Չարլզ Հարդ Թաունս (անգլ.՝ Charles Hard Townes, հուլիսի 28, 1915(1915-07-28)[1][2][3][…], Գրինվիլ, Հարավային Կարոլինա, ԱՄՆ - հունվարի 27, 2015(2015-01-27)[1][2][4][…], Օքլենդ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1964), քվանտային էլեկտրոնիկայի հիմնարարներից մեկը։ 1956 թվականից ԱՄՆ-ի Ազգային ակադեմիայի անդամ։ Ծնվել է Գրինվիլին։ Ավարտել է Ֆուրմանի և Կալիֆոռնիայի համալսարանները։ 1939-1947 թվականներին աշխատել է «Բելլ Տելեֆոն լաբորատորիայում», 1948-1961 թվականներին Կոլումբիայի համալսարանում (1950 թվականից պրոֆեսոր), 1961-1966 թվականներին՝ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի պրոֆեսոր և նախագահ, 1967 թվականից՝ Կալիֆոռնիայի համալսարանի պրոֆեսոր։

Չարլզ Հարդ Թաունս
անգլ.՝ Charles Hard Townes
Ծնվել էհուլիսի 28, 1915(1915-07-28)[1][2][3][…]
Գրինվիլ, Հարավային Կարոլինա, ԱՄՆ
Մահացել էհունվարի 27, 2015(2015-01-27)[1][2][4][…] (99 տարեկան)
Օքլենդ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունֆիզիկոս, միջուկային ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և գյուտարար
Հաստատություն(ներ)Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի, Միչիգանի համալսարան և Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա[5], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[6], Ամերիկյան աստղագիտական միություն[6], Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[6], Եվրոպական ակադեմիա[7] և JASON[8]
Ալմա մատերԿալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Դյուքի համալսարան, Ֆուրմանի համալսարան և Greenville High School?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[9][10]
Գիտական ղեկավարWilliam Ralph Smythe?
Եղել է գիտական ղեկավարԱլի Ջավան, James Power Gordon?, Robert W. Boyd?, Raymond Chiao?, Helmut W. Schulz?, Robert G. Shulman?, Elsa M. Garmire?, John D. Monnier?, Robert Lee White?[11], Dan Martin Watson?[11], Ken Toshio Tatebe?[11], Jonathon Michael Weiner?[11], Everett Arthur Lipman?[11], Eugene Serabyn? և Առնո Ալան Փենզիաս
Պարգևներ

Գուգենհայմի կրթաթոշակ

[1]

Նիլս Բորի միջազգային ոսկե մեդալ

ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[12][13]

Ֆրեդերիկ Այվսի մեդալ

[14]

Սթյուարտ Բալանթայնի մեդալ

[15]

Թեմփլթոնի մրցանակ

SPIE Gold Medal?

[16]

IEEE David Sarnoff Award?

[17]

Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան մեծ ոսկե մեդալ

Petrie Prize Lecture?

IEEE պատվո մեդալ

[18]

Վիլհելմ Էկսների մեդալ

[19]

Հենրի Նորիս Ռասելի մրցանակ

Ազգային գիտական մեդալ

Կարլ Շվարցշիլդի մեդալ

Ռամֆորդի մրցանակ

[20]

Ազգային գյուտարարների փառքի սրահ

[21]

Մորիս Լիբմանի մրցանակ

[22]

Ջոն Քարթիի մրցանակ

Յունգի մեդալ և մրցանակ

[23]

Մենդելի մեդալ

[24]

Ռիխտմայերի հիշատակի մրցանակ

[25]

Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ

Եարլ Կ․ Փլայլերի մրցանակ մոլեկուլային սպեկտրասկոպիայի համար

[26]

Կոմստոկի պարգև

[27]

Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ

Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ

[28]

Science Writing Award?

Karl G. Jansky Lectureship?

Remsen Award?

[29]
և

C.E.K. Mees Medal?

