Ջոնի Միտչել

Ջոնի Միտչել
Բնօրինակ անուն	անգլ.՝ Joni Mitchell
Ի ծնե անուն	անգլ.՝ Roberta Joan Anderson
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1943[…] (80 տարեկան); Ֆորտ Մաքլեոդ, Ալբերտա, Կանադա
Երկիր	Կանադա և ԱՄՆ
Ժանրեր	ֆոլկ ռոք[…], folk jazz?, փոփ, Էթնիկ երաժշտություն, ժամանակակից ժողովրդական երաժշտություն, արտ ռոք[…] և ջազ
Մասնագիտություն	երգչուհի, երգերի հեղինակ, նկարչուհի, երաժիշտ, կիթառահար, երաժշտական պրոդյուսեր, լուսանկարիչ, բանաստեղծուհի, ստուդիական երաժիշտ, կինոռեժիսոր և մոնտաժող
Երգչաձայն	կոնտրալտո և մեցցո-սոպրանո
Գործիքներ	դուլցիմեր, դաշնամուր, կիթառ և վոկալ
Լեյբլ	Asylum Records, Geffen Records, Hear Music, Nonesuch Records, Ռեփրայզ Ռեքորդս և Warner Music Group
Կրթություն	Alberta University of the Arts? և Aden Bowman Collegiate?
Ամուսին	Larry Klein?
Պարգևներ	Polar Music Prize Ռոքնռոլի փառքի սրահ Կանադայի Փառքի ծառուղի Canadian Songwriters Hall of Fame? Grammy Award for Best Ethnic or Traditional Folk Recording? Grammy Award for Best Arrangement, Instrumental and Vocals? Կանադական երաժշտության փառքի սրահ Գրեմմի լավագույն փոփ վոկալային ալբոմի համար Grammy Award for Best Recording Package? Գրեմմի մրցանակի փառքի սրահ Grammy Award for Best Traditional Pop Vocal Album? Juno Award for Vocal Jazz Album of the Year? Grammy Award for Best Pop Instrumental Performance? Գրեմմի տարվա ալբոմի համար Ջեք Ռիչարդսոնի մրցանակ տարվա լավագույն պրոդյուսերի համար Գրեմմի լավագույն փոփ վոկալային ալբոմի համար և Library of Congress Gershwin Prize for Popular Song?
Կայք	jonimitchell.com
Ստորագրություն
	Joni Mitchell Վիքիպահեստում

Ջոնի Միտչել (անգլ.՝ Joni Mitchell), իսկական անունը՝ Ռոբերտա Ջոան Անդերսոն (անգլ.՝ Roberta Joan Andersonնոյեմբերի 7, 1943(1943-11-07)^[2]^[3]^[4]^[…], Ֆորտ Մաքլեոդ, Ալբերտա, Կանադա^[1]), կանադացի երգչուհի հեղինակ-կատարող ռոք երաժշտության «ամենակարևոր» կատարողնեից մեկը (այդպես էին նրան անվանել 2002 թվականին կայացած Գրեմմի մրցանակաբաշխության ընթացքում կյանքում կատարած ձեռքբերումների համար մրցանակ հանձնելու ժամանակ)։

Կենսագրություն խմբագրել

Վաղ տարիներ խմբագրել

Մանուկ հասակում ապագա երգչուհին երազում էր նկարչուհի դառնալ և դպրոցն ավարտելուն պես նա ընդունվում է նկարչական քոլեջ, սակայն շատ շուտ հասկանում է, որը նկարել կարելի է ոչ միայն վրձիններով, այլև բառերով։ Երաժշտությունը միշտ էլ եղել էր նրան համար գեղանկարչության բնական շարունակությունը։ Նրա երգերը գրեթե միշտ լի են շոշփելի, զգալի պատկերներով։ Իսկ երգել նա սկսել է դեռևս 10 տարեկան հասակում, երբ հիվանդանոցում պառկած է եղել պոլիոմելիտով։

