	Հենրիխ II ^[2]	Մայիսի 6, 973 թվական - Հուլիսի 13, 1024 թվական	Հունիսի 7, 1002 թվական	Փետրվարի 14, 1014 թվական	Հուլիսի 13, 1024 թվական

Սալյան (Ֆրանսիական) արքայատոհմ խմբագրել

#	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց
5	Կոնրադ II ^[3]	990 թվական - Հունիսի 4, 1039 թվական	1024 թվական	Մարտի 26, 1027 թվական	Հունիսի 4, 1039 թվական
6	Հենրիխ III	Հոկտեմբերի 29, 1017 թվական - Հոկտեմբերի 5, 1056 թվական	1028 թվական	Դեկտեմբերի 25, 1046 թվական	Հոկտեմբերի 5, 1056 թվական
7	Հենրիխ IV	Նոյեմբերի 11, 1050 թվական - Օգոստոսի 7, 1106 թվական	1053 թվական	Մարտի 31, 1084 թվական	Դեկտեմբեր, 1105 թվական
8	Հենրիխ V ^[4]	Նոյեմբերի 8, 1086 թվական - Մայիսի 23, 1125 թվական	Հունվարի 6, 1099 թվական	Ապրիլի 13, 1111 թվական	Մայիսի 23, 1125 թվական

Սուպլինբուրգյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Մետաղադրամը
9		Լոթար III ^[5]	Հունիսի 9, 1075 թվական - Դեկտեմբերի 4, 1137 թվական	1125 թվական	Հունիսի 4, 1133 թվական	Դեկտեմբերի 4, 1137 թվական

Շտաուֆենյան (կամ Հոհենշտաուֆենյան) արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
10		Ֆրիդրիխ I	1122 թվական - Հունիսի 10, 1190 թվական	Մարտի 4, 1152 թվական	Հունիսի 18, 1155 թվական	Հունիսի 10, 1190 թվական
11		Հենրիխ VI	Նոյեմբեր, 1165 թվական - Սեպտեմբերի 28, 1197 թվական	? Ապրիլ, 1169 թվական	Ապրիլի 14, 1191 թվական	Սեպտեմբերի 28, 1197 թվական

Ուելֆյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
12		Օտտոն IV	1175 կամ 1176 թվական - Մայիսի 19, 1218 թվական	Հունիսի 9, 1198 թվական	Հոկտեմբերի 4, 1209 թվական	1215 թվական

Շտաուֆենյան (կամ Հոհենշտաուֆենյան) արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
13		Ֆրիդրիխ II	Դեկտեմբերի 26, 1194 թվական - Դեկտեմբերի 13, 1250 թվական	1196 թվական 1215 թվական վերաընտրում	Նոյեմբերի 22, 1220 թվական	Դեկտեմբերի 13, 1250 թվական

Լյուքսեմբուրգյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
14		Հենրիխ VII	1275/1279 թվական - Օգոստոսի 24, 1313 թվական	1308 թվական	Հունիսի 29, 1312 թվական	Օգոստոսի 24, 1313 թվական

Ուիտտելսբախյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
15		Լուի V	Ապրիլի 1, 1282 թվական - Հոկտեմբերի 11, 1347 թվական	Հոկտեմբեր, 1314 թվական	Հունվարի 17, 1328 թվական	Հոկտեմբերի 11, 1347 թվական

Լյուքսեմբուրգյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
16		Կառլոս IV	Մայիսի 14, 1316 թվական - Նոյեմբերի 29, 1378 թվական	Հուլիսի 11, 1346 թվական/ Հունիսի 17, 1349 թվական վերաընտրում	Ապրիլի 5, 1355 թվական	Նոյեմբերի 29, 1378 թվական
17		Սիգիզմուդ	Փետրվարի 14, 1368 թվական - Դեկտեմբերի 9, 1437 թվական	Սեպտեմբերի 10, 1410 թվական/ Հուլիսի 21, 1411 թվական վերաընտրում	Մայիսի 31, 1433 թվական	Դեկտեմբերի 9, 1437 թվական

Հաբսբուրգյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց
18	Ֆրիդրիխ III	Սեպտեմբերի 21, 1415 թվական - Օգոստոսի 19, 1493 թվական	1440 թվական	Մարտի 19, 1452 թվական	Օգոստոսի 19, 1493 թվական
19	Մակսիմիլիան I	Մարտի 22, 1459 թվական - Հունվարի 12, 1519 թվական	Փետրվարի 16, 1486 թվական	- ^[6]	Հունվարի 12, 1519 թվական
20	Կառլոս V	Փետրվարի 24, 1500 թվական - Սեպտեմբերի 21, 1558 թվական	Հունիսի 28, 1519 թվական	Փետրվար, 1530 թվական	Հունվարի 16, 1556 թվական
21	Ֆերդինանդ I	Մարտի 10, 1503 թվական - Հուլիսի 25, 1564 թվական	1531 թվական	- ^[6]	Հուլիսի 25, 1564 թվական
22	Մակսիմիլիան II	Հուլիսի 31, 1527 թվական - Հոկտեմբերի 12, 1576 թվական	Նոյեմբեր, 1562 թվական	- ^[6]	Հոկտեմբեր, 1576 թվական
23	Ռուդոլֆ II ^[7]	Հուլիսի 18, 1552 թվական - Հունվարի 20, 1612 թվական	1575 թվական	Հունիսի 30, 1575 թվական	Հունվարի 20, 1612 թվական
24	Մաթթիաս	Փետրվարի 24, 1557 թվական - Մարտի 20, 1619 թվական	1612 թվական	Հունվարի 23, 1612 թվական	Մարտի 20, 1619 թվական
25	Ֆերդինանդ II	Հուլիսի 9, 1578 թվական - Փետրվարի 15, 1637 թվական	1618 թվական	Մարտի 10, 1619 թվական	Փետրվարի 15, 1637 թվական
26	Ֆերդինանդ III	Հուլիսի 13, 1608 թվական - Ապրիլի 2, 1657 թվական	1636 թվական	Նոյեմբերի 18, 1637 թվական	Ապրիլի 2, 1657 թվական
27	Լեոպոլդ I	Հունիսի 9, 1640 թվական - Մայիսի 5, 1705 թվական	Հուլիսի 18, 1658 թվական	Մարտի 6, 1657 թվական	Մայիսի 5, 1705 թվական
28	Ժոզեֆ I	Հուլիսի 26, 1678 թվական - Ապրիլի 17, 1711 թվական	Հունվարի 6, 1690 թվական	Մայիսի 1, 1705 թվական	Ապրիլի 17, 1711 թվական
29	Կառլոս VI	Հոկտեմբերի 1, 1685 թվական - Հոկտեմբերի 20, 1740 թվական	Հոկտեմբերի 12, 1711 թվական	Դեկտեմբերի 22, 1711 թվական	Հոկտեմբերի 20, 1740 թվական

Ուիտտելսբախյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Նկարը	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց	Զինանշանը
30		Կառլոս VII ^[6]	Օգոստոսի 6, 1697 թվական - Հունվարի 20, 1745 թվական	Հունվարի 24, 1742 թվական	Փետրվարի 12, 1742 թվական	Հունվարի 20, 1745 թվական

Հաբսբուրգ-Լորրենյան արքայատոհմ խմբագրել

#	Անունը	Ապրելու տարիները	Ընտրությունը	Թագադրումը	Դադարել է կայսր լինելուց
31	Ֆրանց I	Դեկտեմբերի 8, 1708 թվական - Օգոստոսի 18, 1765 թվական	Սեպտեմբերի 13, 1745 թվական	- ^[6]	Օգոստոսի 18, 1765 թվական
32	Ժոզեֆ II	Մարտի 13, 1741 թվական - Փետրվարի 20, 1790 թվական	սկսած Օգոստոսի 18ից, 1765 թվական	Օգոստոսի 19, 1765 թվական	Փետրվարի 20, 1790 թվական
33	Լեոպոլդ II	Մայիսի 5, 1747 թվական - Մարտի 1, 1792 թվական	սկսած Փետրվարի 20ից, 1790 թվական	- ^[6]	Մարտի 1, 1792 թվական
34	Ֆրանց II	Փետրվարի 12, 1768 թվական - Մարտի 2, 1835 թվական	սկսած Մարտի 1ից, 1792 թվական	Մարտի 4, 1792 թվական	Օգոստոսի 6, 1806 թվական

