Ջոկ
Ջոկ, շատ պետությունների զինված ուժերում այսպես կոչված սկզբնական, ամենափոքր, ամենաստորին մարտավարական ստորաբաժանումը, որը բաղկացած է 6-ից 12 զինվորից՝ երբեմն սերժանտի կամ կրտսեր սերժանտի, երբեմն կապրալի և դրանց համարժեք կոչումներն ունեցող զինծառայողների հրամանատարությամբ։ 2-4 ջոկը կարող են կազմել մեկ դասակ։ Ջոկերը լինում են հրաձգային, մոտոհրաձգային, պարաշյուտա-դեսանտային, ծովային հետևակի, ինժեներա-սակրավորական, կապի և այլն, և կազմում են համապատասխան զորատեսակների դասակների հիմնական կառուցվածքային միավորը[1]։ Որոշ արևմտյան բանակներում ջոկերը կազմված են սեկցիաներից, այլ բանակներում, ընդհակառակը՝ 2 կամ ավելի սեկցիան կարող են կազմել 1 ջոկ։ Երբեմն ջոկերը կազմված են 2 կրակային խմբից, թիմից, կամ 1 կրակային և 1 մոբիլ խմբից (թիմից)։
| Զինվորական կազմավորում | ||
|---|---|---|
 | ||
| Տիպային ստորաբաժանումներ | Տիպային քանակ | Տիպային հրամանատար |
| ջոկ | 8–12 | սերժանտ |
| դասակ | 15–30 | լեյտենանտ |
| վաշտ | 80–150 | կապիտան/մայոր |
| գումարտակ | 300–800 | փոխգնդապետ |
| զորագունդ/ բրիգադ |
3,000–5,000 | գնդապետ/ բրիգադի գեներալ |
| դիվիզիա | 10,000–30,000 | գեներալ-մայոր |
| կորպուս | 30,000–50,000 | գեներալ-լեյտենանտ |
| դաշտային բանակ | 100,000–300,000 | գեներալ |
| բանակային խումբ | 2+ դաշտային բանակներ | ֆելդմարշալ/ բանակի ղեկավար |
| Մարզ/ ռազմաբեմ |
4+ բանակային խմբեր | գերագույն գլխավոր հրամանատար |
Համապատասխանությունը որոշ զորատեսակների համար խմբագրել
Մոտոհրաձգային, մոտոհետևակային և հետևակային ջոկերը նախատեսված են դասակի կազմում հարձակման և պաշտպանության մարտական խնդիրներ իրականացնելու համար։
- -Ջոկի համարժեքը տանկային զորքերում և ռազմաօդային ուժերում համապատասխանաբար՝ տանկի կամ ինքնաթիռի, ուղղաթիռի անձնակազմն է (էկիպաժ)։
- -Հրետանային զորքերում ջոկին համապատասխանում է հաշվարկը կամ հրանոթի հաշվարկը։
- -Ռազմական նավի անձնակազմում ջոկն իր մեջ միավորում է միևնույն մասնագիտության 2-ից մինչև 10 մարդ և սովորաբար մտնում է թիմի կամ խմբի՝ կոմանդայի կազմի մեջ[1][2]։
Ջոկը զանազան պետությունների հետևակային զորքերում խմբագրել
ՆԱՏՕ-ի պետությունների բանակներում հետևակի և հեծելազորի դասակներում ջոկերը ստեղծվել են XX դարի 30-ական թվականներին՝ մարտական խմբերի փոխարեն։
ԱՄՆ-ի բանակում մոտոհետևակային (հետևակային) ջոկերը կազմված են 9 մարդուց.
- ջոկի հրամանատար՝ ջոկապետ,
- ջոկապետի օգնական՝ փոխջոկապետ,
- 2 գնդացրորդ,
- դիպուկահար,
- հակատանկային ռեակտիվ համալիրի՝ ՀՏՌՀ նշանառու,
- մեխանիկ-վարորդ,
- հրանոթի նշանառու,
- հրաձիգ։
Գերմանիայի Բունդեսվերում մոտոհետևակային ջոկը համանման կերպով կազմված է 9 մարդուց[1][4]։
Խորհրդային Ռուսաստանի Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակաշրջանի Բանվորագյուղացիական կարմիր բանակում՝ ԲԳԿԲ-ում, հրաձգային ջոկը սկզբնապես կազմված էր 19 մարտիկից, որոնք զինված էին հրացաններով։ Հետագայում հրաձգային ջոկ անվանումը կրող ստորաբաժանման կազմը քանիցս փոխվեց։ 1942 թվականին ԽՍՀՄ Կարմիր Բանակի հրաձգային ջոկում հաշվվում էր 9 մարդ, որոնց սպառազինությունը կազմված էր 1—2 ձեռքի գնդացրից, 1 ատրճանակ-գնդացրից և մի քանի հրացանից[4]։
Ներկայիս Ռուսաստանի Դաշնության մոտոհրաձգային ջոկը, որը սպառազինության մեջ ունի Հետևակի մարտական մեքենա՝ ՀՄՄ, կազմված է 9 մարդուց և ունի հետևյալ կառուցվածքը՝
- ՀՄՄ-ի անձնակազմ
- ՀՄՄ-ի հրամանատար, նույն ինքը՝ ջոկի հրամանատար,
- ՀՄՄ-ի հրամանագարի տեղակալ, նույն ինքը՝ նշանառու-օպերատոր,
- մեխանիկ-վարորդ,
- Դեսանտ
Ներկայիս Ռուսաստանի Դաշնության մոտոհրաձգային ջոկը, որը սպառազինության մեջ ունի զրահափոխադրիչ՝ ԶՓ, կազմված է 9 մարդուց և ունի հետևյալ կառուցվածքը՝