1960-ական թվականների սկզբներին նա աշխատում էր Տորոնտոյում (Կանադայի արևմուտքում)։ 1965 թվականի սկզբներին Ջոնին աղջիկ երեխա է ունենում, որին նա տալիս է ուրիշ ընտանիքի դաստիարակելու համար և որին կարողանում է գտնել երեսուներկու տարի անց։ Նույն տարում նա ամուսնանում է ֆոլկ-երաժիշտ Չակ Միտչելլի հետ, որից էլ վերցնում է իր ազգանունը, և նրանք միասին գնում են Դետրոյթ, որտեղ նա սկսում է ելույթ ունենալ իր հեղինակած ստեղծագործություններով, որոնք հիմնականում ֆոլկ-ռոք ժանրի էին։

Երաժշտական քննադատները և լրագրողները նրա երգերի տեքստերում նկատում են մեծ բանաստեղծական արժեք։ Նրանց տպավորել էր նաև երգչուհու հիշվող ձայնը։ Նրա երաժշտության առանձնահատկությունն այն էր, որ նա սովորական ձևով կիթառը լարելու փոխարեն գրեթե յուրաքանչյուր երգի համար հորինում էր կիթառի լարման մի նոր ձև։ The Byrds խմբից Դեյվիդ Քրոսբի հետ միանալուց հետո նա տեղափոխվում է Նյու Յորք, որտեղ 1967 թվականին թողարկում է իր առանձին դեբյուտային ակուստիկ ալբոմը, որը կոչում է իր անունով։

Այդ ընթացքում Միտչելլի երգերը սկսում են ակտիվ կերպով երգել այլ երգիչներ։ Այնպես է ստացվում, որ նրա երգերից շատերը հայտնի են դառնում ոչ նրա կատարմամբ։ Այսպես նրա դասական գործերից մեկը՝ «Both Sides Now» անունը կրող երգը 1968 թվականինն հայտնվեց Billboard Hot 100-ի լավագույն տասնյակում Ջուդի Կոլլիզի կատարմամբ, իսկ կարճ ժամանակ անց այդ երգը իր երգացանկ մտցրեց հենց ինքը՝ Ֆրենկ Սինատրան։ Նրա «Woodstock» (Վունդստոկյան փետրվար) երգը մեծ հաջողությամբ կատարում էին Կրոբսին և նրա գործընկերներ Crosby, Stills, Nash & Young խմբից։

Հաջողության գագաթնակետին խմբագրել

«Big Yellow Taxi» (1970 թվական) անունը կրող երգը Միտչելլի առաջին բեսթսելլերը, որը հենց ինքը ՝Միտչելլն է կատարում դա յուրահատուկ երգ է, այն մասին, որ պետք է պահել շրջակա միջավայրը։ Հետագայում այդ երգը կատարեց Բոբ Դիլանը և շատ այլ հայտնի երգիչներ իսկ 1997 թվականին Ջանեթ Ջեքսոն իր սեփական հիպ-հոպ սինգլի համար վերամշակեց Միտչելլի «Got 'Til It’s Gone» անունը կրող։

1971 թվականին, երբ թողարկվեց «Blue» ալբոմը բոլորը խոսում էին միայն նրա հեղինակային երգերի մասին։ Խոստավանական ստեղծագործություններ այնպիսի ամերիկացի երաժիշտների, հեղինակ-կատարողների ինչպիսքն են Քերոլ Քինգը և Ջեյմս Թեյլորը դժվար էր դասակարգել այս ալբոմը։ Այն ոչ ռոք էր, ոչ էլ փոփ այն ինչ-որ շատ յուրահատուկ մի բան էր։

Երեք տարի անց երբ երգչուհին թողարկում է իր «Court and Spark» անունը կրող ձայնասկավառակը։ Միանգամից պարզ է դառնում, որ նա փոխել է իր ստեղծագործությունների ուղղվածությունը և նա իր կիթառով մտերմիկ, անձնական երգերից շարժվում է դեպի փորձարարական ջազ երաժշտության։ Այս «առկայծող» ալբոմը դարձավ ամենահաջողված ալբոմը նրա ողջ ստեղծագործական կյանքի ընթացքում և զբաղեցրեց երկրորդ հորիզոնականը Billboard 200-ում։ Միտչելլը երբեք չի կարողանա գյուխ գովելլ իր ալբոմների վաճառքի թվերով, սակայն 1970-ական թվականների սկզբներին նրա «You Turn Me On», «Help Me» և «Free Man in Paris» անունները կրող սինգլները երկար չէին մնում խանութների ցուցափեղկերին։

Փորձարարական տարիներ խմբագրել

1970-ական թվականների երկրորդ կեսին Միտչելլը շարունակում էր աշխատել և զարգացնել ջազի հնարավորությունները՝ սերտորեն համագործակցելով այնպիսի անվանի ջազ երաժիշտների հետ, ինչպիսիքն են Ջակո Պաաստորիուսը, Հերբի Հենկոկը, Ուեյն Շորտերը, Պատրիկ Բրյուս Մեթենին, Մայքլ Բրեքերը և այլք։ Նա վերջինն էր, ով հասցրեց աշխատել Չառլի Մինգուսի հետ, որի հիշատակին է նվիրվում նրա 1979 թվականին թողարկված «Mingus» անունը կրող ալբոմը։ Երեք տարի անց երգչուհու երկրպագուները սպասում էին նրանից և մեկ ոճային շրջադարձ։ Նա ձայնագրեց «Wild Things Run Fast» անունը կրող ձայնասկավառակը, որը էլեկտրոնային երաժշտության ուղղվածության ուներ։ Այդ ընթացքում երբ Միտչելլը էլեկտրոնային երաժիշտ Լարրի Կլեյնամի հետ ամուսիններ էին նրան ստեղծագործություններում՝ ձայնագրություններում գերակշռում էին սինթեզատորները և պարային ռիթմերը։ Սակայն դա նրան չէր խանգարում ձայնագրվել «հին սերնդի» այնպիսի երաժիշտների հետ, ինչպիսիքն են Վիլլի Նելսոնը, Փիթեր Գեբրիելը, Թոմ Փեթթին։ Բոբ Դիլանի, Վան Մորիսոնի, Ռոջեր Ուոտերսի հրավերներով նա հաճույքով և պատրաստակամությամբ մասնակցում էր այդ լեգենդար երաժիշտների կենդանի համերգներին։

Գրեմմի մրցանակաբաշխություն խմբագրել

Տարի	Կատեգորիա	Ստեղծագործություն	Արդյունք
1969	Լավագույն ֆոլկ կատարում	Clouds	Հաղթանակ
1974	Տարվա ալբոմ	Court and Spark	Առաջադրված
1974	Տարվա ձայնագրություն	"Help Me"	Առաջադրված
1974	Լավագույն կին փոփ կատարող	Court and Spark	Առաջադրված
1974	Լավագույն գործիքավորում վոկալիստի հետ	"Down to You"	Հաղթանակ
1976	Լավագույն կին փոփ կատարող	The Hissing of Summer Lawns	Առաջադրված
1977	Ալբոմների լավագույն հավաքածու	Hejira	Առաջադրված
1988	Լավագույն կին փոփ կատարող	Chalk Mark in a Rain Storm	Առաջադրված
1995	Լավագույն փոփ ալբոմ	Turbulent Indigo	Հաղթանակ
1995	Ալբոմների լավագույն հավաքածու	Turbulent Indigo	Հաղթանակ
2000	Լավագույն կին փոփ կատարող	Both Sides, Now	Առաջադրված
2000	Լավագույն ավանդական փոփ վոկալ ալբոմ	Both Sides, Now	Հաղթանակ
2002	Lifetime Achievement Award	–	Հաղթանակ
2007	Տարվա ալբոմ	River: The Joni Letters	Հաղթանակ*
2007	Լավագույն փոփ գործիքավորում	"One Week Last Summer"	Հաղթանակ
2016	Best Album Notes	Love Has Many Faces: A Quartet, a Ballet, Waiting to Be Danced	Հաղթանակ

