Ռիկսա Լոթարինգացի
Ռիկսա (Ռիխեզա, Ռիկսա) Լոթարինգացի (մոտ 995, Լոթարինգիա, Ֆրանսիայի մետրոպոլիս, Ֆրանսիա - մարտի 27, 1063, Զալֆելդ, Գերմանիա[1]), Լեհաստանի թագուհի, Մեշկո Կամբերտայի կինը 1013 թվականի հունվարից և Կազիմիր I-ի մայրը։ Ռիկսան եղել է Լոթարինգիայի պֆալցգրաֆ Էցցոյի և Մաթիլդա Սաքսոնացու դուստրը։ Նրա հայրը եղել է Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր Օտտոն II-ի և Բյուզանդիայի արքայադուստր Թեոֆանոյի որդին։
| Ռիկսա Լոթարինգացի լեհ.՝ Rycheza Lotaryńska | |
| |
| Դավանանք | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
|---|---|
| Ծննդյան օր | մոտ 995 |
| Ծննդավայր | Լոթարինգիա, Ֆրանսիայի մետրոպոլիս, Ֆրանսիա |
| Վախճանի օր | մարտի 27, 1063 |
| Վախճանի վայր | Զալֆելդ, Գերմանիա[1] |
| Թաղված | Քյոլնի տաճար |
| Դինաստիա | Ezzonids? |
| Հայր | Ezzo, Count Palatine of Lotharingia?[2] |
| Մայր | Matilda of Germany, Countess Palatine of Lotharingia?[2] |
| Ամուսին | Մեշկո II |
| Զավակներ | Կազիմիր I, Richeza of Poland, Queen of Hungary?, Gertrude of Poland? և Ագաթա[2] |
Կենսագրություն խմբագրել
Ռիկսան ծագում է մի ընտանիքից, որը պատկանում է այն ժամանակների բարձրագույն գերմանական արիստոկրատիային։
Նա ուներ երեք եղբայր և վեց քույր՝ Ադելաիդա, Թեոֆանո, Ելվիգա, Մաթիլդա, Իդա և Սոֆիա, որոնց պատվին ներկայում գործում են վանքեր և վանական համալիրներ Քյոլնում, Մայնցում, Էսսենում, Նիվելում, Նոյսում, Դիտկիրխենում, Ֆիլլահեում և Հանդերսայմեում, իսկ եղբայրները՝ Լյուդոլֆը, Օտտոն և Գերմանը, զբաղեցրել են կարևոր եկեղեցական և աշխարհիկ պաշտոններ։
1036 թվականին Գերմանը դարձել է Քյոլնի արքեպիսկոպոսը և Իտալիայի կանցլերը, Օտտոնը 1035-1045 թվականներին եղել է Լոթարինգիայի պֆալցգրաֆը, իսկ հետո՝ Շվաբիայի դուքսը (1045-1047 թվականներին)։ 1025 թվականին ամուսնու հետ միասին Ռիկսան զբաղեցրել է Լեհաստանի գահը։ 1031 թվականի վերջին ստեղծված իրադրության պատճառով (Լեհաստանի իշխան Բեզմպրոմի և իր ամուսին Մեշկոյի միջև բռնկվել է տարաձայնություն և նրանք տեղափոխվել են Չեխիա), որոշել է վերադառնալ Գերմանիա։ Մեշկո II-ի հետ ամուսնության արդյունքում ունեցել են երեք երեխաներ․ 1016 թվականին՝ Կազիմիրին (Լեհաստանի ապագա իշխան) և Ռիսկային (անունը ոչ ճշգրիտ), 1020-1025 թվականների միջև ընկած ժամանակահատվածում՝ Գերտրուդին։ Ռիսկա Լոթարինգացին ունեցել է հիանալի կրթություն և այդ իսկ պատճառով զբաղվել է երեխաների դաստիարակությամբ և ուսուցումով։
Մեկնելով Գերմանիա, թագուհին իր հետ տարել է իր զավակներին և իր հասակակից մի կնոջ՝ Մաթիլդին, որը եղել է Բոլեսլավ Քաջի և իր չորրորդ կին Օդա Մեյսենսկու կրտսեր ազջիկը։ Այդպես էլ Ռիկսան Լեհաստան չի վերադարձել, սակայն մինչ կյանքի վերջը ունեցել է թագուհու տիտղոս։
Չնայած երկրում նրա բացակայության՝ այսուհանդերձ մեծ ազդեցություն է ունեցել Լեհաստանի կառավարման մեջ՝ Կազմիր I-ի և իր թոռ Բոլեսլավ II Համարձակի կառավարման տարիներին։ 1047 թվականին Ռիկսան դարձել է միանձնուհի Բրաուվայլերի վանքում, որը գտնվում է Քյոլն քաղաքից քիչ հեռու։ Այնտեղ նա ապրել է 16 տարի։ Մահից առաջ նա իր ունեցվածքը թողել է վանքին։
Ռիկսա Լոթարինգացին մահացել է 1063 թվականի մարտի 21-ին և թաղված է Քյոլնում։ 1817 թվականին կոստյոլի ապամոնտաժման ժամանակ Ռիկսայի մնացորդները տեղափոխվել են չզբաղեցրած եկեղեցի։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118928872 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
Գրականություն խմբագրել
- Michał Tomaszek, Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy, kraków-ը 2007 ISBN 978-83-60448-34-2
- Jasiński, Kazimierz (1992). Rodowód pierwszych Piastów (in Polish). Warszawa - Wrocław. p. 116.
- Jasiński, Kazimierz (1992). Rodowód pierwszych Piastów (in Polish). Warszawa - Wrocław. p. 115.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- WŁADCZYNIE 1000-1100. Rycheza (սեռ.)