Վիքիպեդիա

Պրոսպեր Մենյեր

Պրոսպեր Մենյեր (ֆր.՝ Prosper Menière,հունիսի 16, 1799(1799-06-16)[1][2], Անժե[3] - փետրվարի 7, 1862(1862-02-07)[4][5][6], rue Saint-Jacques, Փարիզի 5-րդ շրջան[4]), ֆրանսիացի բժիշկ-ականջաբան։ Փարիզի խուլուհամրերի ինստիտուտում աշխատելիս առաջ է քաշել այն վարկածը, որ գլխապտույտները կարող են կապված լինել ներքին ականջի ախտահարումների հետ։ Կյանքի ընթացքում ճանաչում չի ստացել, սակայն հետագայում նրա նկարագրած համախտանիշն անվանվել է Մենյերի հիվանդություն։

Պրոսպեր Մենյեր
ֆր.՝ Prosper Menière
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 16, 1799(1799-06-16)[1][2]
ԾննդավայրԱնժե[3]
Մահացել էփետրվարի 7, 1862(1862-02-07)[4][5][6] (62 տարեկան)
Մահվան վայրrue Saint-Jacques, Փարիզի 5-րդ շրջան[4]
ԳերեզմանՄոնպարնաս գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
ԿրթությունՓարիզի բժշկության դպրոց
Մասնագիտությունբժիշկ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Prosper Ménière Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Պրոսպեր Մենյերը ծնվել է 1799 թվականին Անժեում՝ ունևոր վաճառականի ընտանիքում։ Մանկությունից հետաքրքրվել է բուսաբանությամբ, դեռահասության տարիքում դարձել է տեղական լիննեյական հասարակության անդամ։ Այդ հետաքրքրությունը նա պահպանել է ողջ կյանքի ընթացքում և հետագայում դարձել Անժեի լիննեյական ընկերության փոխնախագահ և Ֆրանսիայի բուսաբանական ընկերության փոխնախագահ[8]։

Մենյերը սկսել է Անժեում բժշկություն ուսումնասիրել, իսկ 1819 թվականին ուսումը շարունակել է Փարիզում[8]։ Նրա ակնառու ուսումնական հաջողությունները նշանավորել են մի շարք մրցանակներով։ 1828 թվականին նա ստացել է դոկտորի կոչում և նշանակվել Գիյոմ Դյուպյուիտրենի օգնական Հոթել Դիե հիվանդանոցում[9]։ 1834 թվականին գլխավորել է Օգյուստ-Ֆրանսուա Շոմելի կլինիկան[10]։ 1835 թվականին Մենյերը Օդ և Վերին Գարոն գավառներում մասնակցել է խոլերայի համաճարակի դեմ պայքարին, ինչի համար պարգևատրվել է Պատվո լեգեոնի շքանշանով[11]։

1838 թվականին Մենյերը նշանակվել է Փարիզի խուլուհամրերի ինստիտուտի տնօրեն։ Այստեղ նա սկսել է հետազոտություններ անցկացնել, որոնց շնորհիվ ճանաչում է ձեռք բերել[9][12]։ Նրան հետաքրքրում էին լսողական համակարգի կառուցվածքը, խուլուհամրերի ուսուցման մեթոդիկաները, բնածին խուլուհամրության պատճառները[12]։ 1861 թվականին Մենյերը Փարիզի բժշկական ակադեմիայում ներկայացրել է «Ներքին ականջի ախտահարման արդյունքում ծանր խլության հատուկ տեսակի մասին» զեկույցը։ Նա նկարագրել է էպիզոդիկ խլության, ականջներում աղմուկի և գլխապտույտների ժամանակ դրսևորվող ախտանիշները և ենթադրել, որ պատճառը կարող է լինել ներքին ականջի, մասնավորապես՝ կիսաշրջանաձև ուղիների ախտահարումը[9]։ Մինչ Մենյերը համարում էր, որ գլխապտույտներն անպայման կապված են ուղեղի հետ և տեղի են ունենում, մասնավորապես, այն պատճառով, որ ուղեղի անոթները լցվում են արյունով։ Որպես բուժում նշանակվում էր արյունառություն, տզրուկներ և այլն, որոնք կարող էին ոչ միայն անարդյունավետ լինել, այլև լրացուցիչ վնաս հասցնել հիվանդին[13]։

