Ռիսալ
Խոսե Ռիսալ ի Ալոնսո (իսպ.՝ José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda, հունիսի 19, 1861[1][2][3][…], Կալամբա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[4][2] - դեկտեմբերի 30, 1896[2][3][5], Մանիլա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[2]), ֆիլիպինցի լուսավորիչ, Ֆիլիպինների ազգային հերոս։
| Խոսե Ռիսալ ի Ալոնսո José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 19, 1861[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Կալամբա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[4][2] |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 30, 1896[2][3][5] (35 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մանիլա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[2] |
| Քաղաքացիություն | Captaincy General of the Philippines |
| Ազգություն | Տագալներ |
| Կրոն | լատինական եկեղեցի |
| Կրթություն | Ատենեո դե Մանիլա համալսարան, Սանտո Թոմասի համալսարան, Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան և University of Santo Tomas Faculty of Medicine and Surgery? |
| Երկեր | Noli Me Tángere?, El filibusterismo? և Mi último adiós? |
| Մասնագիտություն | ակնաբույժ |
| Ամուսին | Ջոզեֆին Բրակեն[6] |
| Ծնողներ | հայր՝ Francisco Mercado?, մայր՝ Teodora Alonso? |
| Անդամություն | Q5884395? և Մասոնականություն |
Ստորագրություն | |
 José Rizal Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Սովորել է Մանիլայի համալսարանում, Իսպանիայում և Գերմանիայում։ Հայտնի էր իբրև բժիշկ, կենդանաբան, ազգագրագետ, լեզվաբան, պատմաբան, գրող, քանդակագործ, գեղանկարիչ։ Գաղութատիրությունը և կղերականությանը մերկացնող Ռիսալի «Չդիպչես ինձ» (1887), «Ծովահեններ» (1891) վեպերը և քաղաքական պամֆլետները մեծ դեր են խաղացել ֆիլիպինյան մտավորականության ազատամտության և ազգային ինքնագիտակցության արթնացման գործում։
1892 թվականին հիմնել է երկրի առաջին քաղաքական կազմակերպությունը՝ ֆիլիպինյան լիգան։ Ռիսլան պայքարել է ռասիզմի և խավարամտության դեմ, պահանջել դեմոկրատական վերափոխումներ՝ խաղաղ ճանապարհով։ Երբ սկսվել է ազատագրական ապստամբությունը, իսպանական իշխանությունները Ռիսալին մեղադրելով խռովություն հրահրելու մեջ՝ մահապատժի են ենթարկել։
Երկեր խմբագրել
- Избранное, М․, 1961 (ռուս.)
Գրականություն խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Левинсон Г. И. Рисаль Хосе // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Т. 22 : Ремень — Сафи. — С. 128.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ National Archives of the Philippines — 2007.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիսալ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
|
Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |