Սոյուզմուլտֆիլմ

«Սոյուզմուլտֆիլմ» (ռուս.՝ «Союзмультфильм»), մուլտիպլիկացիոն ֆիլմերի արտադրության` խորհրդային և ռուսական խոշորագույն պետական կինոստուդիա, որը հիմնադրվել է 1936 թվականի հունիսի 10-ին Մոսկվայում և գործում է մինչ օրս։ Իր գոյության շուրջ 87 տարիների ընթացքում կինոստուդիայում ստեղծվել է տարբեր ժանրերի ավելի քան 1500 մուլտֆիլմեր, որոնցից շատերը մտել են համաշխարհային անիմացիայի «Ոսկե ֆոնդ»` որպես դասական նմուշներ և մասնակցել տարբեր միջազգային կինոփառատոների՝ ստանալով բազում պարգևներ ու մրցանակներ։

Սոյուզմուլտֆիլմ
Տեսակ	անիմացիոն ընկերություն, կինոֆիլմերի արտադրության ընկերություն և կինոստուդիա
Հիմնադրված է	հունիսի 10, 1936
Վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան և Akademika Korolyova street (Moscow)
Երկիր	Ռուսաստան
Արդյունաբերություն	մուլտիպլիկացիա
Ընդհանուր ակտիվներ	900 մլն ₽ (2017)
Հասույթ	161 մլն ₽ (2017)
Սեփականատեր	ՌԴ մշակույթի նախարարություն
Կայք	souzmult.ru
Soyuzmultfilm Վիքիպահեստում

Պատմական ակնարկ

«Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիան հիմնադրվել է 1936 թվականի հունիսի 10-ին և ի սկզբանե կոչվել «Սոյուզդետմուլտֆիլմ», սակայն 1937 թվականի օգոստոսի 20-ին անվանվել է «Սոյուզմուլտֆիլմ»։ Մուլտիպլիկացիոն ֆիլմերի ստուդիա ստեղծելու հրամանը ստորագրվել էր ԽՍՀՄ կինոֆոտոարդյունաբերության գլխավոր վարչության ղեկավարի կողմից, սակայն համարվում է, որ ստեղծման որոշումը կայացրել է անձամբ Ստալինը։

Սկզբնական փուլում ստուդիայի աշխատակազմը համալրվել է նկարչական կինոյի այնպիսի վարպետներով, ինչպիսիք էին Իվան Իվանով-Վանոն, Օլգա Խոդատաևան, Վալենտինա Բրումբերգ և Զինաիդա Բրումբերգ քույրերը, Վլադիմիր Սուտեևը, Դմիտրի Բաբիչենկոն և այլք։ Ստուդիայում թողարկված առաջին մուլտֆիլմը «Աֆրիկայում շոգ է» (1936 թ.) կինոնկարն էր։

1937 թվականից կինոստուդիան սկսել է նկարահանել գունավոր ֆիլմեր։ 1939-1941 թվականներին ստեղծվել են այնպիսի մուլտֆիլմեր, որոնք մտել են համաշխարհային կինեմատոգրաֆի «Ոսկե ֆոնդ»։ Այդպիսի ֆիլմերից էին Լեոնիդ Ամալրիկի և Վլադիմիր Պոլկովնիկովի «Լիմպոպո» (1939 թ.), «Բարմալեյ» (1941 թ.), Իվան Իվանով-Վանոյի «Մոյդոդիր» (1939 թ.), «Քեռի Ստյոպա» (1939 թ.) և այլն։ 1941-1945 թվականների առավել հայտնի ֆիլմերից էին Պյոտր Նոսովի և Միխայիլ Ցեխանովսկու «Եղևնին» (1942 թ.), Իվան Իվանով-Վանոյի «Գողացված արևը» (1944 թ.), Բրումբերգ քույրերի «Հեքիաթ Սալթան թագավորի մասին» (1943 թ.), «Սինդբադ-ծովագնաց» (1944 թ.) և այլ ֆիլմեր։

1940-ական թվականների կեսերին նկարահանվել են այնպիսի ֆիլմեր, ինչպիսիք էին Իվան Իվանով-Վանոյի «Սապատավոր ձիուկը» (1947 թ., այն բարձր է գնահատել Ուոլթ Դիսնեյը` ցուցադրելով իր նկարիչներին), Բրումբերգ քույրերի «Կորած հրովարտակը» (1945 թ.), «Ֆեդյա Զայցև» (1948 թ.), Լեոնիդ Ամալրիկի և Վլադիմիր Պոլկովնիկովի «Գորշ Վզիկը» (1948թ.), Ալեքսանդր Իվանովի «Կվարտետ» (1947 թ.) և այլ ֆիլմեր։ 1947 թվականին՝ Վենետիկի 8-րդ կինոփառատոնում, Մստիսլավ Պաշչենկոյի «Ուրախության երգը» մուլտֆիլմը պարգևատրվել է բրոնզե մեդալով։ Դա կինոստուդիայի առաջին մրցանակն էր։

