Վիքիպեդիա

Ջոն Չարլզ

Ուիլյամ Ջոն Չարլզ (անգլ.՝ William John Charles; դեկտեմբերի 27, 1931(1931-12-27)[1], Cwmbwrla, Սուոնսի, Ուելս, Միացյալ Թագավորություն - փետրվարի 21, 2004(2004-02-21), Ուեյքֆիլդ, Արևմտյան Յորքշիր, Յորքշիր և Համբեր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), Ուելսացի ֆուտբոլիստ։ Եվրոպական ֆուտբոլի պատմության լավագույն խաղացողներից մեկը, ըստ ՊՍՀՖՖ-ի հարցման՝ 20-րդ դարի լավագույն ֆուտբոլիստների մեջ 84-րդ տեղն է զբաղեցնում, ՈՒԵՖԱ-ում ճանաչվել է 20-րդ դարի Ուելսի լավագույն ֆուտբոլիստ։ Չարլզն ընդգրկվել է Անգլիայի ֆուտբոլային լիգայի հարյուր լեգենդների շարքում, մտնում է անգլիական ֆուտբոլի փառքի սրահ։ Գտնվում է 100 ուելսցի ազգային հերոսների ցուցակում 19-րդ համարի ներքո[2]։ Չարլզը Բրիտանական կայսրության շքանշանի (CBE) հրամանատարի կոչում է ստացել։ Չարլզը համարվում է «A Սերիայի» ամենամեծ օտարերկրյա խաղացողը[3]։ Չարլզը առաջին նեիտալյանցին է, որը մտել է «A Սերիայի» փառքի սրահ[4]։

Ջոն Չարլզ
Քաղաքացիությունը  Միացյալ Թագավորություն
Ծննդյան ամսաթիվ դեկտեմբերի 27, 1931(1931-12-27)[1]
Ծննդավայր Cwmbwrla, Սուոնսի, Ուելս, Միացյալ Թագավորություն
Մահվան ամսաթիվ փետրվարի 21, 2004(2004-02-21) (72 տարեկան)
Մահվան վայր Ուեյքֆիլդ, Արևմտյան Յորքշիր, Յորքշիր և Համբեր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Հասակ 188 սանտիմետր
Քաշ 89 կիլոգրամ
Դիրք հարձակվող

Լրագրող Դոն Դեյվիսի դիպուկ արտահայտությամբ, Ջոն Չարլզը «ուժեղ էր, Ինչպես Հերկուլեսը, և իշխում էր, որպես Կեսար[5]»: Սըր Բոբի Չարլթոնն իր գրքում նրան անվանել է «անհամեմատելի»։ Անգլիայի ֆուտբոլային լիգայի առաջին դիվիզիոնի վեցակի լավագույն ռմբարկու Ջիմի Գրիվզն ասել է. «Եթե ես ընտրեի Բրիտանիայի ամենամեծ հավաքականը, կամ նույնիսկ աշխարհի հավաքականը, Ջոն Չարլզը կլիներ այնտեղ»։ Մարկ Հյուզը, որն Անգլիայի 1989 թվականի լավագույն ֆուտբոլիստն է, ասել է, որ Չարլզը «Ուելսի հավաքականի մարզաշապիկը կրող ամենամեծ ֆուտբոլիստն է»։

Կենսագրություն խմբագրել

Ջոն Չարլզը ծնվել է Սուոնսի քաղաքի Քումբուրլա շրջանում 1931 թվականի դեկտեմբերի 27-ին։ Մանկության տարիներին Չարլզը ֆուտբոլ է խաղացել, հաճախ խաղալով իր եղբոր՝ Մել Չարլզի հետ, որը նույնպես դարձել է հավաքականի խաղացող։ Դպրոցում սովորելով՝ Չարլզը սկսել է խաղալ «Սուոնսի Թաուն» ակումբին պատկանող ֆուտբոլի բաժնում։ 14 տարեկանում Չարլզը տեղափոխվել է «Սուոնսիի» հիմնական թիմ, սակայն չափազանց երիտասարդ տարիքում նա ոչ մի հանդիպում չի անցկացրել ակումբի կազմում, ավելին՝ նրան գրեթե չեն տարել նույնիսկ պահեստայինների նստարան։

