Սերգեյ Մերկուրով
Սերգեյ Դմիտրիի Մերկուրով (ռուս.՝ Сергей Дмитриевич Меркуров, հոկտեմբերի 26 (նոյեմբերի 7), 1881[1], Ալեքսանդրապոլ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1] - հունիսի 8, 1952[2][3][4][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2][1]), հունահայ նշանավոր քանդակագործ[5], ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ, ակադեմիկոս և Պուշկինի անվան արվեստի թանգարանի տնօրեն։
| Սերգեյ Մերկուրով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 26 (նոյեմբերի 7), 1881[1] |
| Ծննդավայր | Ալեքսանդրապոլ, Երևանի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Մահացել է | հունիսի 8, 1952[2][3][4][…] (70 տարեկան) |
| Վախճանի վայրը | Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2][1] |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիա |
| Ստեղծագործություն(ներ) | Վլադիմիր Լենինի հուշարձան, Լենինի հուշարձան և Ստեփան Շահումյանի հուշարձան |
| Մասնագիտություն | նկարիչ և քանդակագործ |
| Քաղաքական կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |      և  |
 Sergey Merkurov Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1881 թ. հոկտեմբերի 26-ին (նոյեմբերի 7-ին) Ալեքսանդրապոլում (ներկայումս՝ Գյումրի) հայ քաղկեդոնացի գործարարի ընտանիքում։ Գեորգի Գյուրջիևի զարմիկն է[6]։ 1901 թ. ավարտել է Թիֆլիսի ռեալական դպրոցը և ընդունվել Կիևի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ, որտեղից վտարվել է քաղաքական գործունեության համար։ 1902 թ. Մերկուրովը ուսումը շարունակել է Շվեյցարիայում Ցյուրիխի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետում, ուսանել է Ադոլֆ Մեյերի մոտ, Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիայում մինչև 1905 թ.։ 1905 թ. աշնանից մինչև 1907 թ. ապրել և ուսանել է Փարիզում, եղել է Օգյուստ Ռոդենի և բելգիացի Կ. Մանյեի աշակերտը, որը անդրադարձել է նրա աշխատանքների վրա։ 1907 թ. վերադարձել է Հայաստան՝ Խրիմյան Հայրիկի հետմահու դիմակը ստեղծելու նպատակով։ Հետագայում ապրել է Թիֆլիսում, Յալթայում, Մոսկվայում, ուր հրավիրվել է Լ. Ն. Տոլստոյի հետմահու դիմակը պատրաստելու համար։ Երևանում կանգնեցված Ստեփան Շահումյանի արձանի (1931) հեղինակն է, Լենինի ու Ստալինի մի շարք բարձրարվեստ հուշարձանների (այդ թվում՝ Երևանում) հեղինակ է։ Մոսկվայում տեղադրված Տոլստոյի, Տիմիրյազևի, Բուրդենկոյի և այլ արձանների հեղինակն է։ Մերկուրովը ժամանակակից ակադեմիական ոճի երևելի ներկայացուցիչ է։ Եղել է ազատախոհ անձնավորություն[փա՞ստ], ծանոթ է եղել Լենինի և ժամանակի շատ այլ նշանավոր գործիչների հետ։
Մահ խմբագրել
Մահացել է 1952 թ. հունիսի 8-ին Մոսկվայում և թաղված է Նովոդևիչյան գերեզմանատանը (հողակտոր №2) 1984 թ.
Հիշատակ խմբագրել
.JPG)
Գյումրիում՝ Մերկուրովի հայրական տանը բացվել է քանդակագործի թանգարանը, որին նրա կտակով փոխանցվել են մեծաթիվ արժեքավոր աշխատանքներ[7]։ Այնտեղ են պահվում Տոլստոյի, Թումանյանի, Լենինի, Մայակովսկու մահվան դիմակները։
ԽՍՀՄ-ում և Հայաստանում թողարկվել են Մերկուրովին նվիրված փոստային նամականիշեր։
«Միտք» (1913 թ.) խորհրդանշական քանդակը 1956 թվականին տեղադրվել է Մերկուրովի գերեզմանին։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Հայկական դրոշմանիշ նվիրված Ս.Մերկուրովին -
Ս.Դ.Մերկուրովը ավարտում է Լ.Ն.Տոլստոյի քանդակը։ 1913 թ. -
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Большая российская энциклопедия (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Меркуров Сергей Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Rosenberg, Suzanne (1991). A Soviet odyssey. Toronto: Penguin. էջ 55. ISBN 9780140129274.
- ↑ Grossman, Vasily (2013). An Armenian Sketchbook. New York Review of Books. էջ 127. ISBN 9781590176351.
- ↑ Մահվան դիմակներ ստեղծողը. Մերկուրովի տուն-թանգարանը
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Սերգեյ Մերկուրով Արխիվացված 2021-04-11 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Մերկուրով» հոդվածին։ |