Վիքիպեդիա

Ջենթու Լինուքս

Ելակետային կոդի վրա հիմնված Լինուքս բաշխում

Ջենթու Լինուքս (անգլ.՝ Gentoo, ['dʒɛntuː][3]), Լինուքս միջուկի հիման վրա պատրաստված օպերացիոն համակարգ է և կոմպիլիացվում է Portage փաթեթների կառավարման համակարգի միջոցով։ Տարածվում է որպես Ազատ ծրագրային ապահովում։ Ի տարբերություն այլ երկուական կոդավորված (binary) բաշխումների, ծրագրերը կոմպիլյացվում են ելակետային կոդից տեղում օգտատիրոջ նախընտրանքների համաձայն և հիմնականում օպտիմալացվում է որոշակի տեսակի համակարգիչների համար։ Որոշ բավականին ծավալուն փաթեթներ, ինչպես նաև այն փաթեթները, որոնց ելակետային կոդը հասանելի չէ, հնարավոր է տեղակայել արդեն իսկ կոմպիլյացված փաթեթների տեսքով[4]։

Ջենթու Լինուքս
Изображение логотипа
ՏեսակԼինուքսի տեղաբաշխում և ազատ օպերացիոն համակարգ
ՍտեղծողԴենիել Ռոբինս (սկզբնավորող) և Ջենթու հիմնադրամ
ԸնտանիքԼինուքս
Ծրագրային կոդԱզատ ծրագրային ապահովում
Առաջին թողարկումմարտի 31, 2002[1]
Միջուկի տեսակՄոնոլիտ (Լինուքս)
ԻնտերֆեյսKDE Plasma, GNOME, XFCE, Mate, Fluxbox, LXQT
ԱրտոնագիրԱզատ ծրագրային ապահովման արտոնագիր և այլք
Զարգացման կարգավիճակարդի
ՀաջորդFuntoo Linux?
Անվանված էպապուական պինգվին[2]
Կայքgentoo.org​(անգլ.)
ելակոդծրագրային ապահովում
 Gentoo Վիքիպահեստում

«Ջենթու» անվանումը վերցրվել է ամենաարագ լողացող պինգվինների տեսակի անվանումից՝ Ջենթու պինգվիններից։ Անվանումը ընտրվել է հատուկ, որպեսզի արտացոլի սարքին հատուկ օպտիմալացված համակարգի շնորհիվ ձեռք բերված պոտենցիալ արագագործուցության բարելավումները։ Ջենթուի փաթեթների կառավարիչը նախագծված է այնպես, որ լինի մոդուլային, դյուրատար, հեշտ մշակվող և ճկուն։ Ջենթուն երբեմն բնութագրվում է որպես մետա-բաշխում իր գրեթե անսահմանափակ հարմարունակության պատճառով, այդուհետ նաև օգտատերերի մեծամասնությունը ունի կարգավորված և տեղակայված ծրագրեր, որոնք եզակի են միայն տվյալ օգտատիրոջը[5]։

Պատմություն խմբագրել

Ջենթու Լինուքսը սկզբնապես ստեղծվել է Դենիել Ռոբինսի կողմից որպես «Enoch Linux» բաշխում։ Նպատակն է եղել ստեղծել առանց նախապես կոմպիլյացված երկուական կոդավորված փաթեթների բաշխում, որը կարգավորված կլիներ համապատասխան սարքին և կպարունակեր միայն անհրաժեշտ ծրագրերը[6]։ «Enoch-ի» առնվազն մեկ տարբերակ թողարկված է եղել 1999 թվականի դեկտեմբերին, տարբերակ 0.75-ը[7]։

Դենիել Ռոբինսը և այլ համահեղինակները համակարգը փորձարկում էին EGCS-ով (GCC-ի fork-ն էր մշակված Cygnus Solutions-ի կողմից)։ Այդ ժամանակ արդեն «Enoch-ը» վերանվանվեց «Ջենթու» Լինուքս (Ջենթու պինգվինի տեսակը ամենաարագ լողացողն է[8])։ EGCS-ի փոփոխությունները վերջին հաշվով դարձան պաշտոնական GCC (տարբերակ 2.95) մասը, և մյուս Լինուքս բաշխումները նույնպես ստացան նմանատիպ արագագործության բարելավումներ[9]։