Ալբոմներ խմբագրել

Ստուդիական խմբագրել

1968 թվական։ Song to a Seagull
1969 թվական։ Clouds
1970 թվական։ Ladies of the Canyon
1971 թվական։ Blue
1972 թվական։ For the Roses
1974 թվական։ Court and Spark
1975 թվական։ The Hissing of Summer Lawns
1976 թվական։ Hejira
1977 թվական։ Don Juan’s Reckless Daughter
1979 թվական։ Mingus
1982 թվական։ Wild Things Run Fast
1985 թվական։ Dog Eat Dog
1988 թվական։ Chalk Mark in a Rain Storm
1991 թվական։ Night Ride Home
1994 թվական։ Turbulent Indigo
1998 թվական։ Taming the Tiger
2000 թվական։ Both Sides Now
2002 թվական։ Travelogue
2007 թվական։ Shine

Live խմբագրել

1974: Miles of Aisles
1980: Shadows and Light

Գրաքաղություն խմբագրել

1996 թվական։ Hits
1996 թվական։ Misses
2004 թվական։ The Beginning of Survival
2004 թվական։ Dreamland
2005 թվական։ Songs of a Prairie Girl
2014 թվական։ Love Has Many Faces: A Quartet, A Ballet, Waiting to Be Danced

Աղբյուրներ խմբագրել

Monk, Katherine (2012). Joni: The Creative Odyssey of Joni Mitchell. Greystone Books. ISBN 978-1-55365-838-2.
Whitesell, Lloyd (2008). The Music of Joni Mitchell. Oxford Univ. Press. ISBN 978-0-19-530757-3.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Պաշտոնական կայք
Joni Mitchell's Secret – The full story of Mitchell giving up her daughter Kilauren Gibb (Kelly Dale Anderson) for adoption.
[* The Emergence of Joni Mitchell – public radio special
Ջոնի Միտչել AllMusic կայքում
Ջոնի Միտչել Internet Movie Database կայքում
Joni Mitchell – Solon.com Wayback Machine (արխիվացված Ապրիլ 6, 2011)
Joni Mitchell bio – Rock and Roll Hall of Fame
Joni Mitchell: In Her Own Words at CBC.ca

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոնի Միտչել» հոդվածին։

[_a165cd4642a87983-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 ^1,21 ^1,22 ^1,23 ^1,24 ^1,25 ^1,26 ^1,27 ^1,28 ^1,29 ^1,30 ^1,31 ^1,32 ^1,33 ^1,34 ^1,35 ^1,36 ^1,37 ^1,38 ^1,39 ^1,40 ^1,41 ^1,42 https://www.biography.com/people/joni-mitchell-9410294

[_9c1a235823700868-2] 2,0 ^2,1 RKDartists (նիդերլ.)

[_88f0e7bfb0a7abd4-3] 3,0 ^3,1 O'Brien L. M. Encyclopædia Britannica

[_fbfd81925825930a-4] 4,0 ^4,1 Internet Broadway Database — 2000.

[_6b768fb075ce7383-5] ttp://www.nytimes.com/2000/05/28/nyregion/music-joni-mitchell-recreates-her-classics-and-polishes-her-more-obscure-gems.html

[_e323f96689708c23-6] ttps://jonimitchell.com/library/view.cfm?id=1460

[_1ee85b56e43e08ab-7] 7,0 ^7,1 http://www.albumoftheyear.org/ratings/1-pitchfork-highest-rated/1971/1

[_145072ae763537d7-8] ttp://www.albumoftheyear.org/ratings/8-all-music-highest-rated/1971/1

[_a726796d73ad9127-9] ttp://www.cbc.ca/live/joni-mitchell-on-fame-art-and-misunderstanding-full-q-interview-now-online.html

[_5c05cf0a91262a45-10] ttp://www.rockonthenet.com/archive/1996/grammys.htm

[_9ac73f11a8964f7f-11] ttp://www.artlink.co.za/news_article.htm?contentID=30446

[_ee30e96471c7ec81-12] ttp://www.brazilcult.com/folk

[_56488397669f2f3b-13] ttp://www.wa-wd.com/n/mitchejo.htm

[_f6a9871376993fcf-14] ttp://www.discogs.com/Joni-Mitchell-and-LA-Express-Miles-Of-Aisles/release/4099006