1950-ականների առավել հայտնի ֆիլմերից էին Միխայիլ Ցեխանովսկու «Կաշտանկա» (1952 թ.), Լև Ատամանովի «Ալվան ծաղիկը» (1952 թ.), «Ոսկե այծքաղը» (1954 թ.), Իվան Իվանով-Վանոյի «Ձյունանուշը» (1952թ.), Մստիսլավ Պաշչենկոյի «Երբ վառվում են տոնածառի լույսերը» (1950 թ.), «Անտառային ճամփորդները» (1951 թ.), «Չարաճճի փիսիկը» (1953 թ.), Լեոնիդ Ամալրիկի և Վլադիմիր Պոլկովնիկովի «Կախարդական խանութը» (1953 թ.) և ուրիշներ։ Այդ տարիներին իր նորարարական մոտեցումներով աչքի է ընկնում Լև Ատամանովի «Ձյունե թագուհին» (1957 թ.) մուլտֆիլմը։ 1950-ական թվականներին թողարկվել են բազմաթիվ լիամետրաժ մուլտֆիլմեր` «Կախարդված տղան» (1955 թ.), «Ինչ-որ մի թագավորությունում» (1957թ.), «Ընկուզենու շիվը» (1955թ.), «Ոչ հասարակ մրցախաղ» (1955 թ.), «Նավակը» (1956 թ.), «Կատվի տունը» (1958 թ.), «Յարանգայում վառ է կրակը» (1956 թ.), «Սխալների կղզին» (1955 թ.), «Պետյան և Կարմիր Գլխարկը» (1958 թ.), «Մուրզիլկայի արկածները» (1956 թ.) և այլն։

1960-ական թվականները աչքի են ընկնում ստեղծագործական նոր որոնումներով և փորձարարություններով։ Այդ տարիների ֆիլմերից էին Ռոման Դավիդովի «Ուլիկը» (1961 թ.), Լև Ատամանովի «Բանալին» (1961 թ.), «Նստարան» (1967 թ.), «Պարուհին նավի վրա» (1969 թ.), Բրումբերգ քույրերի «Մեծ անախորժություններ» (1961 թ.), Միխայիլ Ցեխանովսկու «Վայրի կարապները» (1962 թ.), Ֆեոդոր Խիտրուկի «Մի հանցագործության պատմություն» (1962 թ.), Լեոնիդ Ամալրիկի «Մատնաչափիկը» (1964 թ.), «Գետաձին, որը վախենում էր պատվաստումներից» (1966 թ.), Վլադիմիր Պոլկովնիկովի «Ձկնորս կատուն» (1964 թ.), Բորիս Դյոժկինի «Չիպոլինո» (1961 թ.), «Ձնե ուղիներ» (1963թ.), Բրումբերգ քույրերի «Կոշկավոր կատուն» (1968 թ.), Իվան Ակսենչուկի «Ջրահարսը» (1968 թ.), Ալեքսանդրա Սնեժկո-Բլոցկայայի «Բարանկին, մարդ եղիր» (1963 թ.), «Ռիկի-Տիկի-Տավի» (1965 թ.), Ֆեոդոր Խիտրուկի «Բոնիֆացիի արձակուրդները» (1965 թ.), «Ֆիլմ, ֆիլմ, ֆիլմ» (1968 թ.), Եֆիմ Գամբուրգի «Լրտեսական կրքեր» (1967 թ.) և այլն։

1960-ականների տիկնիկային միավորման հայտնի ֆիլմերից էին Ռոման Կաչանովի «Ձեռնոցը» (1967 թ.), Վլադիմիր Դեգտյարովի «Ո՞վ ասաց մյաու» (1962 թ.), «Ուլիկը, որ հաշվում էր մինչև տասը» (1968 թ.) և այլն։ 1960-ականներին սկիզբ դրվեց նաև մուլտսերիալների, որոնց նկարահանումները շարունակվեցին նաև 1970-1980 թվականներին։ Այդպիսի մուլտսերիալներից էին «Մաուգլի» (1967 թ.), «Մանչուկն ու Կառլսոնը» (1968 թ.), «Դե, սպասիր» (1969 թ.), «Բրեմենյան երաժիշտները» (1969 թ.), «Վինի Թուխը» (1969 թ.), «Կոկորդիլոս Գենան» (1969 թ.) և այլն։