Իր իսկ համակարգում խափանում ունենալուց հետո, Ռոբինս դադարեցնում է Ջենթուի ծրագրավորում և մի քանի ամսով անցնում FreeBSD-ին, հետագայում ասելով․ «Որոշել եմ FreeBSD-ի մի քանի առանձնահատկություններ ավելացնել, պատրաստել մեր autobuild համակարգը` (այժմ կոչվում է Portage) իրական հաջորդ-սերնդի ports համակարգը»[10]։

Ջենթու Լինուքս 1.0-ն թողարկվել է 2002 թ․-ի մարտի 31-ին[11]։ 2004 թ․-ին Ռոբինսը հիմնում է շահույթ չհետապնդող Ջենթու Հիմնադրամը, փոխանցում բոլոր հեղինակային իրավունքները և ապրանքանիշերը դրան, և դառնում նախագծի գլխավոր ծրագրավորողը[12]։

Ընթացիկ Հավատարմատարների խորհուրդը[13] կազմված է հինգ անդամներից, ովքեր ներկայացվել են (ընտրություններից հետո) 2008 թվականի մարտի 2-ին[14]։ Գոյություն ունի նաև Ջենթուի յոթ անդամանի Խորհուրդը, որը վերահսկում է Ջենթուի տեխնիկական հարցերը և քաղաքականությունը[15]։ Ամեն տարի Ջենթուի Խորհրդի անդամները ընտրվում են մեկ տարով գործուն ծրագրավորողների կողմից։ Երբ Խորհրդի անդամներից մեկը պաշտոնաթող է լինում, նրա փոխարեն հաջորդողը ընտրվում է Խորհրդում արդեն իսկ եղած մյուս անդամների կողմից[16]։

Ջենթու Հիմնադրամը շահույթ չհետապնդող հիմնադրամ է, գրանցված ԱՄՆ-ի Նոր Մեխիկո նահանգում[17]։ 2007 թ․-ի երկրորդ կեսում Հիմնադրամի գրանցումը չեղյալ է համարվում[18], բայց մինչև 2008 թվականի մայիսը Նոր Մեխիկոյի նահանգը հայտարարեց, թե Ջենթու Հիմանադրամ միավորումը վերադարձել է կայուն դրության և կարող է գործունեություն ծավալել[19]։

Յուրահատկություններ խմբագրել

Ջենթուն գրավում այն Լինուքս օգտատերերի ուշադրությունը, ովքեր ցանկանում են իրենց համակարգչի վրա տեղակայված և աշխատող ծրագրի վրա ամբողջական ղեկավարում ունենան[20]։ Նրանք, ովքեր պատրաստ են ժամանակ տրամադրեն կարգավորելու իրենց համակարգչին համապատասխան Ջենթու համակարգ, արդյունքում կարող են ունենալ չափազանց արդյունավետ աշխատանքային միջավայր կամ սպասառու համակարգիչ։ Ջենթուն խրախուսում է օգտագործողին իր առանձնահատուկ սարքի համար Լինուքս միջուկի պատրաստումը։ Հիանալի հնարավորություն է տալիս կառավարելու թե որ ծառայություններն են տեղակայված ու աշխատում։ Ի տարբերություն այլ բաշխումների, հիշողության օգտագործումը հնարավոր է հասցնել նվազագույնի հրաժարվելով միջուկի ոչ անհրաժեշտ հատկություններից և ծառայություններից[20]։

Ջենթուն լավ բաշխում է բավականին տեխնո մարդկանց համար, ովքեր ցանկանում են սովորել ավելին Լինուքսի մասին[20], ինչպես նաև Լինուքս էնտուզիասիստների, ծրագրավորողների և համակարգի վարչապետների համար։ Ձեռնարկների քանակն ու որակը բացառիկորեն բարձր մակարդակի վրա են և օգտատերերի համայնքը մեծ է, որ պատրաստ կլինի աջակեցել դժվարությունների դեպքում[21]։

