Ուրի (գերմ.՝ Kanton Uri [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈuːʁi]]] ( )), Շվեյցարիայի ներկայիս 26 կանտոններից և Շվեյցարիայի Համադաշնության հիմնադիր կանտոններից մեկը։ Լեգենդար Վիլհելմ Տելլը այստեղ է մեծացել և սխրագործել:Այստեղ է գտնվում պատմական Ռյութլին, որտեղ հիմնադրվել, երդմամբ կնքվել է շվեյցարական համադաշնությունը։ Կանտոնը գտնվում է Շվեյցարիայի կենտրոնական մասում, Սեն Գոթարդի լեռնանցքի և Լյուցեռնի լճի միջև։ Ներառում է Ռոյս գետի հովիտը։ Զբաղեցնում է 1076.4 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Վարչական կենտրոնը Ալտդորֆ քաղաքն է։

Ուրի
Դրոշ Զինանշան


ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Մասն էԿենտրոնական Շվեյցարիա և Waldstätte?
ԿարգավիճակՇվեյցարիայի վարչական բաժանում
Մտնում էՇվեյցարիա
ՎարչկենտրոնԱլտդորֆ (Ուրի)
Ամենաբարձր կետDammastock?
ԲԾՄ447 մետր
Օրենսդրական մարմինLandrat of Uri?
Պաշտոնական լեզուներգերմաներենի շվեյցարական տարբերակ
Բնակչություն36 433 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1]
Տարածք1076,57 կմ²
Հիմնադրված է1291 թ.
Սահմանակցում էԳրաուբյուդեն, Տիչինո, Վալե, Բեռն, Օբվալդեն, Նիդվալդեն, Գլարուս (կանտոն) և Շվից
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
ISO 3166-2 կոդCH-UR
Ավտոմոբիլային կոդUR
ur.ch(գերմ.)

Անվանումը խմբագրել

Դաշտավայրի անվանումը, որ հետագայում դարձել է ամբողջ կանտոնինը, առաջին անգամ հիշատակվել է 8-9-րդ դարերում, լատինացված Uronia ձևով[2]։

Վարչական բաժանում խմբագրել

Կանտոնը կազմված է հետևյալ 20 ինքնավար տարածքներից (համայնքներից).

  • Ալտդորֆ
  • Անդերմաթ
  • Աթինգհաուզեն
  • Բաուեն
  • Բյուրգլեն
  • Վասսեն
  • Գյոշենեն
  • Գուրտլենեն
  • Զեեդորֆ
  • Զելիսբերգ
  • Զիզիկոն
  • Զիլենեն
  • Իզենտալ
  • Ռեալպ
  • Ունտերշեխեն
  • Ֆլյուելեն
  • Հոսպենտալ
  • Շատդորֆ
  • Շպիրինգեն
  • Էրստֆելդ

Պատկերասրահ խմբագրել

Ժողովրդագրություն խմբագրել

2018 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով՝ Ուրի կանտոնի մշտական բնակիչների թվաքանակը եղել է 36,433; Նրանց 9.4%-ը օտարերկրացիներ էին[3]։

2000–2010 թվականներն ընդգրկող մեկ տասնամյակի ընթացքում բնակչության թվաքանակի փոփոխության միջին տարեկան ցուցանիշը կազմել է −0.4%, ընդ որում՝ միգրացիայինը՝ −1.2%, ծնունդներինն ու մահերինը՝ 1.3%[4]:

Կանտոնի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[5]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Kanton, definitive Jahresergebnisse, 2018FSO.
  2. The oldest mention of the name is in a document dated 853, as pagus uroniae. Some Middle Latin sources also spell Urania. There is a possible mention dating to the 8th century, in the context of the banishment of abbot Eto to Uri in 732, but this is extant only in an 11th-century chronicle ( Eto, Augiae abbas, a Theodebaldo ob odium Karoli in Uraniam relegatus Hermannus Contractus, Chronicum, c. 1040).
  3. Federal Department of Statistics (2008). «Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeit, Geschlecht und Kantonen». Արխիվացված է օրիգինալից (Microsoft Excel) 2008 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
  4. Swiss Federal Statistical Office Արխիվացված 15 Հունվար 2012 Wayback Machine accessed 5 January 2012
  5. 5,0 5,1 Uri in German, French and Italian in the online Historical Dictionary of Switzerland.

Արտաքին հղումներ խմբագրել