Վիքիպեդիա

Պյոտր Կապիցա

Պյոտր Լեոնիդովիչ Կապիցա (ռուս.՝ Пётр Леонидович Капица, հունիսի 26 (հուլիսի 8), 1894[1][2], Կրոնշտադտ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[3][4] - ապրիլի 8, 1984(1984-04-08)[2][5][6][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[7]), խորհրդային ֆիզիկոս, ակադեմիկոս (1939), ԽՍՀՄ ԳԱ Նախագահության անդամ (1957 թվականից)։

Պյոտր Կապիցա
ռուս.՝ Пётр Капица
Պ. Լ. Կապիցա, 1964 թ.
Ծնվել էհունիսի 26 (հուլիսի 8), 1894[1][2]
Կրոնշտադտ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[3][4]
Մահացել էապրիլի 8, 1984(1984-04-08)[2][5][6][…] (89 տարեկան)
Մոսկվա, ԽՍՀՄ[7]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն[8],  Խորհրդային Ռուսաստան և  ԽՍՀՄ[1][9]
Մասնագիտությունֆիզիկոս, գյուտարար և պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)Սանկտ Պետերբուրգի պետական պոլիտեխնիկական համալսարան, Քեմբրիջի համալսարան, Ֆիզիկական խնդիրների ինստիտուտ, Մոսկվայի Ֆիզիկատեխնիկական Ինստիտուտ, Մոսկվայի պետական համալսարան, A.V. Shubnikov Institute of Crystallography? և Ա. Ֆ. Իոֆեի անվան ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Լեհական գիտությունների ակադեմիա[10], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Տիեզերագնացության միջազգային ակադեմիա, Գիտության պատմության միջազգային ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Սերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա, Թագավորական Դանիական գիտությունների ակադեմիա, Նյու Յորքի գիտությունների ակադեմիա, Իռլանդիայի թագավորական ակադեմիա և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն
Ալմա մատերԹրինիթի քոլեջ, Սանկտ Պետերբուրգի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ և Քեմբրիջի համալսարան
Գիտական աստիճանֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն և ռուսերեն[2][11]
Գիտական ղեկավարԱբրամ Իոֆֆե և Էռնեստ Ռեզերֆորդ
Եղել է գիտական ղեկավարԴևիդ Շյոմբերգ և Մարկ Ազբել
Հայտնի աշակերտներԱլեքսանդր Շալնիկով և Նիկոլայ Ալեքսեևսկի
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Աննա Կռիլովա
Երեխա(ներ)Անդրեյ Կապիցա և Սերգեյ Կապիցա
ՀայրԼեոնիդ Կապիցա
ՄայրՕլգա Կապիցա
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
 Pyotr Kapitsa Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1945)։ Ավարտել է Պետրոգրադի պոլիտեխնիկական ինստիտուտը (1918)։

  • 1921 թվականին գիտական գործուղման է մեկնել Մեծ Բրիտանիա։
  • 1924-1932 թթ. եղել է Կավենդիշի լաբորատորիայի տնօրենի տեղակալը,
  • 1930-1934 թթ.՝ Քեմբրիջի Մոնդի անվան լաբորատորիայի տնօրեն։
  • 1935-1946 թթ. և 1955 թվականին՝ ԽՍՀՄ ԳԱ ֆիզիկական խնդիրների իր հիմնադրած ինստիտուտի տնօրենը։

Հետազոտություններ խմբագրել

1920 թվականին Սեմյոնովի հետ առաջարկել է ատոմային փնջերում ատոմների մագնիսական մոմենտների որոշման մեթոդ։ 1924 թվականին առաջարկել է գերհզոր մագնիսական դաշտերի ստացման իմպուլսային մեթոդը և ստեղծել մի տեղակայանք, որի օգնությամբ ուսումնասիրել է (1928) ուժեղ մագնիսական դաշտերում մի շարք մետաղների էլեկտրական դիմադրության գծային կախումը դաշտի լարվածությունից (Կապիցայի օրենք)։

1934 թվականին նախագծել է ադիաբադ մեթոդով մեծ քանակությամբ հելիում հեղուկացնելու տեղակայանք։ 1939 թվականին մշակել է օդի հեղուկացման տուրբոդետանդերային նոր մեթոդ և կառուցել մեծ քանակությամբ հեղուկ թթվածնի ստացման հզոր տեղակայանք։

Հետազոտել է հեղուկ հելիումի հատկությունները և 1938 թ. հայտնագործել գերհոսունության երևույթը։ 1950-1955 թթ. մշակել է նոր տիպի գերբարձրհաճախային գեներատորներ (պլանոտրոն և նիգոտրոն) և հայտնաբերել, որ բարձրհաճախային պարպման դեպքում խիտ գազերում գոյանում է կայուն պլազմային թելիկ, որում էլեկտրոնների ենթադրելի ջերմաստիճանը 105-106 K է։ Այդ աշխատանքը (հրապարակվել է 1969-ին) հետազոտությունների նոր ուղղություն է բացել կառավարվող ջերմամիջուկային սինթեզի իրականացման բնագավառում։

Կապիցան Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1929), ԱՄՆ-ի ազգային ԳԱ (1946), Դանիայի թագավորական ԳԱ (1946), Շվեդիայի թագավորական ԳԱ (1966) և մի շարք այլ երկրների ակադեմիաների և գիտական ընկերությունների անդամ է։

Մրցանակներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Kojevnikov A. Pyotr Leonidovich Kapitsa - SOVIET PHYSICIST — 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Bibliothèque nationale de France Petr Leonidovič Kapica (1894-1984) (ֆր.) — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 This Month in Physics History - January 1938: Discovery of Superfluidity — APS, 2006.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Papers of Piotr Leonidovich Kapitza
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Cambridge University - EDUCATIONAL INSTITUTION — 2002.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Born in 1894 — 2002.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Yudina A. Prominent Russians: Pyotr Kapitsa — RT.
  8. ↑ Pyotr Kapitsa – Facts // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  9. ↑ Browne M. BALL LIGHTNING NOW SEEMS MORE FACT THAN FICTION // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1981. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  10. ↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=KAPICA,%20Piotr%20L.%20
  11. ↑ CONOR.Sl
  12. ↑ The Nobel Prize in Physics 1978 // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  13. ↑ The Nobel Prize amounts // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  14. ↑ Большая золотая медаль РАН имени М.В.Ломоносова — RAS.
  15. ↑ https://www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/ernest-rutherford-medal-and-prize-recipients

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պյոտր Կապիցա» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պյոտր Կապիցա» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 265)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պյոտր_Կապիցա&oldid=8237839» էջից