Պապի կողմից ճանաչված կայսրերը խմբագրել

Կայսր	Թագադրման տարեթիվը	Թագադրող	Վայրը
Կարլոս 1-ին^[8]	Դեկտեմբերի 25, 800	Լեո 3-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Լուի 1-ին	Հոկտեմբերի 5, 816	Ստեֆեն 4-րդ պապ	Ռեյմս, Ֆրանսիա
Լոթար 1-ին	Ապրիլի 5, 823	Պաշալ 1-ին պապ	Հռոմ, Իտալիա
Լուի 2-րդ	Հունիսի 15, 844	Լեո 4-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Կարլոս 2-րդ	Դեկտեմբերի 29, 875	Ջոն 8-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Կարլոս 3-րդ	Փետրվարի 12, 881	Ջոն 8-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Գի 3-րդ	Փետրվարի 21, 891	Ստեֆեն 5-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Լամբերտ 2-րդ	Ապրիլի 30, 892	Ֆորմոսուս պապ	Ռավեննա, Իտալիա
Արնուլֆ	Փետրվարի 22, 896	Ֆորմոսուս պապ	Հռոմ, Իտալիա
Լուի 3-րդ	Փետրվարի 15 կամ 22, 901	Բենեդիկտոս 4-րդ	Հռոմ, Իտալիա
Բերենգար 1-ին	Դեկտեմբեր 915	Ջոն 10-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Օտտոն 1-ին	Փետրվարի 2, 962	Ջոն 12-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Օտտոն 2-րդ	Դեկտեմբերի 25, 967	Ջոն 13-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Օտտոն 3-րդ	Մայիսի 21, 996	Գրեգորի 5-րդ պապ	Մոնզա, Իտալիա
Հենրիխ 2-րդ	Փետրվարի 14, 1014	Բենեդիկտոս 8-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Կոնրադ 2-րդ	Մարտի 26, 1027	Ջո 9-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Հենրիխ 3-րդ	Դեկտեմբերի 25, 1046	Կլեմենտ 2-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Հենրիխ 4-րդ	Մարտի 31, 1084	Կլեմենտ 3-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Հենրիխ 5-րդ	Ապրիլի 13, 1111	Պաշալ 2-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Լոթար 3-րդ	Հունիսի 4, 1133	Ինոկենտիոս 2-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Ֆրեդերիկ 1-ին	Հունիսի 18, 1155	Ադրիան 4-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Հենրիխ 6-րդ	Ապրիլի 14, 1191	Կելեստին 3-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Օտտոն 4-րդ	Հոկտեմբերի 4, 1209	Ինոկենտիոս 3-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Ֆրեդերիկ 2-րդ	Նոյեմբերի 22, 1220	Հոնորիս 3-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Հենրիխ 7-րդ	Հունիսի 29, 1312	Ղիբելինեսս կարդինալ	Հռոմ, Իտալիա
Լուի 4-րդ	Հունվարի 17, 1328	Սենատոր Սկիարա Կոլոննա	Հռոմ, Իտալիա
Կարլոս 4-րդ	Ապրիլի 5, 1355	Ինոկենտիոս 6-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Սիգիսմուդ	Մայիսի 31, 1433	Եվգենիուս 4-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Ֆրեդերիկ 3-րդ	Մարտի 19, 1452	Նիկոլաս 5-րդ պապ	Հռոմ, Իտալիա
Կարլոս 5-րդ	Փետրվարի 24, 1530	Կլեմենտ 7-րդ պապ	Բոլոնյա, Իտալիա

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Egon Boshof: Ludwig der Fromme. Darmstadt 1996, p. 89
↑ enumerated as successor of Henry I who was German King 919–936 but not Emperor.
↑ enumerated as successor of Conrad I who was German King 911–918 but not Emperor
↑ Barraclough, Geoffrey (1984). The Origins of Modern Germany. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-30153-2.
↑ enumerated as successor of Lothair II, who was King of Lotharingia 855–869 but not Emperor
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Emperor-Elect.
↑ enumerated as successor of Rudolph I who was German King 1273–1291.
↑ «Karl I. der Grosse» (գերմաներեն). Die Genealogie der Franken und Frankreichs - Die fränkischen Adelsgeschlechter des Mittelalters.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Հռոմի պապերի ցուցակը

[1] Egon Boshof: Ludwig der Fromme. Darmstadt 1996, p. 89

[2] umerated as successor of Henry I who was German King 919–936 but not Emperor.

[3] umerated as successor of Conrad I who was German King 911–918 but not Emperor

[4] Barraclough, Geoffrey (1984). The Origins of Modern Germany. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-30153-2.

[5] umerated as successor of Lothair II, who was King of Lotharingia 855–869 but not Emperor

[emperor-elect-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Emperor-Elect.

[7] umerated as successor of Rudolph I who was German King 1273–1291.

[8] «Karl I. der Grosse» (գերմաներեն). Die Genealogie der Franken und Frankreichs - Die fränkischen Adelsgeschlechter des Mittelalters.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]