Սոճի իտալական
Սոճի իտալական կամ Սոճի պինիա (լատին․՝ Pinus pinea), սոճազգիների ընտանիքի մշտադալար բույս։ Տարածված է Միջերկրական ծովի ափերին, հատկապես Պիրենեյան թերակղզում և Փոքր Ասիայում։
| Սոճի իտալական | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Pinus pinea L. | ||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||
| Արեալ | ||||||||||
 | ||||||||||
|
|
Նկարագրություն խմբագրել
Մշտադալար, գեղեցիկ ծառեր են՝ 20-25 մ բարձրությամբ և բարձր ճյուղերից մաքրված բնով։ Սաղարթը բարձրադիր է, երիտասարդ բույսերինը կլորավուն, խիտ, իսկ հասակավոր բույսերինը տափակ, լայնհովանոցաձև։ Փշատերևները հիմնականում գտնվում են ընձյուղների ծայրին, փնջերի մեջ հավաքված 2-ական հատ, մուգ կանաչ են, թափվում են 2-3 տարին մեկ, հասնելով 10-15 սմ երկարության և 1,5-2,0 մմ լայնության։
Կոները միայնակ են, երբեմն՝ 2-3-ական հատ, լայն-ձվաձև կամ համարյա գնդաձև, 10 - 15 սմ երկարությամբ և 10 սմ լայնությամբ, շագանակագույն են և փայլուն, հասունանում են 3-րդ տարում։
Տարածվածություն խմբագրել
Տարածված է Միջերկրական ծովի ափերին՝ Պիրենեյան թերակղզում և Փոքր Ասիայում։
Աճում են Պորտուգալիայի արևմուտքում, Իսպանիայի հարավային և կենտրոնական հատվածներում, Իտալիայի արևելյան և արևմտյան ափամերձ հատվածներում, Հունաստանում՝ Պելոպոնես թերակղզում և այլ կղզիներում, ինչպես նաև Թուրքիայում, Լիբանանում և Կիպրոսում։
Աճեցվում են նաև արհեստական եղանակով։
Էկոլոգիա խմբագրել
Որպես բարձր դեկորատիվ և քչապահանջ մշտադալար ծառատեսակ անհիշելի ժամանակներից հայտնի մշակույթի մեջ։ Բավականին երաշտադիմացկուն է, հաջողությամբ է աճում նույնիսկ 300 մմ տեղումների պայմաններում, սակայն բավարար աճ և դեկորատիվ առանձնահատկություններ է հանդես բերում այն վայրերում, որտեղ մթնոլորտային տեղումների ընդհանուր քանակությունը կազմում է տարեկան 500-1000 մմ։
Նիկիտյան բուսաբանական այգում հանդիպում են 120 տարեկան բույսեր, որոնք հասնում են 16 մ բարձրության և 100 սմ բնի տրամագիծ ունեն։ Իտալական սոճու սերմերը կարելի է ուտել և շատ համեղ են։ Թուրքիան տարեկան 500 տոննա այդպիսի սերմ է արտահանում։
Մի քանի խոշոր ծառեր կան Ախթալայի պարկում, որոնք 50-60 տարեկանում հասնում են 14 - 17 մ բարձրության և ունեն 21 -23 սմ բնի տրամագիծ։ Սաղարթի լայնությունը կազմում է 3-4 մ։ Պտղաբերում է թույլ, սերմերը բարձրորակ են։
Վանաձորում «Սոճուտում» և Երևանում տնկումից 1 -2 տարի հետո լրիվ ոչնչանում են ձմռան սառնամանիքներից։ Կարելի է օգտագործել որպես սոլիտեր և փոքր խմբերով[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ (65)։