Հետևակային ջոկի կիրառում խմբագրել
Հետախուզության, երթային և պահակային հսկողության իրականացման ժամանակ ջոկերը կարող են գործել ինքնուրույնաբար։
Ըստ իրադրության՝ ջոկը գործում է հետիոտն կարգով կամ հաստիքային զրահատեխնիկայի մեջ (ՀՄՄ, ԶՓ)։ Հետիոտն կարգով հարձակվելիս ջոկը բացազատվում է շղթայաձև։ Պաշտպանության ժամանակ հետևակի ջոկին տրվում է մինչև 100 մետր լայնությամբ ճակատային գիծ[1]։ Հարձակվելիս ջոկին հանձնարարվում է մինչև 50 մետր լայնությամբ ճակատ[5]։
Ջոկի հրամանատարներ տարբեր երկրների բանակներում խմբագրել
Տարբեր երկրների բանակներում ջոկի հրամանատարներն ունեն հետևյալ կոչումները`
- Հայկական բանակ` Կրտսեր սերժանտ կամ Սերժանտ
- Ավստրալիական բանակ` Կապրալ
- Ավստրիական բանակ` Վախմիստր, Օբերվախմիստր
- Բրազիլական բանակ` Բրազիլական բանակում Grupo de Combate-ը ջոկին համարժեք ստորոբաժանում է, որի հրամանատարն է երրորդ դերժանտը ինչպես ԱՄՆ բանակում։
- Բրիտանական բանակ` Կապրալ
- Կանադական բանակ` Սերժանտ կամ Գլխավոր Կապրալ
- Խորվաթական բանակ` Սերժանտ (դեսանտնիկ) կամ Ստորաբաժանման սերժանտ (նարեդնիկ)
- Դանիական բանակ` Սերժանտ
- Էստոնական բանակ` Սիրժանտ (պահեստային) կամ Նուրեմվիբել (պրոֆեսիոնալ)
- Ֆիննական բանակ` Ալիկերսանտի կամ Կերսանտի (Կապրալ կամ Սերժանտ)
- Գերմանական բանակ` Ֆելդվեբել կամ Օբերֆելդվեբել
- Իսրայելի բանակ` Սերժանտ (Սամալ) կամ Ավագ Սերժանտ (Սամար)
- Նորվեգական բանակ` Սերժանտ
- Պորտուգալական բանակ` Էսկուադրայի (ջոկ) հրամանատարն է կաբոն (Կապրալ)
- Լեհական բանակ` Դրոժինայի (ջոկ) հրամանատարն է Սիերզանտը (Սերժանտ)
- Նիդերլանդների բանակ` Սերժանտ
- Նիդերլանդների նավատորմ` Կապրալ
- Ռուսական բանակ` Կրտսեր Սերժանտ կամ Սերժանտ
- Սլովակիայի բանակ` Ռոտնի
- Իսպանական բանակ` Սերժանտո
- Շվեդական բանակ` Սերժանտ կամ Առաջին Սերժանտ
- Շվեյցարական բանակ` Վախմիստր (մինչև 2004 թվականը՝ Կապրալ)
- Թուրքական բանակ` Չավուշ
- ԱՄՆ բանակ` Սերժանտ կամ Ավագ Սերժանտ
- ԱՄՆ նավատորմ` Սերժանտ կամ Կապրալ
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Коллектив авторов Том 6, статья «Отделение» // Военная энциклопедия / Под ред. П.В. Грачёв. — М.: Воениздат, 2002. — С. 181. — 639 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01873-1
- ↑ Коллектив авторов статья «Отделение» // Военно-морской словарь / Под ред. Чернавин В. Н.. — М.: Воениздат, 1990. — С. 297. — 511 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00174-X
- ↑ Աղբյուր՝ Own photograph. Shot at the Army Days 2006 (Heerestage 2006) in Thun: Հեղինակ՝ Wikimedia Commons user TheBernFiles
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Коллектив авторов Том 6, статья «Отделение» // Советская военная энциклопедия в 8-ми томах (2-е издание) / Под ред. Гречко А. А.. — М.: Воениздат, 1978. — С. 152. — 675 с. — 105 000 экз.
- ↑ «Боевой устав воздушно-десантных войск. Часть III. Взвод, отделение». — М.: ВоенИздат, 1983. — С. 149-152. — 213 с.
Գրականություն խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոկ» հոդվածին։ |
- Խորհրդային մեծ հանրագիտարան։ 3-րդ հրատարակություն, հրատարակված «Խորհրդային հանրագիտարան» հրատարակչության կողմից 1969-1978 թթ. 30 հատորով։ Ռուսերեն՝ Большая советская энциклопедия (БСЭ), Третье издание, выпущенной издательством «Советская энциклопедия» в 1969—1978 годах в 30 томах.
- Ռազմական հանրագիտական բառարան։ Մոսկվա, Ռազմական հրատարակչություն՝ Վոյենիզդատ, 1984, 863 էջ՝ նկարազարդումներով, 30 թերթ նկարազարդումներ։ Ռուսերեն՝ Военный энциклопедический словарь (ВЭС), М., ВИ, 1984 г., 863 стр. с иллюстрациями (ил.), 30 листов (ил.);