1970-1980-ական թվականներին «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիան համարվում էր` Եվրոպայի խոշորագույն անիմացիոն ֆիլմեր արտադրող կինոստուդիան։ Այդ տարիներին նկարահանվել է «Ուրախ կարուսել» մուլտֆիլմերի հավաքածուն։ Այդ տարիների մուլտֆիլմերից կարելի է նշել Լև Ատամանովի «Պոնին վազում է շրջանով» (1974 թ.), «Գավ անունով փիսիկը» (1976 թ.), Լև Միլչինի «Անագե տոկուն զինվորիկը» (1976 թ.), Վլադիմիր Պոպովի «Բոբիկը Բարբոսին հյուր» (1977 թ.), «Երեքը Պրոստոկվաշինոյից» (1978 թ.) և այլն։ Իսկ տիկնիկային ֆիլմերից արժե հիշատակել Ռոման Կաչանովի «Չեբուրաշկա» (1971 թ.), «Շապոկլյակ» (1974 թ.), Միխայիլ Կամենեցկու «Ամենափոքրիկ թզուկը» (1977 թ.), «Բոցմանն ու թութակը» (1982 թ.), Իվան Ուֆիմցևի «Գայլն ու հորթուկը» (1984 թ.), «38 թութակ» (1976 թ.) և այլն։ Միջազգային ճանաչում են ստացել Յուրի Նորշտեյնի ֆիլմերը` «Աղվեսն ու նապաստակը» (1973 թ.), «Ձկնկուլն ու կռունկը» (1974 թ.), «Ոզնին մշուշում» (1975 թ.), «Հեքիաթների հեքիաթը» (1979թ.):

1980-ականների աչքի ընկնող ֆիլմերից էին Էդուարդ Նազարովի «Կար-չկար մի շուն» (1982 թ.), «Մրջյունի ճանապարհորդությունը» (1983 թ.) և Գարրի Բարդինի «Բախում» (1983 թ.), «Բրեկ» (1985 թ.), «Ամուսնություն» (1987 թ.) ֆիլմերը։ Առանձին հետաքրքրություն էին ներկայացնում նաև այնպիսի ֆիլմեր, ինչպիսիք էին «Անառակ թութակի վերադարձը» (1984 թ.), «Մարտինկո» (1987 թ.), «Գորշ գայլ էնդ Կարմիր Գլխարկ» (1990 թ.) և այլ ֆիլմեր։