«Լիդս Յունայթեդ» խմբագրել

Մի անգամ, երբ Չարլզը խաղում էր «Գենդրոս» երիտասարդական թիմում, նրան նկատել են անգլիական «Լիդս Յունայթեդ» ակումբի սկաուտները։ 1948 թվականի սեպտեմբերին Չարլզը հաջողությամբ փորձաշրջան է անցել «Լիդսում», և նրա հետ պայմանագիր է կնքվել։ Ի սկզբանե Չարլզը հանդես է եկել «Լիդսի» երկրորդ թիմում, որտեղ մարզիչ Մեյջոր Բակլին փորձել է ուելսցուն աջ պաշտպանի, կենտրոնական կիսապաշտպանի և նույնիսկ ձախ եզրային հարձակվողի դիրքում։ Առաջին թիմում նորամուտը տեղի է ունեցել 1949 թվականի ապրիլի 19-ին «Դամֆրիս» ակումբի հետ ընկերական խաղում։ 20-հազարանոց ամբոխի աչքի առաջ խաղն ավարտվեց 0:0 հաշվով։ Նույն ամսին Չարլզի հաջորդ խաղը տեղի է ունեցել Անգլիայի առաջնությունում «Բլաքբըրն Ռովերս» ակումբի հետ, որտեղ Ջոնը խաղացել է դաշտի կենտրոնում։ Մի օր հարձակվողների վնասվածքի պատճառով Չարլզն ուղարկվել է կենտրոնական հարձակվողի վայր և արդեն երկրորդ խաղում «դուբլ» արել, դա մարզչական շտաբում հակասություններ է առաջացրել, թե ինչ դեր է հատկացրել Ջոնին։ Սակայն Չարլզը խաղացել է կիսապաշտպանի տեղում, ընդհուպ մինչև 1952/53 մրցաշրջանը, որտեղ «Լիդս» է եկել հրաշալի կիսապաշտպան Ջեկ Չարլթոնը, որից հետո Չարլզը, որը չի դիմացել դաշտի կենտրոնում մրցակցությանը, ուղարկվել է կենտրոնական հարձակվողի դիրք։ Ամպլուայի փոփոխությունը ուելսցու օգտին է գնացել։ Առաջին իսկ մրցաշրջանում նոր դերում Չարլզը խփել է 26 գնդակ, իսկ հաջորդ մրցաշրջանում աչքի է ընկել 42 անգամ։ «Լիդսի» կազմում Չարլզը մասնակցել է 297 հանդիպման և խփել 150 գոլ։

«Յուվենտուս» խմբագրել

Չարլզի խաղը գրավել է իտալական ակումբների ուշադրությունը։ Այսպես, «Յուվենտուս» ակումբի ներկայացուցիչ Ջիջի Պերոնաչեն հաճախ է հայտնվել «Լիդսի» հանդիպումներում, իսկ 1957 թվականի ապրիլի 6-ին անձամբ Չարլզին է հետաքրքրել ակումբով։ 1957 թվականի ապրիլի 10-ին Ուելսի հավաքականի խաղում, երբ Չարլզն առաջին անգամ ավագի թևկապ է հագել ազգային թիմում, խաղին ներկա է եղել «Յուվենտուսի» նախագահ Ումբերտո Անյելին, որն այնքան է ապշել ուելսցու խաղից, որ անմիջապես բանակցություններ է սկսել ֆուտբոլիստի հետ նրա տեղափոխության վերաբերյալ «բյանկոներիի» կազմում։ 11 օր անց «Լիդսը» հայտնել է, որ չի խոչընդոտի թիմի առաջատարի հեռանալուն։ Այդ տարիներին գործակալների ծառայություններից գրեթե չէին օգտվում, սակայն Չարլզի մոտ այդպիսին կար, և այստեղ «Յուվենտուսը» բախտ ունեցավ։ Էդվարդ Սոմերֆիլդը՝ Չարլզի գործակալը, եղել է Քենեթ Ուոլստենհոլմի ղեկավարը, իտալական ֆուտբոլի մեծ երկրպագու, որը ծանոթ էր Ապենինների ֆուտբոլի շատ խոշոր գործիչների հետ[5], վվելին՝ հենց Ուոլստենհոլմն է Չարլզին անվանել աշխարհի լավագույն ունիվերսալ ֆուտբոլիստ։ Գործարքը տեղի է ունեցել Լիդսի «Քուինզ» հյուրանոցում, բանակցությունները շարունակվել են 16:30-ից մինչև 22:00-ն, Սոմերֆիլդը լավ է պատրաստ եղել, իրավաբաններից և հաշվապահներից պարզելով պայմանագրերի, գումարների և օրենքների վերաբերյալ իտալական դրույթները, քանի որ գործարքը արագ է անցել[5], իսկ հետո Անյելիի հանդիպել է Չարլզի հետ և բանակցություններն ավարտվել են։ Այդ պատճառով արդեն 1957 թվականի օգոստոսին Չարլզը դարձել է «հին սինյորայի» խաղացող։ «Լիդսի» վճարած գումարը հավասար էր Բրիտանիայի համար ռեկորդային 65 հազար ֆունտի։ Չարլզը դարձել է երկրորդ բրիտանացի ֆուտբոլիստը, որը հանդես չի եկել Մեծ Բրիտանիայում, որին հաջորդում է «Ռեալի» խաղացող Ջոն Ուոթսոնը։