Առկա է ծրագրերի շատ ծավալուն հավաքածու։ Ամեն փաթեթ պարունակում է տվյալներ իրեն անհարաժեշտ փաթեթների մասին, հետևաբար միայն նվազագույն քանակությամբ ծրագրեր են տեղակայվում անհրաժեշտ հավելվածը աշխատեցնելու համար։ Ծրագրերի հավելյալ հատկությունները հնարավոր է ընտրվի, ասենք արդյոք հավելվածը աջակցի LDAP, որի դեպքում համապատասխան անհրաժեշտ մյուս փաթեթները կընդգրկվեն կախվածությունների ցուցակում և կտեղակայվեն մեխանիկորեն[20]։

Ջենթուն չի պարտադրում ստանդարտ տեսք։ Ընդգրկված փաթեթները հանդես են գալիս այնպես ինչպես իրենց հիղինակներն են նախատեսել[20]։

Portage խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Portage (ծրագիր)

Portage-ը Gentoo-ի ծրագրերի բաշխման և փաթեթների կառավարման համակարգն է։ Սկզբնական նախագիծը հիմնված է եղել ports համակարգի հիման վրա, որը օգտագործվում է Berkeley Software Distribution-ի (BSD) վրա հիմնված ՕՀ-ներում։ Portage-ի հիերարխիայում առկա է ավելի քան 10,000 փաթեթներ պատրաստ տեղակայման համար[22]։

Ընդամենը portage-ի մեկ հրամանի դիմելով հնարվոր է թարմացնել ամբողջ ծրագրերի ցանկը, փնտրել փաթեթ, կամ ներբեռնել, կոմպիլյացնել և տեղակայել մեկ կամ ավելի փաթեթներ իրենց համապատասխան կախվածություններով։ Ներկառուցված հատկությունները կարող են միացվել ինչպես առանձին փաթեթների համար, անյպես էլ գլոբալ կերպով ամբողջ համակարգի համար այսպես կոչված «use flag-ների» օգնությամբ[22]։

Նախապես կոմպիլյացված երկուական կոդով փաթեթները տրամադրվում են որոշ երկար կոմպիլյացիոն ժամանակ պահանջող ծրագրերի համար, ինչպիսիք են Լիբր Օֆիսը և Mozilla Firefox-ը, բայց այս պարագայում օգտատերերը կորցնում են օպտիմալացնելու հնարավորությունը։ Կան կարգավորման տարբերակներ, որ կկարճացնեն կամպիլյացիայի ժամանակը, որոնցից են զուգահեռ/համաժամանակյա կոմպիլյացիայի միացումը[23], և փաթեթների կոմպիլյացիայի բաշխումը մի քանի համակարգիչների միջև[24]։ Ի հավելումն ամենին, օգտատերը կարող է մոնտաժել/տեղակայել ծավալուն ֆայլային համակարգը որպես օպերատիվ հիշողություն զգալի չափով փաթեթների կոմպիլյացիան արագացնելով։ Նմանատիպ մոտեցումներից որոշները ունեն իրենց վատ կողմերը, հետևաբար և լռելյայն ակտիվացված չեն։ Երբ տեղակայվում է նույն փաթեթը մի քանի բավականին նմանատիպ համակարգիչների վրա, փաթեթը հնարավոր է կոմպիլյացվի մեկ անգամ[25], որպեսզի միայն արագորեն տեղակայվի մյուսների վրա։

Դյուրատարություն խմբագրել

Քանի որ Ջենթուն ելակետային կոդի վրա հիմնված բաշխում է և իր portage ծառում նկարագրում է թե ինչպես կոմպիլյացնել փաթեթները, իր կոմպիլյացումը այլ ճարտարապետությամբ համակարգչի վրա կազմակերպելը շատ դյուրին է[26]։

Սկզբնապես կառուցված լինելով x86 ճարտարապետության վրա Ջենթուն այդ ժամանակից ի վեր տարածվել է նաև դեպի այլ ճարտարապետություններ։ Ջենթուն պաշտոնապես աջակցվում և կայուն են համարվում x86, x86-64, Itanium|IA-64, PA-RISC, PowerPC, PowerPC 970, 64-բիտ SPARC and DEC Alpha ճարտարապետությունների վրա[27]։ Նույնպես աջակցվում, բայց դեռ կայուն չէ համարվում MIPS[28], PS3 Cell Processor, System Z/s390[29], ARM[30], և SuperH ճարտարապետությունների վրա։ Պաշտոնական աջակցությունը 32-բիտ SPARC սարքերի համար դադարեցված է[31]։