Իր հետագա աշխատանքներում Մենյերը շարունակել է պաշտպանել իր վարկածը, սակայն կյանքի ընթացքում ճանաչում չի ստացել, այդ թվում՝ նաև այն պատճառով, որ ներքին ականջի՝ որպես հավասարակշռության օրգանի մասին դեռ հայտնի չէր[9][10][13]։ Միայն 1863 թվականին Սիմոն Դյուպլեն մեջբերեց նրա աշխատանքները, իսկ 1872 թվականին նա առաջարկեց համապատասխան համախտանիշն անվանել Պրոսպեր Մենյերի պատվին[9]։ Ներկայումս այս պաթոլոգիան հայտնի է որպես «Մենյերի հիվանդություն»[12]։ Դրա ախտանշաններն են՝ գլխապտույտ, սրտխառնոց, հավասարակշռության խանգարումներ[14]։ 1990 թվականին մի խումբ բժիշկներ ենթադրում էին, որ հենց այդ հիվանդությամբ (այլ ոչ թե Էպիլեպսիայով, ինչպես նրա ախտորոշումն էր ասում) է տառապել Վինսենթ վան Գոգը[15][16]։

Պրոսպեր Մենյերը բացի բժշկությունից և բուսաբանությունից հետաքրքրվում էր նաև հնագիտությամբ և դասական լատինական և հունական պոեզիայով։ Նրա ընկերների թվում էին Վիկտոր Հյուգոն, Օնորե դը Բալզակը և թատերական քննադատ Ժյուլ Ժանենը[9][17]։ Հնարավոր է, որ Մենյերը ծառայել է որպես երիտասարդ բժիշկ Օրաս Բյանշոնի նախատիպ «Շագրենի կաշին» ստեղծագործությունում[17]։

Պրոսպեր Մենյերը մահացել է 1862 թվականի փետրվարի 7-ին Փարիզում թոքաբորբից[9]։

Անձնական կյանք խմբագրել

1838 թվականին Մենյերն ամուսնացել է Անտուան Բեքերելի դստեր և Անրի Բեքերելի մորաքրոջ՝ Պոլինա Բեքերելի հետ։ Նրանց որդին՝ Էմիլը, հոր պես դարձել է ականջաբան և հետագայում զբաղեցրել նրա պաշտոնը խուլուհամրերի ինստիտուտում[18][19]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 vital record
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 ծնունդների գրանցամատյան
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 municipality of Paris Vital records of Paris
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Who Named It?
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  7. ↑ Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
  8. ↑ 8,0 8,1 Baloh, 2001, էջ 1153
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Beighton, 2012, էջ 113
  10. ↑ 10,0 10,1 cite web|author=Charlotte Bake, Mike Cadogan|title=Prosper Menière|url=https://litfl.com/prosper-meniere/%7Cwebsite=Litfl.com%7Clang=en}}(չաշխատող հղում)
  11. ↑ Baloh, 2001, էջ 1154
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 cite web|author=Шерстнёва Е. В.|title=Меньер|url=https://bigenc.ru/medicine/text/2204967%7Cwebsite=Большая(չաշխատող հղում) российская энциклопедия}}
  13. ↑ 13,0 13,1 Baloh, 2001, էջ 1151
  14. ↑ {{cite web|author=Морозова С. В.|title=Меньера болезнь|url=https://bigenc.ru/medicine/text/2204977%7Cwebsite=Большая российская энциклопедия}}
  15. ↑ Arenberg I.K., Countryman L.F., Bernstein L.H., Shambaugh G.E. Jr. (1990). «Van Gogh had Menière's disease and not epilepsy» (անգլերեն).{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  16. ↑ «At Last, Medicine Really Listens to van Gogh». The New York Times (անգլերեն). 1990.
  17. ↑ 17,0 17,1 Baloh, 2001, էջ 1156
  18. ↑ «Prosper Menière». Medarus.org (ֆրանսերեն).
  19. ↑ Baloh, 2001, էջ 1155

Գրականություն խմբագրել

  • R. W. Baloh Prosper Ménière and his disease // Arch Neurol. — 2001. — № 58(7). — С. 1151—1156.
  • Peter Beighton, Greta Beighton Menière, Prosper // The Man Behind the Syndrome. — Springer Science & Business Media, 2012. — P. 112—113.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պրոսպեր Մենյեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պրոսպեր_Մենյեր&oldid=9512831» էջից