1957 թվականի սեպտեմբերի 8-ին Չարլզը «Յուվեի» կազմում նորամուտը նշել է «Վերոնայի» հետ խաղում, որն ավարտվել է 3:2 հաշվով։ Նույն 1957 թվականին «Յուվենտուս» է եկել մեկ այլ հրաշալի ֆուտբոլիստ՝ Օմար Սիվորին, և շուտով երկու հարձակվողներ դարձել են A Սերիայի ամենաազդեցիկ դուետը։ Չարլզը հիշում է. «Մենք դարձանք մեկ ամբողջություն։ Հսկա և փոքրիկի դասական տանդեմը[5]»։ Դա Չալլզին չի խանգարել Սիվորիին հարված հասցնել, երբ նա չափազանց բուռն է արձագանքել խաղի դրվագներից մեկին։ Չարլզն արագ հարմարվել է իր համար նոր երկրում։

  Կարծում եմ, որ 16 տարեկանում Սուոնսիից Լիդս տեղափոխվելն ինձ շատ ավելի դժվար էր։ Իսկ Լիդսից Իտալիա տեղափոխվելը բոլորովին այլ ստացվեց։ Բացի այդ, ես սովորեցի իտալերեն։ Դա կարևոր էր, քանի որ ես պետք է շփվեի մարդկանց հետ ինչպես խաղադաշտում, այնպես էլ դրանից դուրս[5]։  
 
