Սիրամարգ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սիրամարգ (այլ կիրառումներ)

Սիրամարգը հավազգիների կարգի փասիանների ընտանիքի թռչուն է։ Լինում է 2 տեսակ՝ սովորական և կապտաթև։

Տեսակներ խմբագրել

Սովորական սիրամարգ խմբագրել

Արուի մարմնի երկարությունը 100-125 սմ է, պոչինը՝ 40-45 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 4–4,25 կգ։ Բույն շինելու ժամանակ նա վառ, հարսանեկան զգեստ է «հագնում»։ Կտղուցի ժամանակ նա հովհարաձև բացում է իր՝ մինչև 130 սմ երկարության վերնապոչը (սխալմամբ անվանում են պոչ), որի երփներանգ «աչիկներով» զարդարված փետուրները շլացուցիչ են. գլուխը, պարանոցը և կրծքի մի մասը կապույտ են, մեջքը՝ կանաչ, մարմնի ստորին մասը՝ սև, գլխին՝ ոսկեգույն «թագ»։ Դրա համար էլ արու սիրամարգին անվանում են կենդանություն առած ծիածան։ Այդ երփներանգությունն ստեղծում են ոչ թե փետուրների գույները, այլ նրանց վրայի շատ նուրբ մազիկները, որոնք ծածկված են էլ ավելի մանր մազիկներով։

Էգ սիրամարգերը փոքր են, պարզ գունավորված վերնապոչի երկարացած փետուրներ չունեն։ Սիրամարգը քայլում է հպարտ, սիգաճեմ՝ կարծես հայելու առջև կոտրատվելով։
Բնադրում է գետնին, էգը դնում է 5–6 ձու և խնամքով պահպանում դրանք, բնից գրեթե չի հեռանում։ Սիրամարգերը սնվում են հիմնականում բուսական կերով, նաև միջատներով, փափկամարմիններով, մողեսներով։
Սիրամարգի շքեղ փետրազգեստը շատ վաղուց հրապուրել է մարդկանց։ Հնդկաստանում սովորական սիրամարգին պահում են իբրև կիսաընտանի գեղազարդիչ թռչուն։ Եվրոպա (Հունաստան) է բերվել հավանաբար V դարում։ Կենդանաբանական այգում մեր տեսածը սովորական սիրամարգն է։

Կապտաթև սիրամարգ խմբագրել

Գունավորումն ավելի վառ է։ Էգերը քիչ են տարբերվում արուներից։ Հանդիպում են Հնդկաչինում, Մալակկայում, Սումատրայում։

1936 թ-ին հայտնաբերվել են նաև աֆրիկյան սիրամարգեր, որոնք ապրում են Կոնգո գետի ավազանի անտառներում։

Վայրի սիրամարգերը բնակվում են թփուտներում, անտառների բացատներում, գետափերին։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Հայկական Հանրագիտարան

Ընթերցե՛ք «սիրամարգ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրամարգ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրամարգ» հոդվածին։