Պուտորանի բնական արգելոց

**Համաշխարհային ժառանգություն**
	Պուտորանի բնական արգելոց
Putorana Nature Reserve*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն
	Պուտորանի բնական արգելոց
Երկիր	Ռուսաստան
Տիպ	Մշակութային
Չափանիշներ	vii, ix
Ցանկ	ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս**	Կրասնոյարսկ
Կոորդինատներ	68°52′34″ հս․. լ. 94°48′36″ ավ. ե.HGЯO
	Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում	2010 (անհայտ նստաշրջան)
Համար	1234
	* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում; ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
	Համաշխարհային ժառանգություն

Պուտորանի բնական արգելոց, տեղակայված է Պուտորանի սարավանդում՝ Միջին սիբիրական սարահարթի հյուսիսարևմտյան մասում, Թայմիր թերակղզուց հարավ։ Արգելոցի տարածքը 1887251 հա է, իսկ պահպանության գոտին` 1773300 հա^[1]։

Նկարագրություն խմբագրել

Հիմնադրվել է 1988 թվականի դեկտեմբերի 15-ին։ Աշխատակազմում ընդգրկված է 28 աշխատակից։ Արգելոցի վարչությունը գտնվում է Նորիլսկում (Կրասնոյարսկի երկրամաս)^[2]։ 2013 թվականի մարտի 20-ից դադարել է լինել անկախ հաստատություն և Թայմիրյան ու Արտիկական Մեծ արգելոցների հետ միասին ընդգրկվել է Թայմիրյան արգելոցների ոչ առևտրային կազմակերպության կազմում^[3]։

Արգելոցի նպատակը խմբագրել

Արգելոցի հիմնական նպատակներն են՝ պաշտպանել.

տարածքում գտնվող լեռների, լճերի և տայգայի լանդշաֆտները,
յուրահատուկ բուսական աշխարհը,
հազվագյուտ կենդանիների տեսակները, այդ թվում՝ հյուսիսային խոյերի (Ovis nivicola ) Պուտորանա ենթատեսակները (նշված են ԽՍՀՄ և Ռուսաստանի Կարմիր գրքերում),
հյուսիսային վայրի եղջերուների աշխարհի ամենամեծ պոպուլյացիան, որը ձմեռում է արգելոցի տարածքում^[2],

Համաշխարհային ժառանգություն խմբագրել

Արգելոցի տարածքը 2010 թվականի օգոստոսին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից ճանաչվեց՝ որպես Համաշխարհային ժառանգության տարածք^[4]։ Որոշումը հիմնավորված է նրանով, որ մեկուսացված լեռնաշղթայի վրա գոյություն ունի մերձարկտիկական և արկտիկական էկոհամակարգերի իդեալական համադրություն՝ կուսական տայգա, անտառատունդրա և արկտիկական անապատ։ Նշվում է նաև կուսական գետերի և լճերի համակարգերի առկայության մասին։ Հատկապես հետաքրքրություն է առաջացնում հյուսիսային եղջերուների բացառիկ միգրացիան։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ «Заповедник Путоранский». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 «Заповедник Путоранский». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 1-ին.
↑ Объединили
↑ Putorana Plateau — UNESCO World Heritage Centre

Գրականություն խմբագրել

Մ. Բարանովա, Վ. Բորոդա «Լեռներում և տայգայում գրկախառնված չեն քայլում», «Հավերժ Կրասնոյարսկ» թերթ, 2005 թվական, №42:
Վ. Գորշկով «Պուտորանիական օրագիր» Երկիր Սիբիր, 2008 թվական։
«Կորած դրախտ», «Երեկ Կրասնոյարսկ» թերթ, 2001 թվական։
Բ. Պեստրյակով «Պուտորանայի արգելոցային աշխարհը», «Մեր երկիրը» թերթ։ Կրասնոյարսկ, 2000 թվական։
«Ռուսաստանի բնական ժառանգությունը»։ Գրինփիսի խորհուրդ, 2000 թվական։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Պաշտոնական կայք Արխիվացված 2022-03-24 Wayback Machine
«Պուտորանի արգելոց». ՌԴ հատուկ պահպանության տարածքներ. ՌԴ բնական ռեսուրսների և էկոլոգիայի նախարարություն. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 17.05.2017-ին.
ՌԴ բնական ռեսուրսների նախարարություն Արխիվացված 2015-05-26 Wayback Machine
Պուտորանի սարավանդը Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine

[1] «Заповедник Путоранский». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.

[history-2] 2,0 ^2,1 «Заповедник Путоранский». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 1-ին.

[3] Объединили

[4] Putorana Plateau — UNESCO World Heritage Centre

[1]

[2]

[3]

[4]

Putorana Nature Reserve*
Պուտորանի բնական արգելոց
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն

Պուտորանի բնական արգելոց

Երկիր	Ռուսաստան
Տիպ	Մշակութային
Չափանիշներ	vii, ix
Ցանկ	ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս**	Կրասնոյարսկ
Կոորդինատներ	68°52′34″ հս․. լ. 94°48′36″ ավ. ե.^HGЯOL
Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում	2010 (անհայտ նստաշրջան)
Համար	1234



* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
Համաշխարհային ժառանգություն