Սիվորի, Չարլզ ու Բոնիպերտի

Երկու հարձակվողների տեղափոխվելուց առաջ «Յուվենտուսը» չէր փայլում։ Նախորդ մրցաշրջանում թիմը զբաղեցրել է միայն 9-րդ տեղը, սակայն նոր ֆուտբոլիստների ժամանումը օգնել է ակումբին հաղթել «սկուդետոյին»։ Չարլզը հիշում էր. ««Յուվենտուսը»ձեռք է բերել մի քանի խաղացողների, այդ թվում՝ ինձ, և մենք հաղթեցինք «սկուդետոյին»։ Անկեղծ ասած, ես նույնիսկ չէի կարող ենթադրել, որ մենք կկարողանանք առաջին տեղը գրավել նույն մրցաշրջանում[5]»: Նույն առաջին մրցաշրջանում Չարլզը դարձել է «Յուվենտուսի» կուռքը, որը նրան անվանել է «Բարի հսկա»՝ խաղադաշտում իր ջենտլմենական պահվածքի համար։ Սակայն Իտալիայում Չարլզի համար ելույթների գլխավոր շարժառիթը փողն էր. «Եթե ինձ չի դավաճանում հիշողությունը, ապա «Լիդսից» հեռանալուց հետո ինձ սկսեցին վճարել շաբաթական 18 ֆունտ։ Մինչ այդ ես երբեք չեմ լսել «Յուվենտուսի» մասին։ Թուրինի մասին ոչինչ չգիտեի, բայց իտալացիների առաջարկած գումարը շատ ավելի հարմար էր։ Ամենագլխավորը պայմանագրի ստորագրման ժամանակ փոխհատուցման վճարումն էր՝ շատ վատ փոխհատուցում։ Նաև վճարվել են պարգևավճարներ։ Եթե մենք հաղթում էինք այնպիսի թիմերում, ինչպիսիք են «Տորինոն», «Ինտերը» և «Միլանը», ապա մրցանակակիրները կազմում էին 100, 200 կամ նույնիսկ 300 ֆունտ[5]»։ Թուրինում Չարլզն աստղ է եղել, նա ապրել է կնոջ՝ Պեգիի և որդիների՝ Թերիի, Մելվինի և Փիթերի հետ առանձնատանը։ Որտեղ էլ որ նա եղել է, նրան ամենուր հետապնդել են երկրպագուներն ու երկրպագուհիներ, ինչը շատ էր դուր գալիս Չարլզին. «Ինձ նայում էին, որպես ճանաչված, որպես կինոաստղ։ Դա եղել է ճշմարտությունը, որը նման է խելագարության։ Դու դուրս ես գալիս քաղաք, և մարդիկ մոտենում էին քեզ ստորագրություններով։ Նրանք հետևում են ձեզ, պարզապես նայում ձեզ։ Ընդհանուր առմամբ, ես դեմ չեմ, հատկապես, եթե դա եղել է գեղեցիկ աղջիկ։ Ես շատ լավ եմ հիշում «Տորինոյի» հետ մեր դերբիները։ Դրանք արտահերթ հանդիպումներ էին։ Որոշ մարդիկ ասում էին, որ քանի դեռ մենք հաղթում ենք «Տորինոյին», նրանք պատրաստ են ներել մեզ անհաջողությունները սկուդետոյի համար պայքարում։ Մի օր կիրակի երեկոյան ես լսեցի ավտոմեքենայի ձայնասկավառակները պատուհանի մոտ։ Ես դուրս եկա փողոց նայելու, թե ինչ է կատարվում։ Դրանք «Տորինոյի» երկրպագուներն էին, որոնք ծածանում էին իրենց կարմիր դրոշները։ Նրանք ցանկանում էին շնորհավորել ինձ իրենց թիմի նկատմամբ տարած հաղթանակի կապակցությամբ։ Ինձ թվում էր, որ դա հիանալի է»[5]։

«Յուվենտուսում» Չարլզն անցկացրել է 5 մրցաշրջան՝ ակումբի հետ հաղթելով 3 առաջնություններ և Իտալիայի գավաթի 2 խաղարկություններ՝ ակումբում անցկացնելով 150 հանդիպում և խփելով 93 գոլ, և դա իտալական կոշտ ֆուտբոլում է, որում, Չարլզի խոսքով, «պաշտպանները շատ սերտորեն հսկում էին հարձակվողներին, կարող եմ վստահեցնել, որ շատ ամուր են։ Նրանք գիտեին հարձակվողների բոլոր հնարքները։ Եթե դու գնում ես մրցակցի տուգանային հրապարակ անկյունայինի խաղարկման ժամանակ, պաշտպաններից մեկն անպայման ոտք է դրել քո ոտքին, իսկ մյուսը բավական էր մարզաշապիկի համար։ Բայց մի քանի բարձրակարգ պաշտպաններ Իտալիայում դեռ խաղում էին[5]»: Չարլզի հետ «Յուվենտուսն» այդպես էլ չի կարողացել հաղթել Չեմպիոնների լիգան[5]։ 1962 թվականին Չարլզը որոշել է հեռանալ Իտալիայից, դրան չէր կարող խանգարել անգամ 14 հազար ֆունտի նոր պայմանագիրը։ Չարլզը ցանկացել է, որ իր երեխաները կրթություն ստանան Մեծ Բրիտանիայում։ Չարլզը մնացել է «հին Սինյորայի» երկրպագուների հիշողության մեջ։ 1997 թվականին, ակումբի հարյուրամյակի տարում, Չարլզը «Յուվենտուսի» պատմության մեջ լավագույն օտարերկրացին է ճանաչվել երկրպագուների կողմից։

