Չափականություն

Չափականություն, քառաչափ տարածաժամանակային բազմաձևության երկրաչափական հատկությունների բնութագիր։ Հաշվարկման իներցիալ համակարգերում չափականությունը պսևդոէվկլիդեսյան է։ Երկու հարևան պատահույթների քառաչափ հեռավորությունը որոշվում է ds²=dx₀² (dx²[dy²2+dz²2) արտահայտությամբ, որտեղ x₀=ct։ Այս դեպքում տարածության երկու կետերի հեռավորության համար տեղի ունի Պյութագորասի թեորեմը․ dl2=dx+2+dy2+fdz2։ Ոչ իներցիալ համակարգերում և գրավիտացիոն դաշտերում ds²=g_ikdx^f;dx^k, որտեղ x°=ct, x¹=x;, x²=y, x³=z, g^ik(x°, x¹, x², x³)-ը այսպես կոչված մետրիկական թենզորի բաղադրիչներն են. դրանք ֆունկցիաներ են կոորդինատներից և ժամանակից (ըստ կրկնվող ինդեքսների գումարում է կատարվում)։ Այս դեպքում երկրաչափությունը ոչ էվկլիդեսյան է։

Չափականությունը որոշվում է g^ik թենզորով․ ընդհանուր դեպքում տարածության երկրաչափական հատկությունները կետից կետ և ժամանակի ընթացքում փոփոխվում են։ Այսպիսի քառաչափ բազմաձևության երկրաչափությունը կոչվում է ռիմանյան։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 682)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չափականություն» հոդվածին։