[30]
Ամուսին(ներ)Frances Brow?
 Charles Townes Վիքիպահեստում

Աշխատանքները նվիրված են միկրոալիքային սպեկտրադիտմանը, քվանտային էլեկտրոնիկային, լազերների և մազերների ստեղծմանը և նրանց կիրառությանը, ոչ գծային օպտիկային, ռադիո և ինֆրակարմիր աստղագիտությանը։ Նիկոլայ Բասովի և Ալեքսանդր Պրոխորովից անկախ մշակել է էլեկտրամագնիսական ճառագայթման ուժեղացման և ստեղծման սկզբունքները քվանտային սարքերում, 1954 թվականից ստեղծել է առաջին քվանտային գեներատորը։ 1958 թվականին, Արթուր Շավլովի հետ, առաջարկել է լազերի գործողության սկզբունքները։ Լազերները մեծ ճշտությամբ օգտագործել է հարաբերականության տեսության մեջ և բժշկակենսաբանական բնագավառում կիրառելու սկզբունքները։

Հայտնագործել է Բրիլյուենի-Մանդելշտամի հարկադրական երևույթը, 1964 թվականին ներմուծել է հոսքի կրիտիկական հզորության հասկացությունը, 1964 թվականին կանխատեսել է լուսային փնջի ինքնակիզակետման երևույթի գոյությունը և 1965 թվականին այդ սկզբունքի հիման վրա առաջարկել է ինքնակիզակետվող ալիքատարը։

1964 թվականին Բասովի և Պրոխորովի հետ արժանացել է Նոբելյան մրցանակի՝ մազերների և լազերների ստեղծման և կիրառության համար։

1969 թվականին առաջարկել է տիեզերական լազերը 1, 32 սմ ալիքայի ճառագայթմամբ՝ տիեզերական ջրի մոլեկուլի հետազոտության համար։

Բազմաթիվ ակադեմիաների անդամ է, 1967 թվականին եղել է Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերության նախագահ։ Պարգևատրվել է Բ. Ռումֆորդի, Թ. Յունգի, Ն. Բորի ոսկե մեդալներով։

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Պավել Ծատուրյան, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ. 1901-2000, գիրք Ա, Երևան, «ՎՄՎ-Պրինտ» հրատարակչություն, 2007, էջ 213-214։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.)Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. 4,0 4,1 4,2 Rojas P. Gizmodo // Gizmodo / D. M. Ewalt — 2015.
  5. www.pas.va
  6. 6,0 6,1 6,2 Notable Names Database — 2002.
  7. https://www.ae-info.org/ae/User/Townes_Charles
  8. Finkbeiner A. K. Unwelcome advice? // Science / H. ThorpAAAS, 2019. — Vol. 364, Iss. 6447. — P. 1222—1225. — ISSN 0036-8075; 1095-9203doi:10.1126/SCIENCE.364.6447.1222PMID:31249041
  9. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  10. CONOR.Sl
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  12. The Nobel Prize in Physics 1964Nobel Foundation.
  13. Table showing prize amountsNobel Foundation, 2019.
  14. https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/ivesquinn/
  15. https://www.fi.edu/en/awards/laureates/charles-h-townes
  16. https://spie.org/about-spie/spie-awards/spie-gold-medal#_=_
  17. https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/sarnoff_rl.pdf
  18. https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/moh-rl.pdf
  19. https://www.wilhelmexner.org/en/medalists/
  20. https://www.amacad.org/rumford-prize-recipients
  21. https://www.invent.org/inductees/charles-hard-townes
  22. https://corporate-awards.ieee.org/wp-content/uploads/liebmann_rl.pdf
  23. https://www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/thomas-young-medal-and-prize-recipients
  24. https://www1.villanova.edu/villanova/president/university_events/mendelmedal/pastrecipients.html
  25. https://aapt.org/Programs/awards/richtmyer.cfm
  26. Earle K. Plyler Prize for Molecular Spectroscopy & DynamicsAPS.
  27. About the Comstock Prize in PhysicsNAS.
  28. List of Royal Society Fellows 1660-2007Royal Society. — P. 356.
  29. https://acsmaryland.org/remsen-award/
  30. https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/meesmedal/
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չարլզ Հարդ Թաունս» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 152