Դյուրատարությունը դեպի այլ ՕՀ-ներ, ներառյալ են BSD ծագման Mac OS X-ը, ակտիվ զարգացման փուլում է Gentoo/Alt նախագծի շրջանակներում։ Gentoo/FreeBSD նախագիծն արդեն ունի աշխատող ուղեցույց հիմնված FreeSBIE վրա[32], մինչ Gentoo/NetBSD, Gentoo/OpenBSD և Gentoo/DragonFly դեռ ծրագրավորվում են[33]։ Նույնպես նախագիծ կա, որ միտված է Portage-ը OpenSolaris-ի վրա աշխատեցնելու։ Գոյություն է ունեցել նաև ոչ պաշտոնական նախագիծ Ջենթուի GNU Hurd տարբերակը ստեղծելու համար, բայց այն չի գործում 2006 թ․-ից ի վեր[34]։

Տեղակայում խմբագրել

Ջենթուն հնարավոր է տեղակայել տարբեր եղանակներով։ Ամենատարածվածը stage 3 tarball-ի հետ Ջենուի մինիմալ CD-ի օգտագործումն է (Տես ստորևէ stage-երի մանրամասն բացատրության համար)։ Ինչպես Լինուքս բաշխումների մեծամասնության դեպքում, այնպես էլ Ջենթուն հնարավոր է տեղակայել գրեթե ամեն Լինուքս միջավայրի միջոցով, ինչպիսիք են մեկ այլ Լինուքս բաշխման LiveCD-ով, LiveUSB-ով կամ ցանցով արձակման միջոցով, (Network Booting) օգտագործելով «Ջենթուի այլընտրանքային տեղակայման ուղեցույցը»։ Սովորական տեղակայման համար պարտադիր է կապը համացանցի հետ, բայց կա նաև ուղեցույց առանց կապ տեղակայման համար։

Նախապես Ջենթուն աջակցում էր տեղակայումը stage 1 և 2 tarball-ներից։ Այնուամենայիվ, Ջենթու Հիմնադրամի կողմից այլևս պաշտոնապես խորհուրդ չի տրվում տեղակայել այս կերպ, և միայն ենթադրվում է ծրագրավորողների օգտագործման համար[35]։

Հետևելով սկզբնական տեղակայման քայլերը, Ջենթուի ձեռնարկը նկարագրում է նոր Լինուքս միջուկի կոմպիլյացիան։ Սա հիմնականում չի պահանջվում մյուս Լինուքս բաշխումների կողմից։ Չնայած որ սա համարվում է շատ դժվար գործ[36], Ջենթուն տրամադրում է ձեռնարկնել և գործիքներ, ինչպիսին է Genkernel-ը, որպեսզի գործնընթացը պարզեցնի և դարձնի շիտակ նորեկների համար[37]։ Ինչպես նաև օգտատերերը կարող են իրենց համակարգի վրա աշխատող միջուկը ընդամենը պատճենել /boot-ի մեջ և թարմացնել bootloader-ը։ Օգնություն է տրամադրվում նաև Ջենուի ֆորումում և IRC-ում։

Stages խմբագրել

Սովորաբար տեղակայում հնարավոր է սկսել երեք հիմքային stage-երից մեկով․

  • Stage1․ Համակարգը պետք է և՛ bootstrap արվի, և՛ հիմքը կոմպիլյացվի։
  • Stage2․ Համակարգը արդեն bootstrap արված է, միայն հիմքը պետք է կոմպիլյացվի։
  • Stage3․ Համակարգը արդեն և՛ bootstrap արված է, և՛ հիմքը կոմպիլյացված։

2005 թվականի նոյեմբերից միայն stage3 տեղակայումն է պաշտոնապես աջակցվում[38]։ Stage1-ի և stage2-ի tarball-ները որոշ ժամանակ դեռ տարածվեցին, չնայած նրան, որ stage1-ի և stage2-ի տեղակայման ցուցումները ուղեցույցից հեռացվել էին[39] և տեղափոխվել Ջենթուի ՀՏհ[4]։ Այժմ միայն աջակցվող stage3 tarball-ներն են հասանելի։