Գործունեության ավարտ խմբագրել

«Յուվենտուսից» Չարլզը վերադարձել է «Լիդս», սակայն անգլիական հաջողությունը չի կարողացել կրկնել, Իտալիայի ֆուտբոլին սովոր ուելսցուն դժվար է եղել կրկին խաղացել Բրիտանական ֆուտբոլ, և ընդամենը 11 հանդիպում անցկացնելով՝ Չարլզը դարձյալ մեկնել է Իտալիա, որտեղ սկսել է խաղալ «Ռոմայում»։ Հռոմում Չարլզը հիանալի է սկսել, սակայն շուտ վնասվածք է ստացացեկ և հետո գրեթե դուրս չի եկել խաղադաշտ։ Խանգարել են նաև այլ պատճառներ՝ «Հռոմը մեծ է, գեղեցիկ քաղաք է, բայց ես այդպես էլ չկարողացա հարմարվել։ Իտալիայի հյուսիսում ապրող մարդիկ ինձ ավելի բարյացակամ են թվացել, քան հռոմեացիները»[5]։ Մրցաշրջանից հետո «Ռոմայից» Չարլզը մեկնել է հայրենիք, «Կարդիֆ Սիթի» ակումբ, իսկ հետո խաղացել է «Հերեֆորդ Յունայթեդում» և «Մերթիր-Թիդվիլում», որտեղ կատարել է խաղացող մարզիչի գործառույթները։ Աշխատել է նաև կանադական «Հեմիլթոն Սլիլերս» ակումբում՝ կատարելով տեխնիկական տնօրենի գործառույթները։

Միջազգային գործունեություն խմբագրել

Ուելսի հավաքականում Չարլզը նորամուտը նշել է 1950 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Շոտլանդիայի հավաքականի հետ խաղում, 18 տարեկան հասակում՝ այդ պահին դառնալով Ուելսի հավաքականի պատմության ամենաերիտասարդ ֆուտբոլիստը։ 7 տարի անց Չարլզը կրել է ազգային թիմի ավագի թևկապը։ Նա հավաքականի կազմում անցկացրել է 38 հանդիպում և խփել 15 գոլ։ Նա Շվեդիայում կայացած աշխարհի առաջնության մասնակից է, որտեղ Ուելսը 1:0 հաշվով պարտվել է ապագա չեմպիոններին՝ բրազիլացիներին։

Չարլզը խաղացել է նաև այլ թիմերում, մասնավորապես 1950-1952 թվականներին հանդես է եկել բանակային հավաքականում, ոչ միայն ֆուտբոլում, այլև բասկետբոլում, կրիկետում, վազքում և բռնցքամարտում։ Հենց այդ թիմում է Չարլզը վնասվածք ստացել, որի պատճառով 1951/52 մրցաշրջանը գրեթե կորել է ֆուտբոլիստի համար։ Չարլզը 1955 թվականին մեկ հանդիպում է անցկացրել Մեծ Բրիտանիայի հավաքականի կազմում Իռլանդիայի դեմ։

Ֆուտբոլից հետո խմբագրել

Ավարտելով ֆուտբոլով՝ Չարլզը բիզնեսով է զբաղվել, սակայն նրա հիմնած մանկական և սպորտային հագուստի խանութներն այրվել են։ Չարլզի հարստություն կեսը խլել է կնոջից ամուսնալուծությունը՝ Պեգիից։ Չարլզին եկամուտ բերող միակ գործը Յորքշիրի փաբն էր։ Չարլզն ամբողջությամբ չի հեռացել ֆուտբոլից։ Նա այցելել է «Լիդսի» բոլոր տնային հանդիպումներին (ապրել է Չարլզ Բինկենշոուում, Լիդսի արվարձանում, իր երկրորդ կնոջ՝ Գլենդելի հետ), իսկ 2002 թվականին դարձել է Ուելսի ֆուտբոլի ասոցիացիայի փոխնախագահ։ «Էլանդ Ռոադ»-ի արևմտյան տրիբունան Չարլզի կենդանության օրոք անվանել են նրա անունով, իսկ ակումբի պահեստային ստադիոնը՝ «Հարավային Լիդսը», վերանվանել են «Ջոն Չարլզի մարզադաշտ», մարզադաշտին հարող փողոցներից մեկն անվանվել է Ջոն Չարլզի ուղի։

2004 թվականի հունվարին Չարլզը, որը տառապում էր միզապարկի քաղցկեղով, Սրտամկանի ինֆարկտ է ստացել և տեղափոխվել հիվանդանոց, այնուհետև ուղարկվել է Միլան, որտեղ նա արյան շրջանառության հետ կապված խնդիրների պատճառով երկու ոտքերի անդամահատման երկու վիրահատություն է կատարել, Իտալիայից վերադառնալուց հետո Չարլզը պառկել է Պինդերֆիլդսի հիվանդանոցում։ Փետրվարի 21-ի առավոտյան Չարլզը մահացել է։

