Ջեք Շտեյնբերգեր

Ջեք Շտեյնբերգեր; անգլ.՝ Jack Steinberger
Ծնվել է	մայիսի 25, 1921; Բադ Կիսինգեն, Բավարիա
Մահացել է	դեկտեմբերի 12, 2020 (99 տարեկան); Ժնև, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն	Գերմանիա, ԱՄՆ և Շվեյցարիա
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Կոլումբիայի համալսարան, CERN և Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա
Անդամակցություն	Լինչեի ազգային ակադեմիա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Եվրոպական ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Չիկագոյի համալսարան, Իլինոյսի տեխնոլոգիայի ինստիտուտ և New Trier High School?
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն և անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Էդվարդ Թելեր
Եղել է գիտական ղեկավար	Մելվին Շվարց
Պարգևներ	Գուգենհայմի կրթաթոշակ Մատեուչի մեդալ Բարսելոնայի ինքնավար համալսարանի պատվավոր դոկտոր և honorary doctorate at the Blaise-Pascal university?
Երեխա(ներ)	Ned Steinberger? և Julia K. Steinberger?
	Jack Steinberger Վիքիպահեստում

Ջեք Շտեյնբերգեր (անգլ.՝ Jack Steinberger, մայիսի 25, 1921(1921-05-25)^[1]^[2]^[3], Բադ Կիսինգեն, Բավարիա - դեկտեմբերի 12, 2020(2020-12-12)^[4], Ժնև, Շվեյցարիա), ամերիկացի ֆիզիկոս-փորձարար, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր^[9] (1988)։

Կենսագրություն խմբագրել

Ջեք Շտեյնբերգերը ծնվել է Գերմանիայում 1921 թվականին։ 13 տարեկանում գաղթել է ԱՄՆ։ 1942 թվականին ավարտել է Չիկագոյի համալսարանի քիմիայի բաժինը, այնուհետև միացել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական համալսարանի ազդանշանային կորպուսին։ 1946 թվականին վերադարձել է Չիկագոյի համալսարան՝ ուսանելով Էդվար Թելերին և Էնրիկո Ֆերմիին^[10]։
1967 թվականից Հոյդելբուրգի, 1969 թվականից՝ Ամերիկյան ակադեմիաների անդամ է։

1988 թվականին Լեոն Լեդերմանի և Մելվին Շվարցի հետ արժանացել է Նոբելյան մրցանակի ֆիզիկայի գծով` տիեզերքում գոյություն ունեցող ամենախորհրդավոր տարրական մասնիկների` երկու տիպերի հայտնագործության և ուսումնասիրման համար։

Գործունեություն խմբագրել

Շտեյնբերգերի հետազոտությունները նվիրված են մյուոնային ու պիոնային և տարրական մասնիկների ֆիզիկային։ 1950-1952 թվականներին Վ. Պանովսկու հետ առաջինն է չափել պիոնների սպինը և զույգությունը, հուսալիորեն հաստատել է չեզոք պիոնի գոյությունը։
1962 թվականին Լեոն Լեդրմանի և Մելվին Շվարցի հետ փորձով հաստատել է էլեկտրոնային նեյտրինոյի և մյուոնային նեյտրինոյի գոյությունը։
Լեդերմանի, Շվարցի և Շտեյնբերգերի հայտնագործությունը նշանակալից ավանդ է տարրական մասնիկների և բարձր էներգիաների ֆիզիկայի բնագավառում և էապես հարստացնում է տարրական կոչվող մասնիկների վերաբերյալ պատկերացումների շրջանակը։ Նրանք բացահայտել են նեյտրինոների ամենախորհրդավոր և առեղծվածային մասնիկների՝ նեյտրոնոների տիեզերական տարածվածությունը, հատկությունները, մասնավորապես բացահայտել են բոզոնների հատկությունները որպես թույլ փոխազդեցությունների կրողներ^[11]^[12]։

Պարգևներ խմբագրել

Նոբելյան մրցանակ (1988)
Մարդասիրության միջազգային ակադեմիայի դափնեկիր

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (գերմ.) — Bern: 1998.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.mainpost.de/regional/bad-kissingen/erinnerungen-an-einen-besonderen-kissinger-art-10542391
↑ https://www.ae-info.org/ae/User/Steinberger_Jack
↑ The Nobel Prize in Physics 1988 — Nobel Foundation.
↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
↑ http://www.univ-bpclermont.fr/article2576.html
↑ Նոբելյան մրցանակակիրներ ֆիզիկայից, 1988
↑ Ջեք Շտեյնբերգեր, կենսագրական
↑ Ջեք Շտեյնբերգեր և մյուոն-նեուտրինո
↑ Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ 1901-2000, Պավել Ծատուրյան, Երևան, 2007.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեք Շտեյնբերգեր» հոդվածին։

[_cc4f650e772fc6fa-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_4320c29928b30126-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_a9555a798d40f840-3] 3,0 ^3,1 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (գերմ.) — Bern: 1998.

[_3ea356243d648bf1-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.mainpost.de/regional/bad-kissingen/erinnerungen-an-einen-besonderen-kissinger-art-10542391

[_a4bb2808d6da6205-5] ttps://www.ae-info.org/ae/User/Steinberger_Jack

[_5fcf244169cb0e39-6] The Nobel Prize in Physics 1988 — Nobel Foundation.

[_91240182028fc537-7] Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.

[_7a706c12659e7b0b-8] ttp://www.univ-bpclermont.fr/article2576.html

[9] Նոբելյան մրցանակակիրներ ֆիզիկայից, 1988

[10] Ջեք Շտեյնբերգեր, կենսագրական

[11] Ջեք Շտեյնբերգեր և մյուոն-նեուտրինո

[12] Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ 1901-2000, Պավել Ծատուրյան, Երևան, 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[9]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

Ջեք Շտեյնբերգեր անգլ.՝ Jack Steinberger

Ծնվել է	մայիսի 25, 1921(1921-05-25)^[1]^[2]^[3] Բադ Կիսինգեն, Բավարիա
Մահացել է	դեկտեմբերի 12, 2020(2020-12-12)^[4] (99 տարեկան) Ժնև, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն	Գերմանիա, ԱՄՆ և Շվեյցարիա
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Կոլումբիայի համալսարան, CERN և Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա
Անդամակցություն	Լինչեի ազգային ակադեմիա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Եվրոպական ակադեմիա^[5] և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Չիկագոյի համալսարան, Իլինոյսի տեխնոլոգիայի ինստիտուտ և New Trier High School?
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն և անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Էդվարդ Թելեր
Եղել է գիտական ղեկավար	Մելվին Շվարց
Պարգևներ	Գուգենհայմի կրթաթոշակ ^[6]^[7] Մատեուչի մեդալ Բարսելոնայի ինքնավար համալսարանի պատվավոր դոկտոր և honorary doctorate at the Blaise-Pascal university? ^[8]
Երեխա(ներ)	Ned Steinberger? և Julia K. Steinberger?
Jack Steinberger Վիքիպահեստում