[_5a1a031a65fc3091-15] ttp://www.discogs.com/Joni-Mitchell-My-Secret-Place/release/3771293

[_5ddc8bd4b2023d3b-16] ttp://www.indiepedia.de/index.php?title=Joni_Mitchell

[_96424cf457389f7f-17] ttp://www.cdbaby.com/Artist/TossiaCorman

[_e2679281730d2111-18] ttp://www.nytimes.com/1999/07/03/arts/jazz-review-it-s-all-joni-mitchell-onstage-but-she-s-in-the-audience.html

[_5cefcc549f25c437-19] ttps://www.loc.gov/item/webcast-10694/

[_8e6129c71ab1d927-20] ttps://www.pbs.org/video/carla-hayden-presents-gershwin-award-joni-mitchell/

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Ջոնի Միտչել

Բնօրինակ անուն	անգլ.՝ Joni Mitchell^[1]
Ի ծնե անուն	անգլ.՝ Roberta Joan Anderson^[1]
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1943(1943-11-07)^[2]^[3]^[4]^[…] (80 տարեկան) Ֆորտ Մաքլեոդ, Ալբերտա, Կանադա^[1]
Երկիր	Կանադա^[5]^[1] և ԱՄՆ^[6]
Ժանրեր	ֆոլկ ռոք^[7]^[8]^[1]^[…], folk jazz?^[1], փոփ^[9]^[10]^[1], Էթնիկ երաժշտություն^[11]^[12]^[1], ժամանակակից ժողովրդական երաժշտություն^[13]^[7]^[1], արտ ռոք^[14]^[15]^[16]^[…] և ջազ^[17]^[18]^[1]
Մասնագիտություն	երգչուհի, երգերի հեղինակ, նկարչուհի, երաժիշտ, կիթառահար, երաժշտական պրոդյուսեր, լուսանկարիչ, բանաստեղծուհի, ստուդիական երաժիշտ, կինոռեժիսոր և մոնտաժող
Երգչաձայն	կոնտրալտո^[1] և մեցցո-սոպրանո
Գործիքներ	դուլցիմեր^[1], դաշնամուր^[1], կիթառ^[1] և վոկալ
Լեյբլ	Asylum Records^[1], Geffen Records^[1], Hear Music^[1], Nonesuch Records^[1], Ռեփրայզ Ռեքորդս^[1] և Warner Music Group^[1]
Կրթություն	Alberta University of the Arts?^[1] և Aden Bowman Collegiate?^[1]
Ամուսին	Larry Klein?^[1]
Պարգևներ	^[1] Polar Music Prize ^[1] Ռոքնռոլի փառքի սրահ ^[1] ^[1] Կանադայի Փառքի ծառուղի ^[1] Canadian Songwriters Hall of Fame? ^[1] Grammy Award for Best Ethnic or Traditional Folk Recording? ^[1] Grammy Award for Best Arrangement, Instrumental and Vocals? ^[1] Կանադական երաժշտության փառքի սրահ ^[1] Գրեմմի լավագույն փոփ վոկալային ալբոմի համար ^[1] Grammy Award for Best Recording Package? ^[1] Գրեմմի մրցանակի փառքի սրահ ^[1] Grammy Award for Best Traditional Pop Vocal Album? ^[1] Juno Award for Vocal Jazz Album of the Year? ^[1] ^[1] Grammy Award for Best Pop Instrumental Performance? ^[1] Գրեմմի տարվա ալբոմի համար ^[1] Ջեք Ռիչարդսոնի մրցանակ տարվա լավագույն պրոդյուսերի համար ^[1] Գրեմմի լավագույն փոփ վոկալային ալբոմի համար և Library of Congress Gershwin Prize for Popular Song? ^[19]^[20]
Կայք	jonimitchell.com
Ստորագրություն

Joni Mitchell Վիքիպահեստում