Live USB խմբագրել

Ջենթուի Live USB-ին կարող է ստեղծվել անձամբ կամ UNetbootin-ի օգնությամբ[40]։

Ջենթուի տեղեկատվական հարթակ խմբագրել

2003-2008 թթ. Ջենթուի տեղեկատվական հարթակը, անգլ.՝ Gentoo Reference Platform (GRP), նախապես կոմպիլյացված փաթեթնեի վերցրված tarball-ն է եղել, որը կարող էին արագորեն տեղակայել Ջենթուի տեղակայման գործընթացում, օգտատիրոջը տալով ավելի վաղ մուտք դեպի ամբողջապես աշխատող Ջենթու միջավայր[41][42]։ Այս փաթեթները ներառում են նաև KDE, X Window System, ԼիբրեՕֆիս, GNOME, և Mozilla Firefox[43]։ Երբ տեղակայումն ավարտված էր, GRP-ի մասը կազմող պատրասրտի փաթեթները ենթադրվում էին վերակոմպիլյացվել և փոխարինվել օգտատիրոջ սարքին հատուկ կարգավորումներ ունեցող տարբերակներով, քանի որ GRP-ինը ոչ օպտիմալացված և ընդհանրական էին։ 2011 թվականից GRP-ի աջակցումը դաթարեցված է, վերջին հղումը ձեռնարկում հանդիսանալով 2008.0 թողարկումը[44]։

Տարբերակներ խմբագրել

Հենց Ջենթուն տեղակայվում է, արդյունավետորեն դառնում է «հոսուն-թողարկման» կամ առանց տարբերակների․ այսինքն հենց «emerge-ի» թարմացում է կատարվում, համակարգը ամբողջովին հասնում է ամենավերջին տարբերակին/թողարկմանը։ Օրինակի համար, եթե համակարգը 2014 թվականի օգոստոս ամսվա stage3-ով է տեղակայված եղել, և օգատատերը մեկ ամիս անց սեպտեմբերին իրականացնի «emerge-ի» թարմացում, ապա արդյունքում կունենա թարմ համակարգ, որը ասես տեղակայվել է սեպտեմբեր ամսվա թողարկված stage3-ով։ Այսպիսով, Ջենթուի օգտատերը կարող են թարմացնել իրենց բոլոր տեղակայված ծրագրերը ամենավերջին թողարկված տարբերակին։ Ինչպես մյուս Լինուքս բաշխումները, այնպես էլ Ջենթուի համակարգն ունի /etc/gentoo-release ֆայլը, բայց ի տարբերության մյուսների այն պարունակում է տեղակայված sys-apps/baselayout փաթեթի տարբերակը։

2004 թ. Ջենթուն սկսեց տարբերակավորել իր Live մեդիաները համարակալման փոխարեն համապատասխան իրենց թողարկման տարիների։ Այսպես շարունակվեց մինչև 2008 թ․, երբ հայտարարվեց 2008.1 LiveCD-ի թողարկումը կդադարեցվի հօգուտ շաբաթական մեքենայականցված Stage3-ների և Minimal CD-ների թողարկան[45]։ 2008 թ․-ի դեկտեմբերին առաջին շաբաթական build-երը թողարկվեցին[46]։ 2009 թ․-ին ստեղծվեց հատուկ LiveDVD, որպեսզի նշվի Ջենթուի տասնամյակը[47]։