Ելույթների Վիճակագրություն խմբագրել

Ակումբային գործունեություն
Ակումբներ Մրցաշրջան Լիգա Գավաթներ[6] Եվրագավաթներ[7] Այլ[8] Ընդհանուր
Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր
«Լիդս Յունայթեդ» 1948/49 3 0 0 0 - - 0 0 3 0
1949/50 42 1 5 0 - - 2 0 49 1
1950/51 34 3 2 0 - - 2 1 38 4
1951/52 18 0 5 0 - - 1 2 24 2
1952/53 40 26 1 1 - - 1 1 42 28
1953/54 39 42 2 1 - - 2 1 43 44
1954/55 40 11 2 1 - - 3 0 45 12
1955/56 41 29 1 0 - - 3 5 45 34
1956/57 40 38 1 1 0 0 2 2 43 41
Ընդամենը 297 150 19 4 0 0 16 12 332 166
«Յուվենտուս» 1957/58 34 28 4 1 0 0 0 0 38 29
1958/59 29 19 4 5 2 0 0 0 35 24
1959/60 34 23 3 3 0 0 0 0 37 26
1960/61 32 15 3 1 2 0 0 0 37 16
1961/62 21 8 4 2 6 0 3 0 34 10
Ընդամենը 150 93 18 12 10 0 3 0 181 105
«Լիդս Յունայթեդ» 1962/63 11 3 0 0 - - 0 0 11 3
Ընդամենը 11 3 0 0 0 0 0 0 11 3
«Լիդս Յունայթեդ»-ում ընդհանուր 308 153 19 4 0 0 16 12 343 169
«Ռոմա» 1962/63 10 4 0 0 2 1 2 1 14 6
Ընդամենը 10 4 0 0 2 1 2 1 14 6
«Կարդիֆ Սիթի» 1963/64 33 11 2 0 - - 0 0 35 11
1964/65 28 3 6 0 5 0 0 0 39 3
1965/66 7 4 3 0 2 0 0 0 12 4
Ընդամենը 68 18 11 0 7 0 0 0 86 18
«Հերեֆորդ Յունայթեդ» 1966/67 42 26 9 11 - - 1 1 52 38
1967/68 ? 5+ 2+ 3+ - - 2+ 4 ? 12+
1968/69 ? 11+ 3+ 3+ - - 2+ 6 ? 20+
1969/70 ? 3+ 1+ 1+ - - ? ? ? 22
1970/71 24 10 4 1 - - 8 3 36 14
Ընդամենը 173 80 19+ 19+ 0 0 13+ 14+ 205+ 113+
Ընդհանուր կարրիերայի ընթացքում 709 348 67+ 35+ 19 1 34+ 27+ 829+ 411+

Ձեռքբերումներ խմբագրել

Խմբային խմբագրել

  • Իտալիայի Չեմպիոն՝ 1958, 1960, 1961 թվականներին
  • Իտալիայի Գավաթակիր՝ 1959, 1960 թվականներին
  • Ուելսի Գավաթակիր՝ 1964, 1965 թվականներին

Անձնական խմբագրել

  • Անգլիայի առաջնության լավագույն ռմբարկու՝ 1957 թվական (38 գոլ)
  • Իտալիայի առաջնության լավագույն ռմբարկու՝ 1958 թվական (28 գոլ)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.
  2. ↑ 100 welsh heroes
  3. ↑ Football: My debt to Uncle John Արխիվացված 2008-12-28 Wayback Machine
  4. ↑ Top Italian honour for Charles
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 «Статья на juvent.org». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  6. ↑ Кубок Англии, Кубок Футбольной лиги, Кубок Италии, Кубок Уэльса.
  7. ↑ Кубок европейских чемпионов, Кубок ярмарок, Кубок обладателей кубков УЕФА.
  8. ↑ Кубок Митропы, Кубок Альп, Трофей Футбольной ассоциации, Большой кубок Уэст-Ридинга, Большой кубок Вустершира, Кубок Херефорда, Кубок Южной футбольной лиги.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Չարլզ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոն_Չարլզ&oldid=9404542» էջից