Ռոբերտ Գրոսետեստ
Ռոբերտ Գրոսետես (անգլ.՝ Robert Grosseteste, 1168[1][2][3][…], Ստրադբրոուկ, Mid Suffolk, Սուֆոլք, Անգլիա - հոկտեմբերի 9, 1253[1][4][5], Buckden, Հանթինգդոնշայը, Քեմբրիջշիր, Քեմբրիջշիր, Անգլիա[1][6]), Օքսֆորդի համալսարանի մագիստրոս, այնուհետև՝ կանցլեր, եպիսկոպոս։
| Ռոբերտ Գրոսետես Robert Grosseteste | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1168[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ստրադբրոուկ, Mid Suffolk, Սուֆոլք, Անգլիա |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 9, 1253[1][4][5] |
| Մահվան վայր | Buckden, Հանթինգդոնշայը, Քեմբրիջշիր, Քեմբրիջշիր, Անգլիա[1][6] |
| Գերեզման | Լինքոլնի տաճար[7] |
| Քաղաքացիություն |  Անգլիայի թագավորություն |
| Կրոն | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի[8] |
| Կրթություն | Օքսֆորդի համալսարան[5] |
| Երկեր | Le chasteau d'amour?, Reules de garder et governer terres? և Q124865875? |
| Մասնագիտություն | աստվածաբան, փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, աստղագետ, բնագետ, կաթոլիկ քահանա, կաթոլիկ սարկավագ և կաթոլիկ եպիսկոպոս |
| Աշխատավայր | Օքսֆորդի համալսարան[5], ենթդ․ Փարիզի համալսարան[5], Օքսֆորդի համալսարան[5][9] և Ֆրանցիսկյան միաբանություն[5][9] |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | թեմի հովվապետ |
 Robert Grosseteste Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Նա ոչ միայն թարգմանել է Արիստոտելի բնագիտական գրքերը, այլ նաև գրել է այդ գրքերի իր մեկնությունները։ Գրել է նաև իր սեփական գիրքը՝ «Լույսի կամ ձևերի սկզբի մասին»։ Գրոսետեստը հետաքրքրվում էր օպտիկայով, մաթեմատիկայով, աստղագիտությամբ։ Նա համոզված էր, որ բնական գիտությունները պետք է զարգացնել՝ ներգրավելով երկրաչափությունը։
Առաջիններից մեկն է արտահայտել այն միտքը, որ երևույթների ուսումնասիրությունը պետք է սկսել փորձից, որի վերլուծության հիման վրա ընդունվում է ընդհանուր դրույթ, որը պետք է համարել գիտական ենթադրություն (հիպոթեզ)։ Հետագայում, ելնելով այդ ընդհանուր դրույթից, դեդուկցիայի միջոցով արվում են հետևություններ, որոնց փորձնական ստուգումը հիմնավորում է նրանց ճիշտ կամ սխալ լինելը։ Նա ուսումնասիրել է լույսի բեկումը, ձայնի տարածումը, ինչպես նաև բժշկական հարցեր։
Գործունեություն խմբագրել
Ըստ Գրոսետեստի՝ Աստված սկզբում ստեղծել է մի փոքրիկ լուսավոր կետ, որից ակնթարթորեն առաջանում է մեծ գնդաձև պատկեր, որի մեջ կենտրոնացած են մատերիայի և ձևի սկզբանները։ Հետո առաջանում են երկնային լուսատուները, ինչպես արաբալեզու փիլիսոփաների մոտ։ Ըստ նրա՝ բնության փիլիսոփայությունը անհնարին է առանց երկրաչափական ուսումնասիրության, իսկ ֆիզիկայի հիմքում ընկած է օպտիկան։
Գրոսետեստը չի բավարարվում Արիստոտելի ֆիզիկայով, ըստ որի՝ ամեն մարմին ունի իր բնական տեղը, դեպի ուր որ նա շարժվում է՝ ծանրը դեպի ներքև, իսկ թեթևները (օրինակ, ծուխը) դեպի վեր։ Գրոսետեստը լույսը համարում էր բնական ակտիվության աղբյուր, որը կարող է առաջանալ նաև մարմինների փոխազդեցությամբ։ Երկրաչափության պարզ օրենքները արտահայտում են լույսի բնական տնտեսումը։
Ողջ աշխարհը դառնում է ինքնազարգացող լուսավոր զանգվածի արդյունք։ Այդ նրբագույն սուբստանցը առաջացնում է ոչ միայն գույներ, այլ նաև ձայներ, բույսեր, կենդանիներ։ Լույսը մարմնի և հոգու միջև կապող օղակ է։ Լույսն ազդում է մարդկային ողջ մարմնի վրա։ Զգայական և բանական սկզբունքները առաջանում են լույսից։ Մարդկային գիտելիքի լույսը իրենից ներկայացնում է աստվածային բացարձակ լույսի չնչին մասն է։ Գրոսետեստը սկիզբ դրեց Օքսֆորդի փիլիսոփաների բնագիտական ուղղվածությանը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 2,0 2,1 Documenta Catholica Omnia
- ↑ 3,0 3,1 opac.vatlib.it
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Գիտական կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ Catholic-Hierarchy.org — USA: 1990.
- ↑ 9,0 9,1 Stanford Encyclopedia of Philosophy — Stanford University, Center for the Study of Language & Information, 1995. — ISSN 1095-5054
Աղբյուրներ խմբագրել
- «Փիլիսոփայություն բոլորի համար» հեղ. Աղասի Գևորգյան, Երևան, 2007 թ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Գրոսետեստ» հոդվածին։ |