Թողարկված-մեդիաների տարբերակներ ակնարկ խմբագրել

  • (Enoch Linux) 0.75, 1999 թվականի դեկտեմբեր
  • 1.0, 2002 թ. մարտի 31
  • 1.1a, 2002 թ. ապրիլի 8
  • 1.2, 2002 թ. հունիսի 10
  • 1.4, 2003 թ. օգոստոսի 5 («Gentoo Reference Platform-ը» ներկայացվեց)
  • 1.4 շտկված թողարկում 1, 2003 թվականի սեպտեմբերի 11
  • 2004.0, 2004 թ. մարտի 1[48] (տարբերակավորումը փոխվեց տարեկան չորս թողարկման)
  • 2004.1, 2004 թվականի ապրիլի 28
  • 2004.2, 2004 թվականի հուլիսի 26[49]
  • 2004.3, 2004 թվականի նոյեմբերի 15[50]
  • 2005.0, 2005 թվականի մարտի 27[51] (տարբերակավորումը փոխվեց կիսամյակային թողարկման)
  • 2005.1, 2005 թվականի օգոստոսի 8[52]
  • 2005.1-r1, 2005 թվականի նոյեմբերի 21[53] (շտկված թողարկում 1)
  • 2006.0, 2006 թվականի փետրվարի 27[54]
  • 2006.1, 2006 թվականի օգոստոսի 30[55]
  • 2007.0, 2007 թվականի մայիսի 7[56]
  • 2008.0, 2008 թվականի հուլիսի 6[57]
  • Շաբաթական թողարկումներ, 2008 թվականի սեպտեմբերից[58]

Հատուկ թողարկումներ խմբագրել

2009 թ. հատուկ LiveDVD թողարկվեց Ջենթուի տասամյակը նշելու կապակցությամբ։ Նախապես մեկ անագամվա թաղարկման համար նախատեսված LiveDVD-ին թարմացվեց և վերթողարկվեց 2011 իր տարածվածության համար նոր օգտատերերի շրջանում։

  • 10.0, 2009 թ. հոկտեմբերի 4[59] (հատուկ ողարկման LiveDVD 10-րդ հոբելյանի կապակցությամբ)
  • 10.1, 2009 թ. հոկտեմբերի 10 (հատուկ LiveDVD-ի շտկված թողարկում)
  • 11.0, 2011 թ. մարտի 8 (Հոբելյանական LiveDVD-ին թարմացվել է փաթեթների վերջին տարբերակներին)
  • 12.0, 2012 թ. հունվարի 2
  • 12.1, 2012 թ. ապրիլի 1 (ապրիլմեկյան կատակ-անվանմամբ «Install Wizard»)
  • 12.1, 2012 թ. դեկտեմբերի 21 (LiveDVD - «Աշխարհի վերջ» թողարկում, անգլ.՝ End Of World Edition)
  • 13.0, 2014 թ. օգոստոսի 26 (LiveDVD - «Պողպատե Լինուքս» թողարկում (օգտատերերի և ծրագրավորողների շարունակական և ամուր համագործակցությունը նշելու կապակցությամբ), անգլ.՝ Iron Penguin Edition)

Պատկերանիշ և թալիսմաներ խմբագրել

Ջենթու պինգվինը համարվում է ստորջրյա ամենաարագ լողացող պինգվինը։ «Ջենթու Լինուքսը» անվանումը ե՛ւ Լինուքսի թալիսմանի՝ «Թուքս» պինգվինի, ե՛ւ պրոյեկտի նպատակի՝ արագագործ ՕՀ ստեղծելու ճանաչումն է[20]։

Պաշտոնական Ջենթուի պատկերանիշը արծաթե մագաթամա (ճապանական զարդ) հիշեղնող ձևավորված «g-ն» է[60]։ Ոչ պաշտոնական թալիսմաններն են «Լարի կովիկը»[5] և «Զնուրթ թռչող ափսեն»[61]։

Տարածվածություն խմբագրել

Ջենթուն արագորեն դարձավ տարածված բաշխում, DistroWatch-ում ունենալով միջինը 326 այց օրական՝ 2002 թ. դառնալով 3-րդը ցուցակում։ Այնուամենայնիվ, տարիների ընթացքում Ջենթուի տարածվածությունը իջավ։ 2003 թ. 4-րդն ամենատարածվածն էր, 2004 թ.՝ 7-րդը, 2005 թ.՝ 9-րդը, 2006 թվականին՝ 10-րդը և 2007 թ. 13-րդը։ Իսկ 2008 թ. Ջենթուի վարկանիշը ընկավ մինչև 18-րդ տեղ, հաջորդ տարի դարձավ 17-րդը։ Եվ այդպես իջնելով՝ 2014 թ. հասավ 38-րդ տեղ[62]։

