Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարան
Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարան խմբագրել
Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | համալսարան |
| Հիմնադրված է | 1831 |
| Հիմնադրիր | Անդրեա Սանտա Կրուս |
| Անդամակցություն | Ֆրանկոֆոնիայի համալսարանական գործակալություն[1] |
| Երկիր | .svg){kind=small} Բոլիվիա |
| Տեղագրություն | Լա Պաս |
| Կայք | umsa.bo |
Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարանը (Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարան կամ ՍԱԲՀ) Բոլիվիայի առաջատար հասարակական համալսարանն է, որը Լա Պազ քաղաքում հաստատվել է 1830 թվականից ի վեր։ Սան Ֆրանցիսկոյի Քսավիե դե Չիկիսակա համալսարանից (1624) հետո երկրորդ ամենահին համալսարանը Բոլիվիայում ՍԱԲՀ-ն է։
Այն երկրի ամենահեղինակավոր բարձրագույն ակադեմիական կենտրոններից մեկն է։ 2013 թվականի դրությամբ ՍԱԲՀ- ն ուներ շուրջ 80434 գրանցված ուսանող, որն այն դարձնում է Բոլիվիայի ամենամեծ ուսանողական կազմ ունեցող համալսարան։ Բոլիվիայի մի քանի նախագահներ ուսում են ստացել այս համալսարանում։
2017 թվականին QS Լատինական Ամերիկայի համալսարանների վարկանիշային աղյուսակը հաստատեց ՍԱԲՀ- ն որպես Բոլիվիայի լավագույն համալսարան, և զբաղեցրեց Լատինական Ամերիկայի համալսարանների 91-րդ հորիզոնականը[2]։
Պատմություն խմբագրել
Համալսարանը հիմնադրվել է Անդրես դե Սանտա Կրուսի կողմից 1830 թվականի հոկտեմբերի 25-ին բարձրագույն որոշման համաձայն[3]։ Գտնվելով ազգերի կառավարության նստավայրում՝ Լա Պազը, Սան Անդրեսի բարձրագույն համալսարան, իր հիմնադրումից ի վեր մեծ ազդեցություն է ունեցել Բոլիվիայի սոցիալական կյանքի և պատմության վրա։ Համալսարանի ստեղծման պատմությունը բաղկացած է երեք հստակ սահմանված ժամանակաշրջաններից։ Իր ստեղծման օրվանից՝ 1830 թվականից մինչև 1930 թվականի հունիսյան հեղափոխությունը, համալսարանը պաշտոնական էր։ 1930-ից 1936 թվականներին Համալսարանի ռեկտորատի ստեղծումը, որը ղեկավարում էր Հեկտոր Օրմաչեա Ալալեսը, համալսարանը կիսաինքնավար կամ քաղաքային համալսարան էր։ Դրանից հետո մինչ օրս համալսարանը ինքնավար է դարձել։
Վարչական շենք խմբագրել
Շենքը, որտեղ այժմ գտնվում են է համալսարանի գլխավոր գրասենյակները, հայտնի է որպես Մոնոբլոկ և գտնվում է Վիլյասոն պողոտայում։ Այն նախագծել է ճարտարապետ Էմիլիո Վիլանուևան 1942 թվականին, և համարվում է բոլիվիական ճարտարապետության խորհրդանշական եզակի օրինակ։ Շենքը համալսարանական համալիրի մի մասն է կազմում, և ոգեշնչված է նախակոլումբական ճարտարապետությունից, որը երբեք ամբողջությամբ չի նյութականացվել։ Շինարարությունը սկսվել է 1942-ին և ավարտվել 1947-ի հուլիսի 4-ին։ Այն քննադատվեց քաղաքի առաջին երկնաքերը լինելու համար։
Այն նաև սոցիալ տեղաշարժման էպիկենտրոնն է, քանի որ այն քաղաքի կենտրոնն է։
Այն ունի 13 հարկ, որից 11-ը օգտագործվում են որպես դասասենյակներ։ Այնտեղ է գտնվում աշխարհի ամենամեծ գրադարանը, լսարանը, որը հասարակության համար բաց է տարբեր միջոցառումների համար, և ստորգետնյա պարտեզը, որի մուտքը տանում է դեպի կենտրոնական նախասրահ։ Գրադարանը ստեղծվել է 1930 թվականին։
Սենյակների բարձր պահանջարկի շնորհիվ հարակից տարածքներում կառուցվել են տարբեր տաղավարներ և երկու շենք։ Նրանք Մոնոբլոկից առանձնացվում են բաց տարածքներով և ռազմական քոլեջի շենքի պատերով, որոնք նույնպես նախագծվել են Վիլանուևայի կողմից։
Քոլեջներ խմբագրել
Համալսարանն ունի հետևյալ քոլեջները.
- Իրավագիտություն և քաղաքական գիտություններ
- Բժշկության կայք
- Ճարտարապետություն, արվեստ, դիզայն և ծրագրավորման կայք
- Հասարակական գիտությունների կայք
- Տնտեսագիտություն և ֆինանսներ
- Հումանիտար գիտություններ և կրթության կայք
- Դեղագործական և կենսաքիմիական գիտությունների կայք
- Ինժեներական կայք
- Մեխանիկա
- Մաքուր և բնական գիտությունների կայք (որը պահպանում է Max Schreier Planetarium- ը և Patacamaya- ի աստղագիտական աստղադիտարանը)
- Ատամնաբուժություն
- Ագրոնոմիա
- Երկրագիտություններ
Պատվավոր դոկտորներ խմբագրել
- Գրեգորիո Բարո, արգենտինացի գիտնական
- Հայմե Էսկալանտե, ուսուցիչ
- Էդուարդո Բայրո, բոլիվիացի գիտնական, երկրաչափական թվաբանության փորձագետ
- Տակաակի Կաջիթա, 2015 թվականի նոբելյան մրցանակակիր ֆիզիկայից
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://web.archive.org/web/20221123144401/https://www.auf.org/les_membres/nos-membres/
- ↑ «QS Latin America University Rankings». QS World University Rankings. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
- ↑ «Bolivia». CRISCOS. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 29-ին.