Առավել հայտնի մուլտֆիլմերը

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում
1939	Մոյդոդիր	Мойдодыр
1939	Քեռի Ստյոպան	Дядя Стёпа
1942	Եղևնին	Ёлка
1943	Հեքիաթ Սալթան թագավորի մասին	Сказка о царе Салтане
1944	Հեռախոսը	Телефон
1945	Կորած հրովարտակը	Пропавшая грамота
1946	Ուրախության երգը	Песенка радости
1947	Սապատավոր ձիուկը	Конёк-Горбунок
1948	Ծաղկիկ-յոթնագույնիկ	Цветик-семицветик
1948	Գորշ Վզիկը	Серая Шейка
1948	Ֆեդյա Զայցև	Федя Зайцев
1952	Ալվան ծաղիկը	Аленький цветочек
1952	Կաշտանկա	Каштанка
1954	Ոսկե այծքաղը	Золотая антилопа
1954	Մոյդոդիր	Мойдодыр
1955	Ոչ հասարակ մրցախաղ	Необыкновенный матч
1956	Հին ծանոթները	Старые знакомые
1956	Տասներկու ամիսները	Двенадцать месяцев
1956	Անճոռնի ճուտիկը	Гадкий утёнок
1957	Ձյունե թագուհին	Снежная королева
1958	Պետյան ու Կարմիր գլխարկը	Петя и Красная Шапочка
1958	Տղան Նեապոլից	Мальчик из Неаполя
1958	Կատվի տունը	Кошкин дом
1959	Շուտով անձրև կլինի	Скоро будет дождь
1960-1968	Լուսատտիկը (8 սերիա)	Светлячок (8 серий)
1960	Վինտիկն ու Շպունտիկը ուրախ վարպետներ են	Винтик и Шпунтик Весёлые мастера
1961	Պարծենկոտ մրջյունը	Муравьишка-хвастунишка
1961	Չիպոլինո	Чиполлино
1962	Մի հանցագործության պատմություն	История одного преступления
1964	Քեռի Ստյոպան` միլիցիոներ	Дядя Стёпа — милиционер
1965	Բոնիֆացիի արձակուրդները	Каникулы Бонифация
1965	Նարգիս	Наргис
1965	Ճանապարհորդ գորտը	Лягушка путешественница
1965	Ռիկի-Տիկի-Տավի	Рикки-Тикки-Тави
1967-1971	Մաուգլի	Маугли
1967	Ձեռնոցը	Варежка
1967	Շոգեքարշիկը Ռոմաշկովայից	Паровозик из Ромашкова
1968	Ֆիլմ, ֆիլմ, ֆիլմ	Фильм, фильм, фильм
1968	Ջրահարսը	Русалочка
1968	25-րդները, առաջին օրը	25-е, первый день
1968	Կատուն, որ զբոսնում էր ինքն իր համար	Кот, который гулял сам по себе
1968	Մանչուկն ու Կառլսոնը	Малыш и Карлсон
1969-1993	Դե, սպասիր (18 սերիա)	Ну, погоди! (18 серий)
1969	Կոկորդիլոս Գենան	Крокодил Гена
1969	Բրեմենյան երաժիշտները	Бременские музыканты
1969	Վինի Թուխը	Винни-Пух
1969	Չսովորած դասերի երկրում	В стране невыученных уроков
1969	Ձմեռ պապն ու ամառը	Дед Мороз и лето
1969-2015	Ուրախ կարուսել	Весёлая карусель
1970	Կառլսոնը վերադարձել է	Карлсон вернулся
1971	Չեբուրաշկա	Чебурашка
1971	Վինի Թուխը գնում է հյուր	Винни-Пух идёт в гости
1972	Վինի Թուխն ու հոգսաշատ օրը	Винни-Пух и день забот
1972	Հյուր ամռան մոտ	В гостях у лета
1973	Բրեմենյան երաժիշտների հետքերով	По следам бременских музыкантов
1973	Կղզին	Остров
1974	Ձկնկուլն ու կռունկը	Цапля и журавль
1974	Շապոկլյակը	Шапокляк
1974	Ֆուտբոլային աստղեր	Футбольные звёзды
1974	Մի պարկ խնձոր	Мешок яблок
1975	Ոզնին մշուշում	Ёжик в тумане
1975	Կախարդ Բահրամի ժառանգությունը	Наследство волшебника Бахрама
1976-1991	38 թութակ (10 սերիա)	38 попугаев (10 серий)
1976-1982	Գավ անունով փիսիկը (5 սերիա)	Котёнок по имени Гав (5 серий)
1976	Գաղտնիքով զարդատուփը	Шкатулка с секретом
1976	Հենց այնպես	Просто так
1977	Պոլիգոն	Полигон
1977	Բոբիկը Բարբոսին հյուր	Бобик в гостях у Барбоса
1977-1983	Ամենափոքրիկ թզուկը	Самый маленький гном
1978	Նվեր ամենաթույլի համար	Подарок для самого слабого
1978-1985	Հետևի նստարանին	На задней парте
1978	Երեքը Պրոստոկվաշինոյից	Трое из Простоквашино
1978	Կողոպուտ...	Ограбление по... (полная редакция 1988)
1979	Հեքիաթների հեքիաթը	Сказка сказок
1979	Որս	Охота
1979	Թռչող նավը	Летучий корабль
1980	Արձակուրդները Պրոստոկվաշինոյում	Каникулы в Простоквашино
1981	Երրորդ մոլորակի գաղտնիքը	Тайна третьей планеты
1981	Իվաշկան Պիոներների պալատից	Ивашка из Дворца пионеров
1982	Կար-չկար մի շուն	Жил-был пёс
1983	Ստախոսների դղյակը	Замок лгунов
1983	Մրջյունի ճանապարհորդությունը	Путешествие муравья
1983-1997	Կապկիկները (7 սերիա)	Обезьянки (7 серий)
1983	Չեբուրաշկան գնում է դպրոց	Чебурашка идёт в школу
1984	Հեքիաթ Սալթան թագավորի մասին	Сказка о царе Салтане
1984	Ձմեռը Պրոստոկվաշինոյում	Зима в Простоквашино
1984	Գայլն ու հորթուկը	Волк и телёнок
1984-1998	Անառակ թութակի վերադարձը	Возвращение блудного попугая
1985	Տիկնիկների պարերը	Танцы кукол
1988	Լեռնանցք	Перевал
1989	Ընկերուհին	Подружка
1992	Մաշենկան	Машенька

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոյուզմուլտֆիլմ» հոդվածին։