Ջենթուից ծագած ՕՀ-ներ խմբագրել

Ջենթուի հիման վրա առաջացել են Ֆանթու(Funtoo[63]), Արաքս ՕՀ-ն[64], Chrome OS-ը և դրա բաց կոդով տարբերակը` Chromium OS-ը, Calculate Linux֊ը, և այլք։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ https://www.funtoo.org/Funtoo_Linux_History
  2. ↑ https://web.archive.org/web/20140106202051/https://wiki.gentoo.org/wiki/FAQ#How_is_Gentoo_pronounced.2C_and_what_does_it_mean.3F
  3. ↑ «Gentoo Linux Frequently Asked Questions». Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Gentoo Linux Frequently Asked Questions». gentoo.org. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Gentoo Linux – About Gentoo». Gentoo.org. 2007 թ․ սեպտեմբերի 17. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  6. ↑ «Gentoo Linux Documentation – Making the distribution, Part 1». Gentoo.org. 2005 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  7. ↑ «Planet Mirror – enoch – Enoch Linux – enoch-0.75 – download now». Public.planetmirror.com. 2007 թ․ փետրվարի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  8. ↑ «BBC Nature – Wildlife – Gentoo penguin». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  9. ↑ «Gentoo Linux Documentation – Making the distribution, Part 2». Gentoo.org. 2005 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  10. ↑ «Gentoo Linux Documentation – Making the distribution, Part 3». Gentoo.org. 2005 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  11. ↑ «Slashdot | Gentoo 1.0 Released». Linux.slashdot.org. 2002 թ․ մարտի 31. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  12. ↑ «Daniel Robbins Resigns As Chief Gentoo Architect». Slashdot. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  13. ↑ «Gentoo Linux Documentation – Gentoo Foundation Charter». Gentoo.org. 2010 թ․ հունվարի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  14. ↑ «Gentoo Linux – New foundation trustees elected». Gentoo.org. 2008 թ․ մարտի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  15. ↑ «Gentoo Council». gentoo.org. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  16. ↑ Gentoo Council. Accessed January 6, 2014.
  17. ↑ GENTOO FOUNDATION, INC.(չաշխատող հղում), Corporations Information Inquiry, New Mexico Public Relation Commission. Accessed May 8, 2009.
  18. ↑ jake (2008 թ․ հունվարի 14). «Gentoo loses charter; Robbins offers to return [LWN.net]». Lwn.net. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  19. ↑ «Gentoo Foundation, Inc». New Mexico Corporation Division Efile. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 Christopher Negus (2008 թ․ մայիսի 5). Linux Bible: Boot Up to Ubuntu, Fedora, KNOPPIX, Debian, openSUSE, and 11 Other Distributions. John Wiley & Sons. էջեր 389–. ISBN 978-0-470-28706-4.
  21. ↑ David Brickner (2005 թ․ հոկտեմբերի 30). Linux Desktop Pocket Guide. O'Reilly Media, Inc. էջեր 11–. ISBN 978-0-596-10104-6.
  22. ↑ 22,0 22,1 Chris Negus (2006). Live Linux CDs: Building and Customizing Bootables. Prentice Hall Professional. էջեր 224–. ISBN 978-0-13-243274-0.
  23. ↑ Configuring the Compile Options, Gentoo Linux x86 Handbook. July 7, 2008. Accessed May 8, 2009.
  24. ↑ Distributed Compiling, Gentoo Linux x86 Handbook. July 7, 2008. Accessed May 8, 2009.
  25. ↑ Binary Package Support, Gentoo Linux x86 Handbook. July 7, 2008. Accessed May 8, 2009.
  26. ↑ Brendan Horan (2013 թ․ մարտի 26). Practical Raspberry Pi. Apress. էջեր 222–. ISBN 978-1-4302-4971-9.
  27. ↑ «Gentoo 2007.0 press release». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  28. ↑ «Gentoo/MIPS». gentoo.org. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  29. ↑ «Gentoo Linux Documentation – s390 Installation Document». Dev.gentoo.org. 2004 թ․ մայիսի 12. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  30. ↑ «Gentoo Linux Projects – Gentoo Linux ARM Development». Gentoo.org. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  31. ↑ «Gentoo Development Guide: Arch Specific Notes – SPARC». Devmanual.gentoo.org. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  32. ↑ «Gentoo FreeBSD». gentoo.org. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  33. ↑ «Gentoo Linux Projects – Gentoo/*BSD». Gentoo.org. 2006 թ․ հոկտեմբերի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  34. ↑ «Gentoo GNU Hurd». Mundurat.net. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  35. ↑ «How do I Install Gentoo Using a Stage1 or Stage2 Tarball?».
  36. ↑ «Compiling & Installing Linux 2.4». Smartcomputing.com. 2007 թ․ հունվարի 5. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  37. ↑ Gentoo Linux Documentation – Configuring the Kernel
  38. ↑ «Gentoo Linux Newsletter – November 14th, 2005». Gentoo.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  39. ↑ «Stage1/2 deprecation from Gentoo Handbook». Gmane. 2005 թ․ նոյեմբերի 5. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 6-ին.
  40. ↑ «UNetbootin – Universal Netboot Installer». Unetbootin.sourceforge.net. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  41. ↑ Daniel Robbins (2002 թ․ հոկտեմբերի 10). «Gentoo Linux Reloaded». LinuxDevCenter.com. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 4-ին.
  42. ↑ Sven Vermeulen (2004 թ․ մարտի 1). «Gentoo Linux 2004.0 Released». OSNews. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 4-ին.
  43. ↑ «What is the Gentoo Reference Platform?». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2006 թ․ հունվարի 4-ին.
  44. ↑ «Gentoo Linux Documentation». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 24-ին.
  45. ↑ «Gentoo News – New release strategy to provide more current install media». Gentoo.org. 2008 թ․ սեպտեմբերի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  46. ↑ «Gentoo News – First sets of weekly stage3 tarballs and minimal CDs released». Gentoo.org. 2008 թ․ դեկտեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  47. ↑ Gentoo Linux - Gentoo Linux - Ten Years Compiling: 1999 - 2009 Արխիվացված 2010-07-23 Wayback Machine. Gentoo.org (2009-10-04). Retrieved on 2013-07-17.
  48. ↑ «Gentoo Linux Newsletter – March 1st, 2004». Gentoo.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  49. ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  50. ↑ «Gentoo Linux Newsletter – November 15, 2004». Gentoo.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  51. ↑ «Gentoo Linux – Release Announcement: Gentoo Linux 2005.0». Gentoo.org. 2005 թ․ մարտի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  52. ↑ «Gentoo Linux – Release Announcement: Gentoo Linux 2005.1». Gentoo.org. 2005 թ․ օգոստոսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  53. ↑ «Gentoo Linux – Media Refresh: Gentoo Linux 2005.1-r1». Gentoo.org. 2005 թ․ նոյեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  54. ↑ «Gentoo Linux – Release Announcement: Gentoo Linux 2006.0». Gentoo.org. 2006 թ․ փետրվարի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  55. ↑ «Gentoo Linux – Gentoo Linux 2006.1 – Unleashed». Gentoo.org. 2006 թ․ օգոստոսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  56. ↑ «Gentoo Linux – Gentoo Linux 2007.0 released». Gentoo.org. 2007 թ․ մայիսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  57. ↑ «Gentoo Linux – Gentoo Linux 2008.0 released». Gentoo.org. 2008 թ․ հուլիսի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  58. ↑ «Gentoo Linux – New release strategy to provide more current install media». Gentoo.org. 2008 թ․ սեպտեմբերի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  59. ↑ «Gentoo Linux – Ten Years Compiling: 1999–2009». Gentoo.org. 2009 թ․ հոկտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  60. ↑ «Gentoo Linux Documentation – Gentoo Name and Logo Usage Guidelines». Gentoo.org. 2005 թ․ դեկտեմբերի 11. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 28-ին.
  61. ↑ «(gentoo) Contents of /xml/images/znurt.jpg». Gentoo.org. 2002 թ․ նոյեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 2–ին-ին.
  62. ↑ DistroWatch - 2012
  63. ↑ «Funtoo». www.funtoo.org. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 28-ին.
  64. ↑ «Արաքս - Մեր մասին». Arax OS. 2010 թ․ հոկտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 20–ին-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
 Ջենթու Լինուքս
էջը Վիքիպահեստում
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջենթու Լինուքս» հոդվածին։
Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի օրվա հոդված:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջենթու_Լինուքս&oldid=9405686» էջից